DEVLET MEMURUNUN TİCARET YAPMA VE KAZANÇ GETİRİCİ FAALİYETLERDE BULUNMA YASAĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 61 - 82, 31.03.2022

Süleyman Ruhi Aydemir

Öz

657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre memurlar ticari faaliyette bulunamazlar. Bu yasaklama, Kanunun 28’ inci maddesinde yer almış ve bu hükme aykırı hareket eden memurlara 125’nci madde gereği kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verileceği belirlenmiştir. Kanunun 28’nci maddesindeki hüküm çok ve açık net olmasına rağmen uygulamada memur aleyhine olacak biçimde yanlış yorumlanmaktadır. Madde metninde yasak kabul edilen faaliyetler geniş olarak yorumlanabilmekte, memurun maaşı haricinde elde etmiş olduğu tüm kazançlar bu madde çerçevesinde değerlendirilerek soruşturmalarda memurlar aleyhine kararlar verilebilmektedir. Memura getirilen ticaret yapma ve kazanç getirici faaliyet yapma yasağındaki ticaret yapmanın ne anlama geldiği, sermaye şirketlerine ortak olmak ile sermaye şirketlerinde yetkili olarak görev almak arasındaki farkların ne olduğu, memurun görevi dışında elde etmiş olduğu edinimlerin kazanç getirici faaliyet olup olmadığı ve hangilerinin ticari kazanç olarak kabul edilebileceğinin tespitini dikkatli bir şekilde ortaya koymak ve yorumlamak gerekmektedir. Bu çalışma; memurlara getirilen bu yasağın, Devlet Memurları Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu açısından inceleme, konu hakkında Devlet Personel Başkanlığının görüşleri ve Danıştay’ın kararları çerçevesinde değerlendirme amacını taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Devlet Memuru, Kazanç Getirici Faaliyette Bulunma Yasağı, Ticari Faaliyet, Kazanç Getirici Faaliyet.

EVALUATION OF STATE OFFICER’S PROHIBITION OF COMMERCIAL AND PROFITABLE ACTIVITIES

Öz

According to the Civil Servants Law No. 657, civil servants cannot engage in commercial activities. This prohibition is included in Article 28 of the Law. It has been determined that civil servants who act in violation of this provision will be punished with suspension of progression according to Article 125. Although the provision in Article 28 of the Law is obvious and unambiguous, in practice it is misinterpreted to the detriment of the civil servant. The activities considered prohibited in the text of the article can be interpreted broadly, and all the earnings of the civil servant, apart from his salary, are evaluated within the framework of this article. Decisions can be made against the civil servants in investigations. What it means to do business in the prohibition of doing business and profit-making activities imposed on the civil servant, what is the difference between being a partner in capital companies and being authorized in capital companies, whether the acquisitions that the ofcer has acquired outside of his duty are proftable activities and which ones are considered commercial gains. It is necessary to reveal and interpret the determination of this work carefully. This study aims to examine the prohibition of engaging in trade and other proftable activities in terms of the Civil Servants Law, the Turkish Commercial Code, the Income Tax Law, the Law on Intellectual and Artistic Works, within the framework of the opinions of the State Personnel Presidency and the decisions of the State Council.

Anahtar Kelimeler

Civil Servant, The Inhibition of Having Gainful Occupation, Commercial Occupation, Gainful Occupation

