TÜRKİYE’DE “YERLİ SOSYOLOJİ” İMKÂNI: CAHİT TANYOL İLE ŞERİF MARDİN’İN YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Yıl 2019, , 78 - 120, 25.09.2019

Erkan Çav

https://doi.org/10.17498/kdeniz.556634

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de sosyolojinin
üniversitedeki kurumsal varlığı 100 yılı, entelektüel hayattaki etkisi ise 150
yılı aşmıştır. Osmanlı Devleti döneminde, Darülfünun’da önce Ahmet Şuayp ile,
devamında ise Ziya Gökalp’in “İlm-i İctimâî/İctimâiyyat” dersleri ile başlayan
süreç, bugün Anadolu’ya yayılmış onlarca sosyoloji bölümü ile karşılık
bulmuştur. Saint Simon (1760-1825), Auguste Comte (1798-1857), Karl Marx
(1818-1883), Emile Durkheim (1858-1917) veya Max Weber (1864-1920) gibi
dünyadaki ana akım sosyoloji temsilcileri Türkiye’deki sosyolojinin de ana
akımlarında etkilidirler. Cahit Tanyol (1914- …), İstanbul Sosyoloji Geleneğini
Ziya Gökalp-Hilmi Ziya Ülken çizgisi sonrasında Nurettin Şazi Kösemihal ile
birlikte devam ettirir. Şerif Mardin (1927-2017) ise, Amerika Birleşik
Devletleri’nin II. Dünya Savaşı sonrasında elde ettiği askerî, siyasî ve
ekonomik güce dayalı dünya liderliği ile, 1950’lerde yaygınlaşmaya başlayan
Amerikan Sosyolojisi’nin etkisini de içeren anlama ve açıklama yaklaşımını
somutlaştıran Yorum Sosyolojisi’nin Türkiye’deki kurucu sosyoloğudur.
Türkiye’deki bir diğer sosyoloji ana akımı gelenek ise Ankara Sosyoloji
Geleneği’dir. Böylece, İstanbul, Ankara ve Yorum sosyolojileri Türkiye’deki üç
ana akım sosyoloji anlayışını temsil eder. Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in
sosyolojilerinin karşılaştırmalı incelemesi, sosyolojinin bu ana akımlarını
ortaya koymak, bu akımların birbirleriyle ilişkilerini tartışmak, sosyolojinin
güncel soruları ve sorunları için çözümler aramak, Batı sosyal bilimlerinden ve
sosyolojisinden faydalanan, ancak bağımsız, özerk, yerel ve aynı zamanda
bölgesel ve millî/ulusal özellikleri olan bir “yerli sosyoloji” imkânını
yeniden düşünmek ve uygulamaya aktarabilmenin koşullarını araştırmak için
değerli bir inceleme alanı sunar.

Anahtar Kelimeler

Türk Sosyolojisi, İstanbul Sosyolojisi, Yorum Sosyolojisi, Yerli Sosyoloji, Cahit Tanyol, Şerif Mardin

TURKEY ON “NATIVE SOCIOLOGY” OPPORTUNITY: A COMPARATIVE ANALYSIS OF CAHİT TANYOL AND ŞERİF MARDİN’S APPROACHES

Öz

Sociology in Turkey
institutional entity in university has been more than 100 years. The
intellectual life effect of sociology has exceeded 150 years. During the
Ottoman period, Sociology lessons in Darülfünun, it started first with Ahmet
Şuayp’s lessons, than the process has continued with Ziya Gökalp’s “İlm-i
İctimâi/İctimâiyyat” lessons in 1914. Today, there are dozens of sociology
departments at Turkey. Saint Simon (1760-1825), Auguste Comte (1798-1857), Karl
Marx (1818-1883), Emile Durkheim (1858-1917) or like Max Weber (1864-1920)
mainstream sociology representatives in the World such as, they are also
effective in sociology mainstreams in Turkey. Cahit Tanyol (1914- …) has been
continued with the Nurettin Şazi Kösemihal after the Ziya Gökalp-Hilmi Ziya
Ülken line in the tradition of İstanbul Sociology. Şerif Mardin (1927-2017) is
the founder of Hermeneutic Sociology in Turkey. This sociology is embodying the
understanding and explanation approach. It effected by American sociology which
began to become widespread in the 1950s. 1950s is period of the world
leadership based on the military, political and economic power of the United
States after the Second World War. Another mainstream sociology tradition in
Turkey is tradition of Ankara Sociology. İstanbul, Ankara and Hermeneutic
Sociology in Turkey are three mainstream way of sociology. A comparative review
of Cahit Tanyol and Şerif Mardin’s sociologies, debate this mainstreams
sociologies, seek solutions for current questions and problems. This comparison
give us features of mainstream sociologies in Turkey. This is also give
research area that is give the conditions of thinking and practising “Native
Sociology” that benefiting from Western social sciences and sociology. “Native
Sociology” is independent, autonomous, local and also it has territorial and
national qualifactions.

