Öz
İnsanoğlu
çeşitli ifade araçlarıyla kendileri ve yaşadıkları dünyaları hakkında anlama ve
anlamlandırma faaliyetlerinde bulunur. Bu araçlardan birisi de hiç kuşkusuz
edebiyattır. Edebiyat alanındaki her eserde insanoğluna ait en az bir unsurun
varlığı kuşku götürmez bir gerçekliktir. Edebî metinlerde işlenmiş öğelerin
bulunması, değerlendirilmesi ve geleceğe aktarılması insanlık adına önemli bir
görevdir.
Bilindiği
üzere Türkler, tarihin farklı dönemlerinde farklı yazı sistemlerini
kullanmışlardır. Bunlardan birisi de en uzun süre kullanılan Arap yazı
sistemidir. Arap harflerinin Türkçe ifadelerle hayat bulduğu nice edebî eser ve
metin bulunmaktadır. Bunların büyük çoğunluğu da Osmanlı dönemine aittir. Türk
edebiyatının uzun bir dönemini kapsayan Klâsik Türk (Divan) Edebiyatı’nın
önemli kaynakları arasında bulunan mecmualar, yazıldıkları dönemlere ait nice
kodlar barındırdıkları gibi geleceğe dair nice mesajlar taşımaktadır.
Mecmualar,
antoloji mahiyeti taşıyan eserlerdir. Bu eserler, dönemin zevklerini, anlayışlarını, şairlerin dolayısıyla halkın
eğilimlerini ve varlığa bakış açılarını barındırması açısından önemlidir.
Mecmualar, edebiyat tarihi kaynaklarında adına rastlanmayan veya şiir örnekleri
bulunmayan birçok şaire ulaşma imkânı sunar.
Birçok
şairin, şiirlerini barındıran divanlarında olmayan veya daha sonra yazdıkları
şiirleri bulunabilir. Şairlerin, varlığı bilinmekle birlikte şiirlerini
topladığı bir eseri halen gün yüzüne çıkmamış da olabilir. Veyahut divanını
tertip ettikten sonra da şiir yazmış, yazdığı şiirler tertip ettiği divan
nüshasına girmemiş de olabilir. Ömrü yetmediği ya da başka nedenlerle
şiirlerinin dışarıda kalmış olma ihtimali de bulunmaktadır. Şiir mecmuaları,
bugün divanlarına ulaşılamayan veya divan tertip etme fırsatı bulamayan şairler
için de önemli kaynaklar arasındadır.
Bu
çalışmanın amacı, Erzurum Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin
Özege Yazma Eser Bölümünde bulunan ASL
625 Mec 83 Kayıt Numaralı Türkçe mecmuanın incelenmesi ve
değerlendirilmesidir. Derleyeni Kâsımî mahlaslı bir şair olduğu için esere
tarafımızdan “Kâsımî Mecmuası” adı verilmiştir. Yapılan tüm değerlendirmelerden
sonra mecmuada adı belirtilen şairler ve hangi nazım biçimi ile şiir yazdıkları
bir tabloda belirtilecektir.
Anahtar Kelimeler
Mecmua Türkçe Şiir Mecmuları Türkçe Yazmalar Türk Şiiri Kâsımî Mecmuası
Kaynakça
- AYDEMİR Yaşar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler” Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3 Summer, s. 123-137, Ankara.AYDEMİR, Yaşar (2001). “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü” Bilig, s. 147-156, Ankara.AYDEMİR, Yaşar (2011). “Biyografi Kaynağı Olarak Mecmualar”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi, Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 87-100, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.CANIM, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ,: AKMB, Ankara.DOĞAN, Muhammed Nur (hzl.) (2000). Fuzulî Leylâ ve Mecnûn, Yapı Kredi YayınlarıGÜRBÜZ, Mehmet (2011). “Biyografik Değer Bakımından Şiir Mecmuaları”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 315-328, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.GÜRBÜZ, Mehmet (2011). Kâbilî’nin Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr adlı Şiir Mecmuası, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)GÜRBÜZ, Mehmet (2012). “Şiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları 7 Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, s. 97-113, Turkuaz, İstanbul.KALYON, Abuzer. (2011) Peşteli Hisali Metali'ün-Neza'ir (II. Cilt) İnceleme-Metin, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)KAYA, Bilge (2003). Hisali Hayatı Eserleri ve Metaliü'n-Nezair Adlı Eserinin Birinci Cildi: İnceleme- Metin, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)KAYABAŞI, Bekir (1997). Kafzâde Fâizî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)KILIÇ, Atabey (2012). “Mecmua Tasnifine Dair” s. 75-96, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları 7 Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Turkuaz, İstanbul.KÖKSAL, M. Fatih (2011), “Biyografik Kaynak Olarak Şiir Mecmuaları ve Kastamonulu İshâk-zâde Fevzi Mecmuası”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 449-468, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.KÖKSAL, M. Fatih (2012). “Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları 7 Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, s. 409- 431 Turkuaz, İstanbul.KURNAZ, Cemal, ÇELTİK, Halil (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Kurgan-Edebiyat, Ankara.KURNAZ, Cemal, TATÇI, Mustafa. (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II, Bizim Büro, Ankara. KURNAZ, Cemal; AYDEMİR, Yaşar (2013). “Mecmualara Sorulması Gereken Sorular” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter, p. 51-64, Ankara.KURNAZ, Cemal; TATÇI, Mustafa (2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, C. 2, Bizim Büro, Ankara.KUT, G. (1988). “Mecmua” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Devirler, İsimler, Eserler, Terimler (TDEA), C.6, s. 170-176, Dergâh, İstanbul.LEVEND, A. S. (1988). Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.ÖZDEMİR, Mehmet (2016). Nûh b. Mustafa’nın mecmûa-i gazelliyyât’ı, ÖZDEMİR, Mehmet (2017). Nuh b. Mustafa Konevi, Mecmua-i Gazeliyyat (İnceleme-Metin), e-kitapSOLMAZ, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı, AKMB, Ankara.YILDIRIM, A. (2006). Divan Edebiyatında Mahlas ve Mahlas-nâmeler, Akçağ, Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Aralık 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Kasım 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 |