İş güvencesizliği algısının işgören motivasyonu ve performansına etkisi: Tıbbi satış temsilcileri üzerine bir araştırma

Yıl 2023, , 181 - 194, 31.12.2023

Tuğba Maraşlı , Ebru Sönmez Karapınar

https://doi.org/10.51177/kayusosder.1394339

Öz

Bu çalışma iş güvencesizliği algısının işgören motivasyonu ve performansı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası ilaç firmalarında görev alan tıbbi satış temsilcileri oluşturmaktadır. Araştırma nicel yöntemlerden saha araştırması deseni kullanılarak yapılmıştır. Anket formunda araştırmaya katılanların demografik özelliklerini belirlemek için yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi ve deneyim süresine ilişkin ifadeler kullanılmıştır. Ankette Sverke, Hellgren ve Isaksson (1999) tarafından geliştirilen iş güvencesizliği ölçeği, işgörenlerin motivasyon düzeylerini belirlemek amacıyla Mottaz (1985) tarafından geliştirilen ve Türkçe kullanıma uygunluğu Dündar vd. (2007) tarafından gerçekleştirilen motivasyon ölçeği, işgörenlerin performansını ölçmek için Çöl (2008) tarafından uyarlanan performans soruları kullanılmıştır. Yapılan bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; tıbbi satış temsilcilerinin iş güvencesizliği algıları performanslarını anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Araştırma sonucuna göre iş güvencesizliği algısı ile işgören motivasyonu ve performansı arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bu bağlamda elde edilen sonuçların ilgili literatürdeki boşluğu doldurarak katkı sağlayacağı ve hizmet sektörü için ilgili konularda bilgi kaynağı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş güvencesizliği, motivasyon, performans, tıbbi satış temsilcisi, korelasyon

Etik Beyan

Bu tezin kendi çalışmam olduğunu, planlamasından yazımına kadar hiçbir aşamasında etik dışı davranışımın olmadığını, tezdeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, tez çalışmasıyla elde edilmeyen bütün bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynakları kaynaklar listesine aldığımı, tez çalışması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir davranışım olmadığını beyan ederim.

The effect of job insecurity perception on employee motivation and performance: A research on medical sales representatives

Öz

This was prepared to determine the effect of job insecurity perception on employee motivation and performance. The population of the research consists of medical sales representatives working in national and international pharmaceutical companies operating in Turkey. The survey was conducted using the field research design, one of the quantitative methods. In the survey form; expressions regarding age, gender, marital status, education level and experience period were used to determine the demographic characteristics of the participants in the research. In the survey the job insecurity scale developed by Sverke, Hellgren and Isaksson (1999) was developed by Mottaz (1985) to determine the motivation level of the employee and its suitability for Turkish use was reviewed Dundar et al. (2007) and the performance scale adapted by Çol (2008) were used to measure the employee’s performance. According to the results obtained from this study, medical sales representatives’ perceptions of job insecurity have a positive affect on the performance of medical sales representatives. On the other hand a significant relationship was found between ajob insecurity and employee motivation and performance. In this context, it is thought that the results obtained will contribute by filling the gap in the relevant literature and will be a source of information on relevant issues for the service sector.

Anahtar Kelimeler

Job insecurity, motivation, performance, medical sales representative, correlation