Anahtar Kelimeler

Turkish Sociology, İstanbul Sociology, Hermeneutic Sociology, Native Sociology, Cahit Tanyol, Şerif Mardin

Kaynakça

• Alatlı, A. (1998). “Doğu-Batı” İçi Boş Bir Tasnif. Doğu Batı Dergisi, Sayı 2, s. 85-87. Akay, H. (2001, Temmuz). Modern Şiir Uzayında Bir “Düş Yorgunu”. E Dergisi, Sayı 28, s. 70-72.Akpolat, Y. (2014). Türk Sosyolojisinde Kuramsal Tartışmalar ve Dergicilik. İstanbul: Doğu Kitabevi.Al-Hassani, S. T. S. (2010). Dünyamzda İslâm Mirası (Çev. S. Tahir). Türkiye: Foundation for Science Technology and Civilisation.Alver, K. (2006). Amerikan Sosyolojisinin Türkiye’ye Girişi ve Üniversitelerde Kurumsallaşması. Sosyoloji ve Coğrafya (Sosyoloji Yıllığı 15) içinde (s. 790-802) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Alver, K. (Ed.) (2014). Sosyoloji Divanı. Asırlık Sosyoloji Özel Sayısı, Sayı 4.Alver, K. (2016, Temmuz-Aralık). Divan Kalemi. Sosyoloji Divanı, Yıl 4, Sayı 8, s. 5-6.Arlı, A. (2008a). Şerif Mardin Bibliyografyası: 1950-2007. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 267-310) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları. Arlı, A. (2008b). Türkiye’de Sosyolojinin Eleştirel Kapasitesi: Şerif Mardin Üzerine. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, s. 633-651.Arlı, A. (2014). Oryantalizm & Oksidentalizm ve Şerif Mardin (3. Baskı). İstanbul: Küre Yayınları.Arslan, A. (Haz.) (2014). Toplumu Konuşuyoruz. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayını.Azman, A. ve Yetim, N. (2010). 1933 Üniversite Reformundan Sonra Ankara’da Sosyoloji Bölümlerinin Kurumlaşması. Türk Sosyologları ve Eserleri II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 242-257). (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Berkes, N. (1975). Türk Düşününde Batı Sorunu. Ankara: Bilgi Yayınevi.Bolay, S. H. (2018). Batı Aklına Karşı Türkiye. İstanbul: Ketebe Yayınları.Bulut, Y. ve Kabakcı, E. (2014). Türkiye’de Sosyolojinin 100. Yılı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, Sayı 28-29.Cangızbay, K. (1999). Sosyolojiler Değil Sosyoloji (2. Baskı). İstanbul: Ütopya Yayınları.Coşkun, İ. (Haz.) (1991). 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji. İstanbul: Bağlam Yayınları.Çaylak, A. (2008). Entelektüel Tarihçi Şerif Mardin’in Osmanlı Toplumunu Çözümlemesi. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 207-235) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Çav, E. (2011). Dramın Aydını Cahit Tanyol: Şair-Öğretmen-Felsefeci-Sosyolog. İstanbul: Kesit Yayınları.Çav, E. (2017, 16 Eylül). Şerif Mardin’i eleştirmek… (Şerif Mardin Yazı Dizisi 4). Milat.Çav, E. (2019) “Türkiye’de Din ve Sekülarizm: Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in Yaklaşımlarının Karşılaştırmalı İncelemesi”, Turkish Studies – Comparative Religious Studies, Volume 14/1, p. 17-95, DOI: 10.7827/Turkish Studies.14859, ISSN: 2667-5544, Skopje/Macedonia-Ankara/Turkey.Çav, E. ve Genç, E. (Haz.) (2019). Türkiye’de Sosyolojinin Yüz Yıllık Birikimi. İstanbul: Medeniyet Üniversitesi Yayınları.Çelebi, N. (2005). Anovasofie Project Turkey: Comparisons/Karşılaştırmalar. Ankara: Ertem Matbaası.Çelebi, N. (2010). Türkiye’de Sosyoloji. Türk Sosyologları ve Eserleri II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 53-94). (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan, İstanbul: Kitabevi Yayınları.Çelebi, N. (2015). Sosyoloji Tarihimize Kısa Bir Bakış. Sosyoloji Konferansları, Sayı 52-2, s. 13-28.Doğan, N. (2008). Şerif Mardin, Türk Sosyolojisi ve Sosyolojik Teori. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 19-41) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Eagleton, T. (2004). Kuramdan Sonra (Çev. U. Abacı). İstanbul: Literatür Yayınları.Eğribel, E. (Haz.) (2000). Osmanlılık 1 (Sosyoloji Yıllığı 7). İstanbul: Berdan Matbaası.Eğribel, E. (2007). Türk Sosyolojisini ve Toplumu Birlikte Özgürleştirmenin Gereği Üzerine. Bilim Sosyolojisi (Sosyoloji Yıllığı 16) içinde (s. 47-55) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Eğribel, E. (2009). Sosyolojide Yöntem Tartışmaları ve Aktarmacılık Üzerine: Antropolojinin ve Kültürel Çalışmaların Öne Çıkması veya Toplum Bilimlerin Oryantalistleşmesi. Türkiye’de Toplumbilimlerin Gelişimi II – Anglo-Amerikan Etkisi (Sosyoloji Yıllığı 18) içinde (s. 183-200) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Eğribel, E. (2010). Türk Sosyolojisinin Olanakları Üzerine Yeniden Düşünmek: Türk Sosyoloji Geleneği ve Mirasımız Üzerine. Türk Sosyologları ve Eserleri II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 3-15) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan, İstanbul: Kitabevi Yayınları.Eğribel, E. (2016a). Türk ve Dünya Sosyoloji Tarihini Birlikte Yazmanın Gereği Üzerine: Türk Sosyolojisinin Kimliği. Türkiye’de Sosyoloji Üniversitede 101. Yıl (Sosyoloji Yıllığı 24) içinde (s. 201-216) (Ed. E. Eğribel, U. Özcan, H. B. Kaçmazoğlu ve S. Kızılçelik). İstanbul: Doğu Kitabevi.Eğribel, E. (2016b). Türkiye’de Sosyolojinin İstanbul Sosyolojinin Kurumsal Kimliği ve Tarihiyle Özdeşleştirilmesinin Getirdiği Sorunlar. Türkiye’de Sosyoloji Üniversitede 101. Yıl (Sosyoloji Yıllığı 24) içinde (s. 87-106) (Ed. E. Eğribel, U. Özcan, H. B. Kaçmazoğlu ve S. Kızılçelik). İstanbul: Doğu Kitabevi.Eğribel, E. (2016c). Türkiye’de Sosyoloji Tarihi Yazımı/Yazıcılığı ve Sorunları Üzerine. Türkiye’de Sosyoloji Üniversitede 101. Yıl (Sosyoloji Yıllığı 24) içinde (s. 13-35) (Ed. E. Eğribel, U. Özcan, H. B. Kaçmazoğlu ve S. Kızılçelik). İstanbul: Doğu Kitabevi.Eğribel, E. (2016d, Ekim). Yeni Dünya Düzeninde Sosyoloji ve Temsil Sorunu: Baykan Sezer Sosyolojisi ve Tarihçiliğimiz. Sosyologca, Sayı 11-12, s. 23-30.Eğribel, E. (2016e, Ekim). Osmanlı’da Sosyolojinin Devlet-Dışı Kurumsallaşması: Cemiyetler ve Dergiler. Sosyologca, Sayı 11-12, s. 59-73.Eğribel, E. ve Özcan, U. (Haz.) (2002). XX. Yüzyıl Türkiye Sosyolojisi 3 (Sosyoloji Yıllığı 9). İstanbul: Öncü Basım Yayıncılık.Eğribel, E. ve Özcan, U. (Haz.) (2004). Baykan Sezer’e Armağan: Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi (Sosyoloji Yıllığı 11). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Eğribel, E. ve Özcan, U. (2006). Sosyoloji ve Coğrafya Kitabı Üzerine. Sosyoloji ve Coğrafya (Sosyoloji Yıllığı 15) içinde (s. 11-20) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Eğribel, E. ve Özcan, U. (2009). Batı’da Sosyolojinin Sonu ve Türk Sosyolojisinin Ufukları. Türkiye’de Toplumbilimlerin Gelişimi II – Anglo-Amerikan Etkisi (Sosyoloji Yıllığı 18) içinde (s. 398-408) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Eğribel, E. ve Özcan, U. (Haz.) (2010). Türk Sosyologları ve Eserleri I-II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Eğribel, E. ve Özcan, U. (2016, Ekim). Türkiye’de Sosyoloji ve Türk Toplum Düşüncesi Birikiminin Bütünlüğünü Sağlamanın Gereği. Sosyologca, Sayı 11-12, s. 9-15.Eğribel, E., Özcan, U., Kaçmazoğlu, H. B., Kızılçelik, S. (Haz.) (2016). Türkiye’de Sosyoloji Üniversitede 101. Yıl (Sosyoloji Yıllığı 24). İstanbul: Doğu Kitabevi.Ergun, D. (1982). Sosyoloji ve Tarih – Sosyolojide Yöntem Sorunu (2. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.Ergun, D. (1993). Yöntemi Bulmak: Türkiye’de Toplumsal Bilimlerin Bunalımı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.Ergan, N. G. (Haz.) (2015-2016). Türkiye’de Sosyolojinin 100 Yılı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Konferansları, Sayı 52 ve 53.Foucault, M. (1987). Söylemin Düzeni (Çev. T. Ilgaz). İstanbul: Hil Yayınları (Orijinal ilk baskı 1970).Foucault, M. (2004). Toplumu Savunmak Gerekir (3. Baskı) (Çev. Ş. Aktaş). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Foucault, M. (1965). Felsefe ve Psikoloji (Söy. A. Badiou). Seçme Yazılar 5: Felsefe Sahnesi (2004) içinde (s. 19-30) (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Foucault, M. (1982a). Özne ve İktidar (Çev. O. Akınhay). Seçme Yazılar 2: Özne ve İktidar (2. Baskı, 2005) içinde (s. 57-82). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Foucault, M. (1982b). Bireylerin Siyasî Teknolojisi (Çev. I. Ergüden). Seçme Yazılar 2: Özne ve İktidar (2. Baskı, 2005) içinde (s. 106-122). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Foucault, M. (1983a). Aydınlanma Nedir? (Çev. O. Akınhay). Seçme Yazılar 2: Özne ve İktidar (2. Baskı, 2005) içinde (s. 162-172). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Foucault, M. (1983b). Yapısalcılık ve Postyapısalcılık (Söy. G. Raulet). Seçme Yazılar 5: Felsefe Sahnesi (2004) içinde (s. 320-350) (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Foucault, M. (1984). Aydınlanma Nedir? (Çev. O. Akınhay). Seçme Yazılar 2: Özne ve İktidar (2. Baskı, 2005) içinde (s. 173-192). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Göktürk, G. V. (2010). Türk Sosyolojisinin Metodolojik Tarihi: 1980 Sonrası Dönemin Değerlendirmesi. Türk Sosyologları ve Eserleri - I - Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 359-412) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Gulbenkian Komisyonu (2000). Sosyal Bilimleri Açın (3. Baskı) (Çev. Ş. Tekeli). İstanbul: Metis Yayınları.Günerigök, M. (2008). Şerif Mardin’de Din Sosyolojisi. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 168-206) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Hamzaçebi, E., Akçay, E., Kocagöz, U. ve Adaman, F. (Haz.) (2015). Sosyal Bilimler “Ne İşe Yarar”?. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.Hinkle, R. C. (1982). Reconstructing The History of Sociological Theory. Mid-American Review of Sociology, Volume VII, No 1, s. 37-53.İlyasoğlu, A. (1998). “Türkiye’de Sosyolojinin Tarihini Yazmak”: Bir Sorunlaştırma ve Yaklaşım Önerisi. Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek – Yeni Bir Kavrayışa Doğru (2. Baskı, 2001) içinde (s. 81-97). İstanbul: Metis Yayınları. Kalın, İ. (2017). Ben, Öteki ve Ötekisi – İslâm-Batı İlişkileri Tarihine Giriş. İstanbul: İnsan Yayınları.Kaçmazoğlu, H. B. (2006). Türkiye’de Amerikan Sosyolojisinin Etkisi: Ankara Ekolü ve Köy-Şehir Çalışmaları. Sosyoloji ve Coğrafya (Sosyoloji Yıllığı 15) içinde (s. 778-789) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Kaçmazoğlu, H. B. (2007). Türk Sosyologlarının Bilim Kavrayışları ve Bilim Anlayışlarının Değişmesi Üzerine. Bilim Sosyolojisi (Sosyoloji Yıllığı 16) içinde (s. 817-835) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Kaçmazoğlu, H. B. (2012a). Türk Sosyolojisinde Temalar 2: Kuram-Uygulama-Sosyalizm. İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2012b). Türk Sosyolojisinde Temalar 3: Doğu-Batı Çatışması. İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2013). Türk Sosyoloji Tarih-I –Ön Koşullar (3. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2016a). Türk Sosyolojisinde Temalar 1: Türkçülük-İslâmcılık-Muhafazakarlık (2. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2016b). Türk Sosyoloji Tarihinde Ankara Ekolü Tanımlamasından Nasıl Bir Sosyoloji Yapma Tarzı Anlaşılmalıdır?. Türkiye’de Sosyoloji Üniversitede 101. Yıl (Sosyoloji Yıllığı 24) içinde (s. 153-163) (Ed. E. Eğribel, U. Özcan, H. B. Kaçmazoğlu ve S. Kızılçelik). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2018a). Türk Sosyoloji Tarihi-II – II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e (6. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2018b). Türk Sosyoloji Tarihi-III – Yeni Türkiye’de Sosyolojinin Düşünsel ve Kurumsal Temelleri (2. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaçmazoğlu, H. B. (2018c). Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar (7. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kaplan, S. (2008). Ahlakî Bir Tutum Olarak Siyaset, Entelektüeller ve Şerif Mardin. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 134-141) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Kara, İ. (2017). Şerif Mardin Ne Yaptı, Ne Yap(a)madı?. Biraz Yakın Tarih Biraz Uzak Hurafe içinde (s. 295-303). İstanbul: Dergâh Yayınları.Karaca, N. (2010). Akara Ekolü: Ekolün Yaptığı Toplumsal Yapı Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme. Türk Sosyologları ve Eserleri II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 258-281). (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Kayalı, K. (1999). Emre Kongar ya da Siyasal Konjonktürün Düşüncelerini Şekillendirdiği Tipik Bir Aydın Portresi. Türk Kültür Dünyasından Portreler (2002) içinde (s. 75-88). İstanbul: İletişim Yayınları.Kayalı, K. (2002). Türk