YEREL YÖNETİM STRATEJİK PLANLARINDA KENTSEL DİRENÇLİLİĞİN EKSİKLİĞİ: 6 ŞUBAT KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNDEN ETKİLENEN KENTLER ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 330 - 348, 25.11.2024

Pınar Savaş Yavuzçehre , Alperen Akgül

https://doi.org/10.58658/kaypod.1501170

Öz

Kentsel dirençlilik, risk durumu karşısında değişen şartlara uyum sağlayabilme ve kentin kültürel, ekonomik, kurumsal ve sosyolojik değişimlere yönelik hazırlıklı olabilme ve fonksiyonlarını olabildiğince devam ettirebilmesi anlamını taşımaktadır. Kahramanmaraş depremlerinin olumsuz sonuçlarının sorumlularından biri yerel yönetimlerdir. Zira kentlerin karşı karşıya kaldıkları menfi olaylara karşı direnç göstermesi yerel yönetimler başta olmak üzere politika yapıcıların, kentlilerin ve karar vericilerin sorumluluğundadır. Çalışmanın amacı, afet öncesi döneme odaklanarak, depremden etkilenen illerin “yerel yönetimleri” afet risklerini değerlendirme ve planlama açısından sorgulamaktır. Çalışmada belediyelerin 2020-2024 faaliyet dönemini kapsayan stratejik planlarında afet yönetimi, kent dirençliliği, doğal afetler ve özellikle depreme yönelik uyguladıkları/uygulamadıkları kamu politikaları üzerinde durulacaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi ile gözlem teknikleri kullanılarak hazırlanmıştır. Çalışma sonucunda, deprem yaşayan kentlerin belediye stratejik planlarında afete hazırlık açısından yeterli bir kapsamın olmadığı sonucu elde edilmiştir. Risk altındaki Anadolu kentleri için de kentsel dirençliliğin artırılması hedefi doğrultusunda doğal afet, risk ve tehlike gibi şok olaylarına hazırlıkların politika aktörleri ve yerel yönetimlerin gelecek dönem stratejik planı gibi belgelerde daha fazla yer almasının sağlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dirençlilik, Afet Yönetimi, Stratejik Planlama, Yerel Yönetimler, 6 Şubat Depremi.

