NEO-LİBERAL KENTLEŞMENİN KENT İDARESİNE ETKİSİ: İZMİR VE BAKÜ ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 171 - 212, 15.08.2021

Reshad Abılzade

Öz

Bu çalışma kapsamında neo-liberalizmin kent yapısı ve kent yönetimleri üzerindeki etkilerini değerlendirerek etkilerin kent yönetiminde ortaya çıkardığı avantaj ve dezavantajların gelişmekte olan ülke kentlerindeki tabloyu saptamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda neo-liberalizm ve neo-liberal kentleşmenin etkisiyle literatür taraması sonucu ortaya çıkan kriterlere göre teorik bilgiler kullanılarak kent yönetimi üzerindeki etkilerini değerlendirebilmek için gelişmekte olan ülke kentlerinden olan İzmir ve Bakü kent yönetimi üzerinde neo-liberal kentleşmenin etkilerinin düzeyi yedi kritere göre değerlendirilmiş, İzmir Büyükşehir Belediyesiyle gerçekleştirilmiş mülakat sonuçlarına da çalışmada yer verilmiştir.
Araştırmanın sonucunda İzmir ve Bakü örneklerinde görülen kent yönetimlerinde neo-liberal politikaların ortaya çıkardığı avatajlara göre hizmet sunumlarını yerine getirerek bu politikaların ortaya çıkardığı dezavantajların etkisinin düşük düzeyde tutulmasına yönelik çalışmaların gerçekleştirildiği saptanmıştır. İzmir kent yönetimi açısından gerçekleştirilen faaliyetler yerel yönetimlerin ihtiyaçlara göre bağımsız yönetimini gösterse de Bakü kent yönetiminde ihtiyaçlar dışında ve merkezi yönetime bağımlı bir yönetimin gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Neo-liberalizm, Neo-liberal Kentleşme, İzmir, Bakü, Kent Yönetimi