Kaynakça

• Amabile, T. M., Hill, K. G., Hennessey, B. A., & Tighe, E. M. (1994). The work preference inventory: Assessing intrinsic and extrinsic motivational orientations. Journal of Personality and Social Psychology, 66(85), 950-967.
• Aykanat, Z., & Öztürk, M. (2022). İş güvencesizliğinin işten ayrılma niyeti ve ahlaki çözülme üzerindeki etkisi. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 148-157.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans yönetimi. Kariyer Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ekinoks Yayıncılık.
• Bayyurt, N. (2007). İşletmelerde performans değerlendirmenin önemi ve performans göstergeleri arasındaki ilişkiler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0 (53), 577-592.
• Befort, N., & Hattrup, K. (2003). Valuing task and contextual performance: Experience, job roles, and ratings of the importance of job behaviors. Applied HRM Research, 8(1), 17-32.
• Borg, I., & Elizur, D. (1992). Job insecurity: Correlates, moderators and measurement. International Journal of Manpower, 13(2), 13-26.
• Borman, W. C. (2004). The concept of organizational citizenship. Current Directions in Psychological Science, 13(6), 238-241.
• Bussing, A. (1999). Can control at work and social support moderate psychological consequences of job insecurity? Results from a quasi-experimental study in the steel industry. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 219-242.
• Conway, J. (1999). Distinguishing contextual performance from task performance for managerial jobs. Journal of Applied Psychology, 84(1), 3-13.
• Çakır, Ö. (2007). İşini kaybetme kaygısı: İş güvencesizliği. Çalışma ve Toplum, 1(12), 117-140.
• Çelebi, İ. (2017). İşletmelerde iş güvencesizliğinin tükenmişliğe ve performansa etkileri ve Adıyaman bölgesindeki işletmelerde bir uygulama (Tez no. 477269) [Yüksek lisans tezi, Harran Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35-46.
• De Witte, H. (2005). Job insecurity: Review of the international literature on definitions, prevalence, antecedents and consequences. SA journal of Industrial Psychology, 31(4), 1-6.
• Deci, E. L. & Ryan, R.M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
• Dığın, Ö. (2008). İnsan kaynakları yönetiminde iş güvencesi ve konuyla ilgili yapılan bir araştırma (Tez no.241090) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Esen, K. (2018). İş güvencesizliği ve başa çıkma stratejilerinin çalışanların demografik özellikleri açısından incelenmesi (Tez no. 522026) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Gagne, M., & Deci, E. L. (2005). Self-determination theory and work motivation. Journal of organizational behavior, 26 (4), 331-362.
• Greenhalgh, L., & Rosenblatt, Z. (1984). Job insecurity: Toward conceptual clarity. Academy of Management review, 9(3), 438-448.
• Greenhalgh, L., & Rosenblatt, Z. (2010). Evolution of research on job insecurity. International Studies of Management & Organization, 40(1), 6-19.
• Güzel, D., & Aydın, G. (2021). Covid-19 Döneminde uzaktan çalışma sisteminde iş performansını etkileyen faktörler: Banka çalışanları üzerine bir uygulama. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (2), 128-133.
• Hartley, J., Jacobson, D., Klandermans B., & Van Vuuren T., (1991). Job insecurity coping with jobs at risk. Sage Publications.
• Hellgren, J., Sverke, M., & Isaksson, K. (1999). A two-dimensional approach to job insecurty: Consequences for employee attitudes and well-being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8 (2), 179-195.
• Ilkım, N., & Derin, N. (2018). Algılanan iş güvencesizliği, iş tatmini ve birey-örgüt uyumu kavramları arasındaki ilişkiler. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(36), 238-254.
• Ingham, C. (2001). Kendi kendini motive etmenin 101 yolu. Alfta Yayıncılık.
• Jacobson, D. (1985). Determination of “job at risk” (JAR) behavior. West European Conference on the Psychology of Work and Organization. Aachen, Germany.
• Jawahar, I. M., & Carr, D. (2007). Conscientiousness and contextual performance: The compensatory effects of perceived organizational support and leader‐member exchange. Journal of Managerial Psychology, 22(4), 330-349.
• Jones, B., Lloyd, N, & Geoffrey, C. (2005). Does Herzberg’s motivation theory have staying power? The Journal of Management Development, 24(10), 929-943.
• Keser, A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon. Alfa Aktüel Yayınları.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’s alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47-48.
• Klandermans, B., Hesselink, J. & Vuuren, T. (2010). Employment status and job insecurity: On the subjective appraisal of an objective status. Economic and Industrial Democracy, 31 (4), 557-577.
• Koçak, H. (2017). İşletmelerde örgütsel bağlılık kavramı ve iş performansı üzerindeki etkileri. (Tez no. 470196). [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği (9. Baskı). Beta Basım.
• Kutlualp, H. G. (2018). Sağlık sektöründe çalışan performansının değerlendirilmesine yönelik bir yol analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 600-624.
• Lee, T.W., Holtom, B. C., & Mitchell, T. R. (2006). Increasing human ans social capital by applying job embeddedness theory. Organizational Dynamics, 35 (4), 316-331.
• Luthans, F. (1992). Organizational behavior. McGraw-Hill.
• Mallery, P. & George, D. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference (15. Baskı). Routledge.
• Morillo, C. R. (1990). The reward event and motivation. The Journal of Philosophy, 87(4), 169-186.
• Motowidlo, S. J & Borman, W. C. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. In Schmitt, N. & Borman, W. C. (Eds) Personnel Selection in Organizations, Jossey-Bass, pp. 71-98.
• Mottaz, J.C. (1985). The relative importance of intrinsic and extrinsic rewards as determinants of wok satisfaction,The Sociological Quarterly, 26(3), 365-385.
• Naswall, K. (2004). Job insecurity from a stress perspective: Antecedents, consequences, and moderators. [Doctoral thesis, Stockholm University]. Departmant of Psychology.
• Özmen, A. Ö. (2016). Türkiye’de kamu çalışma ilişkilerinde güvencesizlik. Uyum ve direniş örüntüleri. (Tez no. 433651). [Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Pardee, R. L. (1990). Literature Review: Motivation Theories of Maslow, Herzberg, Mc Gregor, McClelland/ A Literature Review of Selected Theories Dealing With Job Satisfaction and Motivation. Education Resoruces Information Center.
• Pearce, J. L. (1998). Job insecurity is important, but not for the reasons you might think: The example of contingent workers. Journal of Organizational Behavior (1986-1998): 31.
• Porter, L., Bgley, G. A., Steers., R. M. (2003). Motivation and Work Behavior, McGraw-Hill.
• Probst, T. M. (2003). Development and validation of the Job Security Index and the Job Security Satisfaction scale: A classical test theory and IRT approach. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(4), 451-467.
• Shin, Y., Moon, Hur, W. M., Moon, T. W. & Lee, S. (2019). A motivational perspective on job insecurity: Relationships between job insecurity, intrinsic motivation and performance and behavioral outcomes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(10), https://doi.org/10.3390/ijerph16101812
• Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22(1), 46-56.
• Steers, M. R., Mowday, T. R., & Shapiro, D. L. (2004). The Future of Work Motivation Theory, Academy of Management Review, 3(29), 379-387.
• Sy, T., Tram, S., & O’hara, L. A. (2006). Relation of employee and manager emotional intelligence to job satisfaction and performance. Journal of Vocational Behavior, 68(3), 461-473.
• Tutar, H. (2013). Davranış bilimleri. Seçkin Yayıncılık.
• Valibayova, G. (2018). İş güvencesizliği algısının iş stresi ve iş performansına etkisi: araştırma görevlileri üzerine bir çalışma (Tez no. 522702) [Yüksek lisans tezi, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Van Vuuren, T. (1990). Met ontslag bedreigd. Werknemers in onzekerheid over hun arbeidsplaats bij veranderingen in de organisatie. VU Uitgeverij.
• Wyk, V. M., & Pienaar, J. (2008). Towards a research agenda for job insecurity in South Africa. Southern African Business Review, 12(2), 49-86.