Kaynakça

• Adıyaman Belediyesi. (2020). 2020-2024 dönemi Adıyaman Belediyesi Strateik Planı. Kamuda Stratejik Yönetim Erişim Adresi: https://ww.adiyaman.bel.tr/assets/img/birimler/mevzuatlar/50c40e12-bcdc-4a08-a035-54c6485a9d76.pdf
• Adana Büyükşehir Belediyesi. (2020). Planlar. Adana Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.adana.bel.tr/panel/uploads/stratejikplani_v/files/2020-2024-adana-buyuksehir-belediyesi-stratejik-plani.pdf
• AFAD. (2021, Temmuz 29). Hakkında. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/afadhakkinda
• AFAD. (2023, Şubat 21). Kahramanmaraş'ta Meydana Gelen Depremler Hk. - 34. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-34
• AFAD. (tarih yok). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu
• Albrechts, L. (2001). In Pursuit of New Approaches to Strategic Spatial Planning. A European Perspective. International Planning Studies, 6(3), 293-310. https://doi.org/10.1080/13563470120026514
• Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004, Temmuz 10). Büyükşehir Belediyesi Kanunu. Mevzuat Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5216&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Büyükkaracığan, N. (2016). Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Kriz ve Afet Yönetim Çalışmalarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi(12), 195-219.
• Belediye Kanunu. (2005, Temmuz 7). Belediye Kanunu. Mevzuat Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf.
• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi. (2020). Stratejik Planlar. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.diyarbakir.bel.tr/bilgi-bankasi/1/stratjik-plan.html
• Elazığ Belediyesi. (2020). Stratejik Planlar. Elazığ Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.elazig.bel.tr/dosya/yayin/dosyalar/Stratejik_Plan2020_2024.pdf
• Erkal, T. ve Değerliyurt, M. (2011). Türkiye'de Afet Yönetimi. Eastern Geographical Review, 14(22), 147-164.
• Galderisi, A. (2014). Urban resilience: A framework for empowering cities in face of heterogeneous risk factors. A|Z Itu Journal Of The Faculty Of Archıtecture, 11(1), 36 - 58
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. (2020). Planlar ve Raporlar. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.gaziantep.bel.tr/uploads/2020/07/2020-2024-stratejik-plan.pdf
• Genç, N. (2009). Türk Kamu Yönetiminde Stratejik Planlama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(23).
• Glaeser, E. L. (2022). Urban resilience. Urban Studies, 59(1), 3-35. https://doi.org/10.1177/00420980211052230
• Hatay Büyükşehir Belediyesi. (2020). 2020-2024 dönemi Hatay Büyükşehir Belediyesi Stratejik planı. Kamuda Stratejik Yönetim Erişim Adresi: https://api.hatay.bel.tr/storage/gallery-media/September2021/wVfJ8PuDP3XaraWgQGAS.pdf
• Holling, C. S. (1973). Resilience and Stability of Ecological Systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4(1), 1-23. https://doi.org/10.1146/annurev.es.04.110173.000245
• ICLEI. (2019). Resilient cities, thriving cities: The evolution of urban resilience. Bonn, Germany.: ICLEI – Local Governments for Sustainability e.V.
• İl Özel İdaresi Kanunu. (2005, Şubat 22). İl Özel İdaresi Kanunu. Mevzuat, Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5302.pdf.
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. M. Kadıoğlu, & E. Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri içinde (s. 1-35). Ankara: JICA Türkiye Ofisi.
• Kahraman, S., Polat, E., & Korkmazyürek, B. (2021). Afet Yönetim Döngüsündeki Ana Terimler. Avrasya Terim Dergisi, 3(9), 7-14.
• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi. (2020). Stratejik Plan. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://kahramanmaras.bel.tr/stratejik-plan
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu. (2003, Aralık 24). Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu. Mevzuat Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5018.pdf.
• Kaya, H. & Yaylı, H. (2023), “Belediyelerin Kentsel Dirençlilik Algısını Stratejik Planlardan Okumak: TR71 Bölgesi Örneği”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(2), s.376-385, Doi: https://doi.org/10.33712/mana.126017
• Kilis Belediyesi. (2020, Ağustos 6). Kilis Belediyesi 2020-2024 Stratejik Plan. Kilis Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.kilis.bel.tr/index.php/2020/08/06/test/
• Korkın, E. ve Öztop, S. (2022). Büyükşehir Belediyelerinin Stratejik Planlarında Afet Yönetimi. Journal of Civilization Studies, 7(1) 61-75. https://doi.org/10.52539/mad.1120801
• Nalcı Arıbaş, N. (2014). Kamuda Stratejik Planlamanın “Katılımcılık” Boyutu. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 80-100.
• Özmen, B., Nurlu, M., Kuterdem, K., & Temiz, A. (2005). Afet Yönetimi ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Deprem Sempozyumu. Kocaeli: Grand Yükseliş Hotel.
• Resmî Gazete. (2018, Temmuz 15). 4 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. Erişim Adresi: https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/gamer/4-NOLU-CUMHURBASKANLIGI-KARARNAMESI.pdf
• Roitman, S. (2010). Gated communities: definitions, causes and consequences. Urban Design and Planning, 163(1), 31-38.
• Rojek, C. (2000). Indexing, Dragging and the Social Construction of Tourist Sights. C. R. Urry (Ed.), Touring Cultures. Transformation of Travel and Theory içinde (s. 52-74). New York: Routledge.
• Sezer, Ö. ve Tozbey, Ş. (2023). Türkiye'de Afet Yönetiminin Merkezi ve Yerel Düzeyde Örgütlenmesi Üzerine Bir Değerlendirm. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 8(1), 79-102.
• Strategy Unit. (2004). Strateji Yaşam Rehberi. Cabinet Office Başbakanlık Strateji Birimi Erişim Adresi: http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/UQ0EC+Stratejiyasamrehberi.pdf
• Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi. (2020). Stratejik Plan. Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.sanliurfa.bel.tr/files/1/bsb_sonra/sanliurfa_buyuksehir_belediyesi_2020-2024_stratejik_plani.pdf.
• Toprak Karaman, Z. (2016). Afet Yönetimine Giriş ve Türkiye'de Örgütlenme. Z. Toprak Karaman, O. Sancakdar, A. Ekşi, P. Ersoy, G. Börühan, S. Esmer, . . . E. Aslanpay Özdemir (Ed.), Bütünleşik Afet Yönetimi içinde (s. 1-37). İzmir: İlkem.
• Tuğaç, Ç. (2019). Kentsel Dirençlilik Perspektifinden Yerel Yönetimlerin Görevleri ve Sorumlulukları. İdealkent, 10(28) 984-1019. https://doi.org/10.31198/idealkent.634144
• UNDDR. (2015). Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015 - 2030. UNDDR Documents and Publiciations Erişim Adresi: https://www.undrr.org/media/16176/download?startDownload=20241011
• United Nations. (2009). 2009 UNISDR Terminology on Disaster Risk Reduction. UNDRR Erişim Adresi: https://www.undrr.org/publication/2009-unisdr-terminology-disaster-risk-reduction.
• Waldo, D. (1972). Developments in Public Administration. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 404(1), 217-245. https://doi.org/10.1177/000271627240400118.