Kaynakça

• 2011-2013 Yılları Arasında Bakü ve Onun Kasabalarının Sosyal-Ekonomik Kalkınması Devlet Programı, 2011.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu. (2015). Belediyelerin İstatistik Alan Sınıflandırması. Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu. (2019). Azerbaycan’da Ulaşım. Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu. (2019). Azerbaycan’ın tarımı. Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Kurumu.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Hesap Odası (2017). Azerbaycan Cumhuriyetinin 2016 Devlet Bütçesinin İcrası Hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Kanun Programı ve Devlet Bütçesinin İcrası İle İlgili Yıllık Rapora Azerbaycan Cumhuriyeti Hesap Odası’nın Görüşü. Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Hesap Odası.
• Azerbaycan Cumhuriyetinde Uygun Fiyata Apartman Teminatının Gelişmesiyle ilgili Strateji Yol Haritası, 2016.
• Azerelektrik A.Ş. (2018). Azerelektrik A.Ş. Maliye Raporları ve Bağımsız Denetçiler Raporu. Bakü: Azerelektrik A.Ş.
• Azersu A.Ş. (2018). Azersu A.Ş. Konsolide Maliye Raporları. Bakü: Azersu A.Ş.
• Bakü Ulaşım Ajansı. (2018). Bakü Ulaşım Ajansı Maliye Raporları ve Bağımsız Denetçilerin Görüşü. Bakü: Bakü Ulaşım Ajansı.
• Bal, E. ve Altun, D.A. (2016). İzmir’de Neoliberal Kentleşme Eğilimleri Kapsamında Lüks Konut Üretiminde Yeni Yaklaşımlar: Folkart Konut Projeleri. Planlama Dergisi, 26 (1), 65-80.
• Baraud-Serfaty, I. (2020). Critique De La Ville Néolibérale. https://www.ibicity.fr/la-ville-neoliberale/ (erişim tarihi: 21.12.2020).
• Belediye Kanunu. (2005). T.C. Resmi Gazete, 25874, 13 Temmuz 2005.
• Belediyelerin Statüsü hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu. (1999). 698-IQ, 2 Temmuz 1999.
• Biau, V. (2020). Les Architectes Au Défi De La Ville Néolibérale. Marseille: Éditions Parenthèses. https://editionsparentheses.com/IMG/pdf/p684_architectes_ville_neoliberale_maquette_extraits.pdf (erişim tarihi: 21.12.2020).
• Brenner, N. and Theodore, N. (2002). Cities and The Geographies Of “Actually Existing Neoliberalism. Antipode, 34 (3), 349-379.
• Bütçe Sistemi hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu. (2002). 358-IIQ, 2 Temmuz 2002.
• Büyükşehir Belediye Kanunu. (2004). T.C. Resmi Gazete, 25531, 23 Temmuz 2004.
• Criekingen, M.V. (2008). Urbanisme Néolibéral Et Politiques De Gentrification: Main Basse Sur Le Quartier De La Gare TGV À Bruxelles. Géo-Regards - Reconstruire La Ville En Ville, Sayı: 1, 111-123. http://homepages.ulb.ac.be/~mvancrie/ulb/publications_files/neuchatel.pdf (erişim tarihi: 20.12.2020).
• Devlet Kent Planlama ve Mimari Komitesi Azerbaycan Mimarlar İttifakı İle İlişkileri Genişlendiriyor. (2019). Azerbaycan Mimarlar İttifakı Mimar Dergisi, 22, 13-14.
• Eldarov, N. (2014). Büyük Bakü’nün Kent Planlaması. Azerbaycan Cumhuriyeti Mimarlar İttifakı Mimar Dergisi. 2, 146-159.
• Elma, F. (2013). Azerbaycan’da Yerel Yönetişim ve Belediye: Bakü ve Yakın Havzası Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (2), 163-186.
• Ergin, O. N. (1934). Beledî Bilgiler. İstanbul: İstanbul Matbaacılık Yayınları.
• İSİM (Ekonomi ve Sosyal Kalkınma Merkezi). (2017). Yeni Sosyal-Ekonomik Çağrılar Arka Planında Yerel Yönetim Birimlerinin (Belediyeler) Faaliyetinde Kamuoyunun Güçlendirilmesi. Bakü: İSİM.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2005). 2006-2017 Stratejik Planı. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2009). 2010-2017 Stratejik Planı. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2014). 2015-2019 Stratejik Planı. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2019). 2020-2024 Stratejik Planı. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2010). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2011). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2012). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2013). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2014). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2015). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2016). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2017). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İBB (İzmir Büyükşehir Belediyesi). (2018). Faaliyet Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• İsbatov, İlgar. (2014). “Bakidövlətlayihə” Gocaman Enstitü’nün Yeni Hayatı. Azerbaycan Mimarlar İttifakı Mimar Dergisi. 3, 68-79.
• Guliyev, Farid. (2018). Urban Planning in Baku: Who is Involved and How It Works. Caucasus Analytical Digest, 101, 2-8.
• Gül, H. (2008). Yerinden Yönetim Kavramının Gelişimi, Tanımı, Türleri ve Özellikleri. R. Bozlağan, Y. Demirkaya, (Ed.), Türkiye’de Yerel Yönetimler (85-118), Ankara: Nobel Yayınları.
• Hasanoğlu, M. (2008). Azerbaycan Cumhuriyeti’nde Devletin Yeniden Yapılandırılması ve Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi Çabaları. Sayıştay Dergisi, 69, 73-90.
• Hüseyn, R, Ünal, Ö.F. ve Akman, E. (2013). Azerbaycan’da Yerel Yönetimlerin Gelişimi: Merkezi Yönetim - Yerel Yönetim İlişkileri ve Bakü Kentinin Statüsü Hakkında Bir Değerlendirme. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5 (1), 163-172.
• Keleş, R. (2000). Yerinden Yönetim ve Siyaset (4. Baskı). İstanbul: Cem Yayınları.
• Keskin, N. Ertürk ve Yıldırım, Cuma. (2018). İzmir’de tarımsal kalkınma ve büyükşehir belediyesi. Uluslararası Yerel Yönetimler Demokrasi ve İzmir Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 15-17 Kasım 2018. İzmir: İzmir Akdeniz Akademisi Yayınları, 196-213.
• Konut İnşaat Devlet Ajansı. (2018). Konut İnşaat Devlet Ajansı Mali ve Bağımsız Denetçiler Raporu. Bakü: Konut İnşaat Devlet Ajansı.
• Kuran, H. (2019). Neoliberal Kentler ve Şehir Hakkı Mücadeleleri, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Latendresse, A. (2008). Le Néolibéralisme Dévore La Ville. A Babord Sosyal ve Siyaset Dergisi, 22. https://www.ababord.org/Le-neoliberalisme-devore-la-ville (erişim tarihi: 20.12.2020).
• MİDA Limited Şirketi. (2016). Maliye ve Bağımsız Denetçilerin Raporu. Bakü: MİDA Limited Şirketi.
• Mirzayev, V. (2015). Azerbaycan’da Belediyelerarası İşbirliği. Bakü.
• Oktay, T. (2008). Belediye Kurumunun Tarihsel Gelişimi. R. Bozlağan, Y. Demirkaya, (Ed.), Türkiye’de Yerel Yönetimler (119-156), Ankara: Nobel Yayınları.
• Ökmen, M. (2008). Türkiye’de Merkezi Yönetim – Yerel Yönetim İlişkileri ve Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması. R. Bozlağan, Y. Demirkaya, (Ed.), Türkiye’de Yerel Yönetimler (45-83), Ankara: Nobel Yayınları.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2016). Kentsel Tasarım Rehberleri Araştırma ve Tanımlama (Cilt 1). İstanbul: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Tekeli, İlhan. (2017). İzmir İli/Kenti İçin Bir Tarımsal Gelişme ve Yerleşme Stratejisi. İzmir: İzmir Akdeniz Akademisi Yayınları.
• Tekeli, İlhan. (2018a). İzmir Belediyeciliğinde 2004-2018 Dönemi’nin Öyküsü. İzmir: İzmir Akdeniz Akademisi Yayınları.
• Yaylı, Hasan ve Yaslıkaya, Refik. (2012). Türkiye’de Yerel Hizmetlerle İlgili Yasal Düzenlemelerin Gelişimi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 47 (2), 65-82.
• Yayman, H. (2002). Türkiye’de Belediyeciliğin Siyasallaşması: 1970’li yıllar. B. Ayman Güler, A. Sabuktay, (Ed.), Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı (67-94), Ankara: TODAİE Yayınları.
• Yerli İcra Hakimiyeti hakkında Esasnamenin Onaylanmasıyla ilgili Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Fermanı. (2012). 648, 6 Haziran 2012. Yıldırım, S. (2014). Dünyada ve Türkiye’de Büyük Kent Yönetimi Üstüne. Ankara: Çankaya Belediyesi Yayınları.
• Yusifov, S, İsmailov, V. ve Hüseyin, A. (2016). Yerel Yönetim Hukuki ve Finans Temelleri. Bakü: Leman Yayınları.