ЛЕКСИЧЕСКИЕ ЭЛЕМЕНТЫ, ОТРАЖАЮЩИЕ НРАВСТВЕННЫЕ ЦЕННОСТИ В ГРУЗИНСКОМ ПЕРЕВОДЕ РОМАНА ОРХАНА ПАМУКА "МЕНЯ ЗОВУТ КРАСНЫЙ"

Yıl 2023, , 117 - 133, 27.06.2023

İlkiz Şenel Uzunkaya

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1292113

Öz

Роман Орхана Памука “Меня зовут Красный” был опубликован на турецком языке в 1998 году. За эту работу Памук получил “Prix du Meilleurlivreétranger” во Франции (2002 г.), “Grinzane Cavour” в Италии (2002 г.) и “International Impac-Dublin” в Ирландии (2003 г.). В романе “Меня зовут Красный” автор обращается к османским и иранским миниатюристам, к тому, как они видят и изображают мир за пределами Запада, к интриге любовно-семейного романа.
Орхан Памук — первый турецкий писатель, получивший Нобелевскую премию по литературе. Перевод его произведений на многие языки привел к его всемирному признанию. Автор, познакомившийся с грузинскими читателями своими книгами, переведёнными на грузинский язык, является одним из известных писателей в Грузии, благодаря переводу и вызывающих восхищение у грузинских читателей. Роман Орхана Памука “Меня зовут Красный” на грузинский язык перевела Лия Члаидзе
Книги Орхана Памука переведены почти на 63 языка, включая английский, немецкий, итальянский и французский. Памук занимает важное место среди современных турецких писателей своими книгами, которые были переведены на грузинский язык и переводятся до сих пор. Немаловажно и то, что грузинский читатель с удовольствием читает произведения Памука.
Лексические единицы, выражающие нравственные значения в романе Орхана Памука “Меня зовут Красный”, являющимся предметом исследования, будут приведены в таблицах вместе с предложениями в исходном тексте (Benim Adım Kırmızı) и предложениями в целевом тексте (მე წითელი მქვია). Лексические элементы, выражающие моральные ценности в произведении, будут рассмотрены под двумя заголовками как положительные и отрицательные. Используя грузинско-турецкий словарь, определяемые слова даются с их значениями. Слова, которых нет в словаре, даны с использованием электронной версии Аннотированного грузинского словаря (ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი).

Anahtar Kelimeler

Орхан Памук, Меня зовут Красный, турецкий, грузинский язык, нравственность.

IN THE GEORGIAN TRANSLATION OF ORHAN PAMUK'S NOVEL "MY NAME IS RED" LEXICAL ELEMENTS REFLECTING MORAL VALUES

Öz

Orhan Pamuk’s novel “Benim Adım Kırmızı” (My Name is Red) was published in Turkish Language in 1998. With this work, Pamuk won the "Prix du Meilleurlivreétranger" (2002) in France, the "Grinzane Cavour" (2002) in Italy and the "International Impac-Dublin" (2003) in Ireland. In "My Name is Red", the author explores the Ottoman and Persian illuminators and the ways of seeing and painting the non-Western world through the intrigue of a love and family novel.
Orhan Pamuk is the first Turkish writer to win the Nobel Prize for Literature. The fact that his works have been translated into many languages has led to his worldwide recognition. The author, who has also met Georgian readers with his books translated into the Georgian language, is one of the writers who is recognized in Georgia thanks to the translation and admired by Georgian readers. It is Lia Çlaidze who translated Orhan Pamuk's "My Name is Red" into Georgian.
Orhan Pamuk's books have been translated into about 63 languages, including English, German, Italian and French. Pamuk's books, which have been translated into Georgian and are still being translated, occupy an important place among modern Turkish writers. The fact that Georgian people love to read his books is also of particular importance for publishing houses.
The lexical elements expressing moral values in Orhan Pamuk's novel "My Name is Red", which is the subject of the study, will be given in tables together with the sentences in the source text (My Name is Red) and the sentences in the target text (მე წითელი მქვია). The lexical items expressing moral values in the work will be analyzed under two headings: positive and negative. The words identified by using the Georgian-Turkish dictionary are given with their word meanings. The words that cannot be found in the dictionary are given by using the electronic version of the Annotated Georgian Dictionary (განმარტებითი ლექსიკონი-ganmarṭebiti leksiǩoni).

