ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİNE YÖNELİK TEHDİTLER VE MİLLİ ENERJİ VE MADEN POLİTİKASININ DOĞALGAZ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 3, 317 - 340, 24.11.2025

Özcan Sezer , Halil Buğra Yavuz

https://doi.org/10.58658/kaypod.1777085

Öz

Günümüzde devletler, ekonomik büyüme ve güvenliklerini sağlamak amacıyla uluslararası alandaki pozisyonlarına göre enerji politikaları uygulamaktadır. Türkiye de bu anlamda bir enerji politikası uygulamaya çalışmaktadır. Bu enerji politikasında elektrik, yenilenebilir enerji kaynakları ve nükleer enerji gibi alanlar önemli yer tutsalar da ağırlıklı olarak petrol ve doğalgaz aramacılığı ön plana çıkmaktadır. Türkiye de 2017 yılından itibaren yeni bir politika değişimine gitmiştir. Türkiye’de yukarıdaki alanları kapsayacak şekilde uygulanmakta olan ve Milli Enerji ve Maden Politikası adı verilen bu politika kapsamında özellikle petrol ve doğalgaz alanında kendi kaynaklarını daha çok arama ve üretme yoluna gitmiştir. Bu politikanın uygulayıcısı olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) stratejik planlarında politika bileşenlerini tanımlamış ve bu kapsamda hedefler ortaya koyarak politikayı uygulamaya ve takip etmeye çalışmıştır. Zira 2017 yılından bu yana Türkiye’de kara ve denizde bir petrol ve bir doğalgaz keşfi yapılması, bu politikanın uygulamasının bir sonucu olarak karşımıza çıkmıştır. Çalışma kapsamında yurtiçi ve yurtdışındaki akademik yayınlar dikkate alınarak, Türkiye’nin enerji politikasındaki ulusal politika belgeleri ve programlar ile kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili/ilişkili belgeleri incelenerek politikanın petrol ve doğalgaz alanında geldiği durum analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında petrol ve doğalgaz alanında elde edilen kazanımlar ve alınacak yol ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Petrol , Doğalgaz , Enerji , Enerji Güvenliği , Enerji Politikası , Arz Güvenliği

THREATS TO ENERGY SUPPLY SECURITY AND AN ANALYSIS OF THE NATIONAL ENERGY AND MINING POLICY IN THE CONTEXT OF NATURAL GAS

Öz

Today, states implement energy policies based on their international positions to ensure economic growth and security. Thus, Türkiye is striving to implement an energy policy in this regard. While electricity, renewable energy sources, and nuclear energy play a significant role in this policy, oil and natural gas exploration is the primary objective. In that sense, Türkiye started to implement new policy called National Energy and Mining Policy since 2017. This policy tries to implement in aforementioned areas, however focused on increasing exploration and production of its own resources, particularly in the oil and natural gas fields. Ministry of Energy and Natural Resources (MENR) has defined the policy components in its strategic plans and, by setting targets within this scope, Indeed, since 2017, the discovery of oil and natural gas onshore and offshore in Türkiye has been a result of the implementation of this policy. This study aims to analyze the current state Türkiye’s energy policy for oil and natural gas sector by examining national policy documents and programs, with domestic and international academic publications. This study also aims to reveal the achievements and future progress in the oil and natural gas sector within the scope of the National Energy and Mining Policy.

Anahtar Kelimeler

Oil , Natural Gas , Energy , Energy Security , Energy Policy , Security of Supply