Kaynakça

• Akyılmaz, B.,Sezginer, M.ve Kaya,C.(2021). Türk İdare Hukuku.Ankara:Savaş Yayıncılık.
• Akgüner, T. ve Berk, K., (2017). İdare Hukuku. İstanbul:DR Yayınları.
• Atay,E.E. (2021). İdare Hukuku, Ankara:Turhan Kitabevi.
• Balta,T.B.(1970).İdare Hukuku 1.Ankara:Ankara Üniversitesi Basımevi
• Batı, M (2012).“Gelir Vergisi Kanununda “Devamlılık” Kavramının İdari Ve Yargı Kararları Işığında İrdelenmesi.Erişim adresi:http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/muratbati/001/
• Çağlayan, R.(2021). İdare Hukuku Dersleri.(9. Baskı). Ankara:Adalet Yayınevi.
• Danıştay (1989).10.Daire. 27.02.1989 tarih ve E.1988/2094, K.1989/414 sayılı karar. Erişim adresi:http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (1995).10. Daire. 21.3.1995 tarihli E.1995/275, K.1995/345 sayılı karar. Erişim adresi: http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2003).12. Daire. 28.04.2003 tarihli E.2002/3538,K.2003/1197 Sayılı kararı. Erişim adresi:http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2005).9. Daire. 09.02.2005 tarihli E.2003/1414, K.2005/226 sayılı kararı. Erişim adresi:http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2011).12. Daire.23.03.2011 tarihli ve E.2008/7433, K.2011/1316 sayılı. Erişim adresi: http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2015).12. Daire.27.10.2015 tarihli ve E.2012/1749, K.2012/5577 sayılı kararı. Erişim adresi:http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2019).12. Daire.23.05.2019 tarihli E.2016/590, K. 2019/3983 sayılı kararı. Erişim adresi:http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• Danıştay (2020). İdari Dava Daireleri Kurulu. 08.10.2020 tarihli E. 2019/3419, K.2020/1767. Erişim adresi: http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet
• DPB (1998).Devlet Personel Başkanlığı.01.01.1998 tarihli görüş. Erişim adresi:http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2006).Devlet Personel Başkanlığı.16.10.2006 tarihli 20104 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2007).Devlet Personel Başkanlığı.05.02.2007 tarihli 1855 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2008).Devlet Personel Başkanlığı.27.06.2008 tarihli 11440 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2010).Devlet Personel Başkanlığı.29.03.2010 tarihli 5574 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2011). Devlet Personel Başkanlığı.07.01.2011 tarihli ve 26565 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2011).Devlet Personel Başkanlığı.04.07.2011 tarihli ve 12566 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2011).Devlet Personel Başkanlığı.22.07.2011 tarihli ve 15035 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2012).Devlet Personel Başkanlığı.05.01.2012 tarihli 24471 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2012).Devlet Personel Başkanlığı.31.05.2012 tarihli 8276 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2013).Devlet Personel Başkanlığı.08.01.2013 tarihli 19348 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2013).Devlet Personel Başkanlığı.10.01.2013 tarihli ve 20125 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2014).Devlet Personel Başkanlığı. 02.01.2014 tarihli ve 24719 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2014).Devlet Personel Başkanlığı.21.01.2014 tarihli ve 23850 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2014).Devlet Personel Başkanlığı.23.01.2014 tarihli ve 197 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2014). Devlet Personel Başkanlığı. 24.01.2014 tarihli 17228 sayılı görüşü. Erişim adresi: https://pdb.samsun.edu.tr/dpb/
• DPB (2014).Devlet Personel Başkanlığı.12.02.2014 tarihli ve 506 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler DPB (2015).Devlet Personel Başkanlığı.24.07.2015 tarihli 4983 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2016).Devlet Personel Başkanlığı.07.09.2016 tarihli 5388 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2016).Devlet Personel Başkanlığı.23.11.2016 tarihli 6837 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2016).Devlet Personel Başkanlığı.26.12.2016 tarihli 7549 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2017).Devlet Personel Başkanlığı.10.01.2017 tarihli 146 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• DPB (2017).Devlet Personel Başkanlığı.17.03.2017 tarihli 1652 sayılı görüşü. Erişim adresi: http://personel.kilis.edu.tr/sayfa/423108/gorusler
• Giritli,İ.,Bilgen,P.,Akgüner,T. ve Berk,K. (2015).İdare Hukuku (7.baskı). İstanbul:Der Yayınları Gözler,K.(2007).İdare Hukuku Dersleri.Bursa:Ekin Kitabevi
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2021). İdare Hukuku Dersleri. (23.baskı).Bursa:Ekin Kitabevi Yayınları.
• Gözübüyük,Ş. ve Tan,T. (2013), İdare Hukuku Genel Esaslar. Ankara:Turhan Kitabevi.
• Gözübüyük,Ş. ve Tan,T. (2021), İdare Hukuku. Ankara:Turhan Kitabevi.
• Güçlü, Y. (2009).Devlet Memurunun El Kitabı Devlet Memurlarının Hak ve Yükümlülükleri. Ankara:Seçkin Yayıncılık.
• Günday,M.(2011), İdare Hukuku (10.Baskı).Ankara:İmaj Yayınevi.
• Karadağ, N., Soner Yakar (2018).Ticari Kazancın Belirleyicisi Olarak “Devamlılık: Türk Ticaret Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu Çerçevesinde Bir Değerlendirme.Maliye Dergisi.Ocak-Haziran.372-401.
• Kardoğan, N. Kahramanoğlu, S. ve Ünver, M. (2014). Açıklamalı 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu. Ankara:Kitapseç Yayıncılık.
• Kaymak,Ü.(Ed.)(2016).İdare Hukuku Notları.Kocaeli:Kuram Kitap
• Memiş,E.(2014). Genel İdare Hukuku. İstanbul:Filiz Yayınevi
• Onar,S.S.(1942).İdare Hukuku Cilt 1.İstanbul:Arkadaş Matbaası.
• Pınar, İ. (2001). Devlet Memurları Kanunu Şerhi ve İlgili Mevzuat. Ankara:Seçkin Yayıncılık.
• Sancakdar,O.(2012). İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı.Ankara:Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, A., (2021), Memur Özlük Rehberi, Ankara:Yerel Yönetimler Yayıncılık.
• Tan,T.(2013). İdare Hukuku.(2.baskı).Ankara:Turhan Kitabevi
• Tan, T. ve Bayazıt B.(2021), İdare Hukuku, Ankara:Turhan Kitabevi.
• Uğurlu, U.(2008). “Devlet Memurları Şirket Ortağı Olabilir mi?”, Erişim adresi: https://vergiraporu.com.tr/upImage/org/2008-102-Devlet_Memurlari_Sirket_Ortagi_Olabilir_Mi-Ugur_Ugurlu%20.pdf
• Yerebasmaz, Y. (2011).657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu' nun 28. Maddesine Göre Memurların Ticaret Ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağının Kapsamı Ve Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 69(1-2).
• Yıldırım,T.,Şahin,M.,Karan,N.,Özdemir,E.,Üstün,G. Ve Tekinsoy,O. (2021).
• Yıldırım, T. (Ed.).(2021). İdare Hukuku.(8. Baskı).İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
• Yıldırım,R.(2012). İdare Hukuku Dersleri 1.Konya:Mimoza Kitabevi.
• Zabunoğlu,Y.(2012). İdare Hukuku Cilt 1.Ankara:Yetkin Yayınevi