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, My Name is Red, Turkish Language, Georgian Language, Morality

ORHAN PAMUK’UN “BENİM ADIM KIRMIZI” ROMANIN GÜRCÜCE ÇEVİRİSİNDEKİ AHLAKİ DEĞERLERİ YANSITAN SÖZCÜKSEL ÖĞELER

Öz

Orhan Pamuk’un “Benim Adım Kırmızı” adlı romanı 1998’de Türkçe olarak yayımlanır. Bu eserle Pamuk, Fransa’da “Prix du Meilleurlivreétranger” (2002), İtalya’da “Grinzane Cavour” (2002) ve İrlanda'da “International Impac-Dublin” (2003) ödüllerini kazanır. “Benim Adım Kırmızı” adlı romanda yazar, Osmanlı ve İran nakkaşlarını, Batı dışındaki dünyanın görme ve resmetme biçimlerini bir aşk ve aile romanının entrikasıyla işler.
Orhan Pamuk, “Nobel Edebiyat Ödülü”nü alan ilk Türk yazardır. Eserlerinin pek çok dile çevrilmesi dünya çapında da tanınmasına öncülük etmiştir. Gürcü diline çevrilmiş kitaplarıyla da Gürcü okurla buluşan yazar, çeviri sayesinde Gürcistan’da tanınan ve Gürcü okurları tarafından da beğeniyle takip edilen yazarlardandır. Orhan Pamuk’un “Benim Adım Kırmızı” eserini Gürcü diline kazandıran Lia Çlaidze’dir.
Orhan Pamuk'un kitapları İngilizce, Almanca, İtalyanca ve Fransızca dahil olmak üzere yaklaşık 63 dile çevrildi. Pamuk, Gürcü diline çevrilmiş ve halen çevrilmekte olan kitapları ile modern Türk yazarları içinde ayrıca önemli bir yer tutar. Gürcü halkının severek okuması da yayınevleri için farklı bir önem arz eder.
Çalışmaya konu olan Orhan Pamuk’un “Benim Adım Kırmızı” romanında geçen ahlaki değerleri ifade eden sözcüksel ögeler kaynak metinde (Benim Adım Kırmızı) geçen cümleler ile erek metinde (მე წითელი მქვია) geçen cümlelerle birlikte tablolar halinde verilecektir. Eserde geçen ahlaki değerleri ifade eden sözcüksel ögeler olumlu ve olumsuz olmak üzere iki başlık altında incelenecektir. Gürcüce-Türkçe sözlükten faydalanılarak, tespit edilen kelimeler ise kelime anlamları ile verilmiştir. Sözlükte bulunamayan kelimeler, Açıklamalı Gürcüce Sözlüğü’nün (განმარტებითი ლექსიკონი-ganmarṭebiti leksiǩoni) elektronik versiyonundan yararlanılarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Benim Adım Kırmızı, Türkçe, Gürcü Dili, Ahlak

Kaynakça

• Aktan, C. C. (1994). Temiz toplum ve temiz siyaset. İstanbul: T Yayınları.
• Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Pamuk, Orhan (2015). “Benim Adım Kırmızı. 6. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2019). (Haz. Halûk Şükrü Akalın), 11. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çlaidze, L. (2017). ”me ts'iteli mkvia” tbilisi: “baǩur sulaǩaurıs gamomtsemloba”. (ჩლაიძე, ლია (2017). “მე წითელი მქვია“. თბლისი. ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა).
• Ganmarṭebiti Leksiǩoni. განმარტებითი ლექსიკონი http://www.ena.ge/explanatory-online 25.03.2023.
• Ǩvanṭaliani, Elida (2010). “kartul-turkuli leksiǩoni”. tbilisi. (კვანტალიანი, ელიდა (2010). “ქართულ- თურქული ლექსიკონი“ (Gürcüce- Türkçe Sözlük). თბილისი).
• Lobjanidze, Giorgi (2013). “orhan pamukis mdumare saḫli”. (ლობჟანიძე, გიორგი (2013). “ორჰან ფამუქის „მდუმარე სახლი“. https://www.radiotavisupleba.ge (31.10.2021).
• Tavalidze, İrma (2013). “Pamukomania”. (ტაველიძე, ირმა (2013). “ფამუქომანია”. http://arilimag.ge (31.10.2021)).