Kaynakça

• Anlar , A. (2017). Farklı Bakış Açıları İle Enerji Güvenliği Üretici, Tüketici Transit Ülkeler: Türkiye Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(19), 59-88. doi:10.18092/ulikidince.309724
• Aydın , C. (2022). Enerji Arz Güvenliği ve Türkiye: Doğalgaz Tedarik ve Bağımlılıkları Açısından İnceleme. Malatya Turgut Özal Üniversitezis İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 87-103.
• Bayraç, H. (2008). Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğalgaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 115-142.
• BOTAŞ Almanak. (2024). BOTAŞ Almanak 2023. Ankara: BOTAŞ. https://www.botas.gov.tr/Sayfa/2023-almanak/772 adresinden alındı
• Cherp , A., & Jewell, J. (2011). “The three perspectives on energy security: intellectual history, disciplinary roots and the potential for integration. Energy Policy, 3(4), s. 202-212. doi:DOI 10.1016/j.cosust.2011.07.001
• Cherp, A., & Jewell, J. (2014). The Concept of energy Security: Beyond the Four A's. Energy Policy(75), s. 415-421. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2014.09.005
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı . (2019). 11.Kalkınma Planı 2019-2023. Ankara: TCCB. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf adresinden alındı
• Çelik , Ş. (2013). Stuxnet Saldırısı ve Abd’nin Siber Savaş Stratejisi: Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanmaktan Kaçınma İlkesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(15).
• Çelikpala , M. (2014). Enerji Güvenliği: NATO'nun Yeni Tehdit Algısı. Uluslararası İlişkiler, 10(40), 75-99.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı [ETKB]. (2017). Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı 2017-2023. Ankara: ETKB. https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2017-2023_Ulusal-Enerji-Verimliligi-Eylem-Plani.pdf adresinden alındı
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı [ETKB]. (2018). 2019-2023 Stratejik Planı. Ankara: ETKB. http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1971/Enerji+ve+Tabii+Kaynaklar+Bakanligi+2019-2023 adresinden alındı
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı [ETKB]. (2023). Faaliyet Raporu 2023. https://enerji.gov.tr//Media/Dizin/SGB/tr/Faaliyet_Raporlari/2023/ETKB2023FR.pdf adresinden alındı
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı [ETKB]. (2024). 2024-2028 Stratejik Planı. Ankara: ETKB. http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/3067/Enerji+ve+Tabii+Kaynaklar+Bakanligi+2024-2028 adresinden alındı
• Eroğlu, İ. (2023). Türkiye'nin Enerji Portföyü: Uluslararası İlişkiler ve İktisadi Yönüyle Enerji Arz Güvenliği. Uluslararası Siyaset Dergisi, 1(1), 1-18. doi:doi.org/10.5281/zenodo.10431982
• ETKB. (2018). 2019-2023 Stratejik Planı . ETKB.
• Hatipoğlu , E. (2019). Enerji Güvenliği. Güvenlik Yazıları(44), 1-10. doi:10.13140/RG.2.2.30702.56643
• International Energy Agency [IEA],. (2023). Enerji Technology Perspectives. IEA. https://www.iea.org/reports/energy-technology-perspectives-2023 adresinden alındı
• Jewell , J., Cherp , A., & Riahi , K. (2014). Energy Security Under De-Carbonization Scenarios: An Assesment Framework and Evaluation under Different Technology and Policy Choices. Energy Policy(65), 743-760. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2013.10.051
• Kalicki, J., & Goldwyn, D. (2005). Energy and Security: Strategies for a World in Transition. (D. Yergin , Dü.) Energy Security and Markets, 51-64.
• Karagöl, E., Kavaz , İ., & Özdemir , B. (2017). Türkiye'nin Milli Enerji ve Maden Politikası. İstanbul: SETA.
• Karataş, H. (2022). Examination of Energy Security in Context of Supply, Demand and Transition Security. SDE Akademi Dergisi, 2(5), 40-69.
• Kınık , H., & Güntay , V. (2016). Siber Güvenlik Temelinde Kritik Altyapılar ve Hazar Havzası. Uluslararsı Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47).
• Kruyt , B., van Vuuren , D., de Vries, H., & Groenenberg , H. (2009). Indicators for Energy Security. Energy Policy(37), 2166-2181. doi:doi:10.1016/j.enpol.2009.02.00
• Örmeci, O., & Kısacık, S. (2021). Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Enerji Güvenliği Politikaları Çerçevesinde Çin-Rusya İlişkilerini Anlamak. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-24.
• Özdemir, V., Yavuz, H., & Tokgöz , E. (2015). The Trans-Anatolian Pipeline (TANAP) as a unique project in theEurasian gas network: A comparative analysis. Utilities Policy, s. 1-7. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.jup.2015.06.007
• Öztürk, İ. (2013). Energy Dependency and Energy Security: The Role of Energy Effıcıency and Renewable Energy Sources. The Pakistan Development Review, 52(4I), 309-330. doi:10.30541/v52i4Ipp.309-330
• Pasqualetti, , M., & Sovacool , B. (2012). The Importance of Scale To Energy Security. Journal of Integrative Environmental Sciences, 9(3), 167-180. doi:http://dx.doi.org/10.1080/1943815X.2012.691520
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). Orta Vadeli Program (2024-2026). Ankara: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/09/Orta-Vadeli-Program_2024-2026.pdf adresinden alındı
• T.C.Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). 12.Kalkınma Planı. Ankara: T.C.Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf adresinden alındı
• Therien, J.-P. (1999). Beyond the North-South Divide: The Two Tales of World Poverty. Third World Quarterly, 20(4). doi:http://dx.doi.org/10.1080/01436599913523
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği [TMMOB] Makina Mühendisler Odası. (2024). Türkiye'nin Enerji Görünümü Oda Rapor 2024. Ankara: TMMOB Makina Mühendisler Odası. https://www.mmo.org.tr/merkez/basin-aciklamasi/turkiyenin-enerji-gorunumu-2024-oda-raporu-yayimlandi adresinden alınd
• Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı [TPAO]. (2023). Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu. Ankara: TPAO. https://www.tpao.gov.tr/file/2409/2023-sektor-raporu-218866f6cc2266839.pdf adresinden alındı
• UNDP , UNDESA , & WEC . (2004). World Energy Assesment: Overview 2004 Update. UNDP, UNDESA WEC. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/2420World_Energy_Assessment_Overview_2004_Update.pdf adresinden alındı
• United Nations Development Programme [UNDP] ; United Nations Department of Economic and Social Affairs
• [UNDESA]; World Energy Council [WEC]. (2000). World Energy Assessment: Energy and the Challenge of Sustainability. UNDP UNDESA WEC. https://www.undp.org/publications/world-energy-assessment-energy-and-challenge-sustainability adresinden alındı
• United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP). (2008). United Nations ESCAP. 03 20, 2025 tarihinde https://www.unescap.org/sites/default/files/energy-security-ap.pdf adresinden alındı
• Yergin , D. (2006). Ensuring Energy Security. Foraign Affairs, 85(2), 69-82.
• Yergin, D. (1988). Energy Security in the 1990s. Foreign Affairs, 1(67), 110-132. http://www.jstor.org/stable/20043677.adresinden alındı
• Yılmaz , D. (2021). Türkiye’nin Enerji Politikası ve Altyapısı Bağlamında Enerji Hub Potansiyeli. 1(1), 34-48.