Düşünce Dünyasının Bunalımı: Görünürdeki Dinamizmin Gölgelediği Tıkanıklık (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.Kayalı, K. (2004, Haziran). Yıllar Sonra Yeniden. Kılavuz, Sayı 15, s. 69-71.Kayalı, K. (2005). Aslında Hepimiz İstanbul Sosyoloji Öğrencileriyiz!. Tarihte Doğu-Batı Çatışması (2. Baskı, 2017, Sosyoloji Yıllığı 12) içinde (s. 627-631) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Doğu Kitabevi.Kayalı, K. (2009). Sosyoloji Yapmak, Türkiye’de Sosyoloji Yapmak ya da Türk Sosyolojisinin Yapı Taşlarını Oluşturmak. Türkiye’de Toplumbilimlerin Gelişimi II – Anglo-Amerikan Etkisi (Sosyoloji Yıllığı 18) içinde (s. 177-183) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Keyman, F. (2005). Şerif Mardin’i Okumak: Modernleşme, Yorumbilgisel Yaklaşım ve Türkiye. Şerif Mardin’e Armağan (3. Baskı, 2015) içinde (s. 37-63) (Der. A. Öncü ve O. Tekelioğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.Kızılçelik, S. (2008). Baykan Sezer’in Sosyoloji Anlayışı (2. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.Kızılçelik, S. (2007). Batı Sosyolojisinin İnşasındaki Gerçek Niyetleri İfşâ Etmek: Marx, Comte, Weber ve Durkheim Ekseninde Bir Değerlendirme. Bilim Sosyolojisi (Sosyoloji Yıllığı 16) içinde (s. 72-114) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Kızılçelik, S. (2009). Batı Sosyolojisine Aşırı Bağımlı Bir Sosyoloji Örneği: Ziya Gökalp, Prens Sabahattin, Sabri F. Ülgener, Mübeccel B. Kıray, Şerif Mardin, Emre Kongar ve Nilüfer Göle’nin Sosyoloji Anlayışları Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme. Türkiye’de Toplumbilimlerin Gelişimi I – Kıta Avrupası Etkisi (Sosyoloji Yıllığı 18) içinde (s. 171-236) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Kızılçelik, S. (2015). Yerli Sosyoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.Kongar, E. (Haz.) (1993). Türk Toplumbilimcileri I (2. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.Kongar, E. (Haz.) (1988). Türk Toplumbilimcileri II. İstanbul: Remzi Kitabevi.Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (Türk Sosyoloji Tarihi Özel Sayısı) (2008). Cilt 6, Sayı 11.Konuk, O. (2004, Şubat). Cahit Tanyol: Sosyolog, Şair ve Son Ansiklopedist. Kılavuz, s. 60-62.Kovanlıkaya, Ç. ve Çav, E. (Haz.). (2010). Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel Kıray-Şerif Mardin. İstanbul: Bağlam Yayınları.Küçük, M. (2000-2001, Kasım-Aralık-Ocak). Gerilik Bilincinin Doğuşu Olarak Osmanlı-Türk Modernleştirilmesi. Doğu Batı Dergisi, Sayı 13, s. 233-265.Mardin, Ş. (1955). Ali Paşa ve Hürriyet. Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı, 2004) içinde (s. 267-272) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1956a). Freud ve Sosyal İlimler. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 25-31) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1957a). Bir Kitap Hakkında. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 191-195) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1957b). Fikirler Tarihi Nedir?. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 175-179) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1957c). Yeni Osmanlıların Hakikî Hüviyeti. Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı, 2004) içinde (s. 273-284) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1960). Türkiye’de İletişimin Modernleşmesinin Erken Bir Safhası Üzerine Bazı Notlar. Türk Modernleşmesi (Makaleler 4) (14. Baskı, 2004) içinde (s. 143-176) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1961). Prof. Lewis’in Yeni Eseri. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 185-190) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1962a). Türkiye’de İktisadi Düşüncenin Gelişmesi 1938-1918. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 51-118) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1964). Toplum Bilimlerinde Teoriler Üzerine Bir Not. SBF Dergisi, Cilt 19, Sayı 3, s. 59-70.Mardin, Ş. (1971). Tartışma: “Siyasal Bilimlerde Araştırmaların Gelişmesi” Konferansında Tebliğ Eleştirisi. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 33-41) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1977). Modern Türkiye’de Din. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 81-112) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1980). Türkiye: Bir Ekonomik Kodun Dönüşümü. Türk Modernleşmesi (Makaleler 4) (14. Baskı, 2004) içinde (s. 195-238) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (1985). Şerif Mardin’le Din ve Devlet Sosyolojisi Konusunda Söyleşi. Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı, 2004) içinde (s. 119-158) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2002, Ağustos-Eylül-Ekim). Oryantalizmin Hasıraltı Ettiği. Doğu Batı, Sayı 20, s. 111-115.Mardin, Ş. (2003a). Bediüzzaman Said Nursi Olayı: Modern Türkiye’de Din ve Toplumsal Değişim (9. Baskı) (Çev. M. Çulhaoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı İngilizce 1989).Mardin, Ş. (2003b). Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2003, 30 Eylül). “Şerif Mardin: AKP’nin iktidarda olması Kemalizm’in bir başarısı sayılmalıdır” (AKP Neydiler Ne oldular? 3-Yazı Dizisi). http://www.rusencakir.com/AKP-Neydiler-Ne-oldular-3/48, Erişim Tarihi: 31 Mart 2018.Mardin, Ş. (2004a). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu (5. Baskı) (Çev. M. Türköne, F. Unan ve İ. Erdoğan). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı İngilizce, The Genesis of Young Otoman Thought, Princeton University Press, 1962, Türkçe ilk baskı 1996).Mardin, Ş. (2004b). Jön Türklerin Siyasî Fikirleri 1905-1908 (11. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1964).Mardin, Ş. (2004c). Din ve İdeoloji (13. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1969).Mardin, Ş. (2004d). İdeoloji (10. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1976).Mardin, Ş. (2004e). Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2004f). Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2004g). Türk Modernleşmesi (Makaleler 4) (14. Baskı) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2004h). Şerif Mardin ile “Türk Siyaset Düşüncesi” Üzerine (Söy. G. Çetinsaya, C. Çakır, A. Okumuş, A. Arlı,). Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 201-236). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2006a). 19. ve 20. Yüzyıllarda Osmanlı’da ve Türkiye’de İslâm. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 43-108). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2006b). Şerif Mardin ile Merkez-Çevre Analizi Üzerine. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 237-242). İstanbul: İletişim Yayınları.Mardin, Ş. (2007a). Günümüzde Batı’nın Orta Zamanları ve Siyasî Fikirler Tarihi. Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel B. Kıray-Şerif Mardin (2010) içinde (s. 121-126) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.Mardin, Ş. (2007b). Sosyolojiden Tarihe Bakmak (Söy. B. Toksabay). Tarihsel Sosyoloji (4. Baskı, 2016) içinde (s. 214-232) (Haz. E. Özdalga). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Mardin, Ş. (2007, 15 Mayıs). “Prof. Şerif Mardin: ‘Mahalle havası diye bir şey var ki AKP’yi bile döver’ ” (Söy. R. Çakır). Vatan.Mardin, Ş. (2015). Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.Meriç, C. (1972). Batı Çıkmazı. Umrandan Uygarlığa (12. Baskı, 2006) içinde (s. 60-65). İstanbul: İletişim Yayınları.Meriç, Ü. (2002). Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü (4. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.Meriç, Ü. (2013, 25 Ağustos). Ümmetolojiye ihtiyacımız var (Söy. B. Sönmezışık). Yeni Şafak. Meriç, Ü. (2018). Türkiye Kanatlarınızın Altında. İstanbul: Kapı Yayınları.Mermutlu, B. (2008). Türk Sosyal Düşünce Bibliyografyası (1729-1928) (Sosyoloji Yıllığı 17). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Nisbet, R. (2016). Sosyolojik Düşünce Geleneği (2. Baskı) (Çev. Y. Kaplan). İstanbul: Paradigma Yayınları (İngilizce ilk baskı 1966).Ortak Çalışma Grubu (2001). Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek (2. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.Öncü, A. ve Tekelioğlu, O. (Der.) (2015). Şerif Mardin’e Armağan (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.Özben, M. (2003). 1960’ların Sol Söylemi İçinde Yön Hareketi ve Cahit Tanyol. Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına (Sosyoloji Yıllığı 10) içinde (s. 390-400) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Özcan, U. (2010). Türkiye’de Sosyoloji: Başlıca Akımlar Dönemler ve Figürler. Türk Sosyologları ve Eserleri II – Temel Tartışmalar (Sosyoloji Yıllığı 20) içinde (s. 95-216). (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Özcan, U. (2017, Ekim). Şerif Mardin’in Ardından. Sosyologca, Sayı 13-14, s. 27-34.Özdemir, M. Ç. (Çev.) (2002). Sosyoloji ve Geleceği. Ankara: Eylül Yayınları.Özdemir, M. Ç. (Ed.) (2003). Sorgulanan Sosyoloji. Ankara: Eylül Yayınları.Özdemir, M. Ç. (Der.). (2008). Türkiye’de Sosyoloji I-II İsimler-Eserler. Ankara: Phoenix Yayınları.Parla, T. (2005). Şerif Mardin’in Düşünce Tarihine Öncü Katkıları. Şerif Mardin’e Armağan (3. Baskı, 2015) içinde (s. 13-20) (Der. A. Öncü ve O. Tekelioğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.Rabinow, P. ve Sullivan, W. (1990). Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım (Çev. T. Parla). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.Sezer, B. (1989). Türk Sosyologları ve Eserleri I. Sosyoloji Dergisi, İ.Ü.E.F., 3. Dizi, Sayı 1, s. 1-43.Sezer, B. (1997a). Batı Dünya Egemenliği ve Endüstri Devrimi. İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayınları.Sezer, B. (1997b). Baykan Sezer’in Biyografisi ile İlgili Sorulara Verdiği Cevaplar. Baykan Sezer’e Armağan: Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi (2004, Sosyoloji Yıllığı 11) içinde (s. 23-30) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Sezer, B. (2006). Sosyoloji ve Coğrafya (Red. ve Yay. Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). Sosyoloji ve Coğrafya (Sosyoloji Yıllığı 15) içinde (s. 51-99) (Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kızılelma Yayınları.Sezer, B. (2011). Değişim Sosyolojisi Ders Notları (Yay. Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). Değişim Sosyolojisi: Dünyada ve Türkiye’de Toplumsal Değişme (Sosyoloji Yıllığı 21) içinde (s. 303-398) (Ed. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Kitabevi Yayınları.Sezer, B. (2015). Sosyolojinin Ana Başlıkları. İstanbul: Doğu Kitabevi.Sezer, B. (2017). Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları. İstanbul: Doğu Kitabevi.Sezgin, F. (2007). İslâm’da Bilim ve Teknik (5 cilt) (Çev. A. Aliy). Ankara: TÜBA ve T.C. Kültür Bakanlığı.Subaşı, N. (2008). Mahalleyi Baskısıyla Hatırlamak. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 122-133) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Sunar, L. (Ed.) (2015). Sosyal Bilimlerde Yeni Eğilimler. Ankara: Nobel Yayınları.Şahin, İ. (2019). Sosyolojik Bir Bilginin Soy Kütüğü: Sekülerleşme Teorileri. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 71-115) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.Şeker, F. (2015). Cumhuriyet İdeolojisinin Naşibendîlik Tasavvuru: Şerif Mardin Örneği (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.Şener, S. (2016). Sosyal İlim ve Değerler-Değerler Sosyolojisi (2. Baskı). İstanbul: Strateji Danışmanlık Yayınları.Şener, S. (2017). Sosyoloji-Sosyal Bilimlere Alternatif Yaklaşım (7. Baskı). İstanbul: Strateji Danışmanlık Yayınları.Şentürk, R. (1996). İslâm Dünyasında Modernleşme ve Toplumbilim – Türkiye ve Mısır Örneği. İstanbul: İz Yayınları.Şentürk, R. (2008). Türk Düşüncesinin Sosyolojisi: Fıkıhtan Sosyal Bilimlere. İstanbul: Etkileşim Yayınları.Şentürk, R. (2014). Açık Medeniyet: Çok Medeniyetli Toplum ve Dünyaya Doğru. İstanbul: İz Yayıncılık.Şerif Mardin Oturumu Sonrası Tartışma ve Sorular (Oturuma katılan konuşmacı ve dinleyicilerin soru-cevaplı konuşmaları) (2007). Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel B. Kıray-Şerif Mardin (2010) içinde (s. 159-172) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.Şimşek, A. ve Aköz, A. (Ed.) (2017). Türkiye’de Akademik Tarihçilik. İstanbul: Kronik.Takış, T. (2008). Sosyal Bilimlerin “Öteki” Kutbu: Şerif Mardin ve Entelektüel Bir Harita. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 70-89) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.Takış, T. (Ed.) (2013). Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı). Ankara: Doğu Batı Yayınları:Tanyol, C. (1928, 15 Mayıs). Gurub. Adana Mıntıkası Maarif Mecmuası, Cilt 1, Sayı 5, s. 12.Tanyol, C. (1928, 30 Eylül). Taşbaşlı Akşam. Adana Mıntıkası Maarif Mecmuası, Cilt 1, Sayı 12, s. 8.Tanyol, C. (1939, Ocak). Arif Nihad Asya Hakkında. Aramak, Sayı 9, s. 2-9.Tanyol, C. (1940, Eylül). Japon Mitolojisi. Aramak, Sayı 16, s. 11-15.Tanyol, C. (Hilmi Ziya Ülken ve Nurettin Şazi Kösemihal ile birlikte) (1950, Ekim). Karataş Köyü Monografisi. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 6, s. 85-103.Tanyol, C. (1952, 27 Haziran). Batı Medeniyeti ve Kapıkulu Zihniyeti. Yeni Sabah.Tanyol, C. (1952). Baraklarda Örf ve Âdet Araştırmaları. Sosyoloji Dergisi, İ.Ü.E.F., Sayı 7, s. 3-5 ve 71-108.Tanyol, C. (1953). Baraklarda Örf ve Âdet Araştırmaları. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 8, s. 126-135.Tanyol, C. (1953, 1 Temmuz). Batı-Doğu Dramı. Varlık, Sayı 369, s. 6.Tanyol, C. (1954). Sanat ve Ahlak. İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayınları.Tanyol, C. (1954). Baraklarda Örf ve Âdet Araştırmaları. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 9, s. 67-96.Tanyol, C. (1955, Kasım). İnkılap, Teknik ve Hürriyet. Türk Yurdu, Sayı 250, s. 337-342.Tanyol, C. (1958-1959). Traktör Giren 50 Köyde Nüfus Hareketlerinin ve İçtimai Değişmelerin Kontrolü. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 13-14, s. 198-218.Tanyol, C. (1959, 7 Şubat). Batılaşmanın Neresindeyiz?. Cumhuriyet.Tanyol, C. (1960). Sosyal Ahlak: Laik Ahlaka Giriş. İstanbul: İ.Ü.E.F. YayınlarıTanyol, C. (1961a). Peşke Binamlısı Köyü. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 16, s. 17-58.Tanyol, C. (1961b). The Study of Peşke Binamlı. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 16, s. 59-62.Tanyol, C. (1962, 2 Mart). Gerçek Üstüne. Cumhuriyet.Tanyol, C. (1962, 15 Haziran). Batı Demokrasileri ve Biz. Cumhuriyet.Tanyol, C. (1962, 13 Temmuz). Batı Medeniyetinde Kişilik Layik Tavır-Dini Tavır. Cumhuriyet.Tanyol, C. (1962, 7 Aralık). Neyi Kurtarmak İstiyoruz. Cumhuriyet.Tanyol, C. (1963). Elifoğlu Köy Monografisi. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 17-18, s. 171-222.Tanyol, C. (1964-1965). Eylen Köyü. İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, Sayı 19-20, s. 38-98.Tanyol, C. (1965, 9 Temmuz). Tehlike Çanı I. Yön, Sayı 118, s. 16.Tanyol, C. (1966, 15 Temmuz). Görünmeyen İşgal. Yön, Sayı 172, s. 14.Tanyol, C. (1969). Kuruluş ve Fetih Destanı (2. Baskı). İstanbul: Gün Matbaası.Tanyol, C. (1970). Sosyolojik Açıdan Din Ahlak Laiklik ve Politika Üzerine Diyaloglar. İstanbul: Okat Yayınevi.Tanyol, C. (1972, 5 Ocak). 1971 Türkiye’sine Yön Veren Gerçekler. Milliyet.Tanyol, C. (1973, 5 Ocak). Yaşadığımız Çelişkilerin Düğüm Noktası. Milliyet.Tanyol, C. (1973). Türk Sosyolojisinin Bazı Sorunları. Cumhuriyetin 50. Yılına Armağan içinde (s. 429-432). İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayını.Tanyol, C. (1976, 27 Haziran). İtalya ve Batı Avrupa Komünizmi (Forumu yöneten: A. Gevgili, Katılımcılar: C. Tanyol, İ. Giritli, T. Ateş). Milliyet.Tanyol, C. (1978, 6 Ocak). Zamanın Akışı İçinde Doğu ve Batı. Milliyet.Tanyol, C. (1981). Atatürk ve Halkçılık. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.Tanyol, C. (1983, Mart). Atatürk ve Gençlik. Yeni İş Dünyası, Sayı 41, s. 9.Tanyol, C. (1985). Türk Edebiyatında Yahya Kemal. İstanbul: Remzi Kitabevi.Tanyol, C. (1987, Şubat). Bizde Doğu Batı Meselesi Çelişki Değil Kavgadır (Söy. C. Barlas). Türk Henkel, Sayı 26, s. 13-15.Tanyol, C. (1989). Laiklik ve İrtica. İstanbul: Altın Kitaplar.Tanyol, C. (1990). Çankaya Dramı: Silahlı Ordu/Silahsız Ordu. İstanbul: Altın Kitaplar.Tanyol, C. (1991, Mayıs). Türkiye’ye Yer Tayini. Türk Henkel, Sayı 76, s. 25-28.Tanyol, C. (1992). Son Liman. İstanbul: Armoni Yayınları.Tanyol, C. (1993). Türkler ile Kürtler. İstanbul: Era Yayınları.Tanyol, C. (1998). Schopenhauer’da Ahlak Felsefesi. İstanbul: Gendaş Yayınları. Tanyol, C. (1999). Neden Türban: Şeriat ve İrtica. İstanbul: Gendaş Yayınları.Tanyol, C. (2000, Temmuz). Cahit Tanyol ile Söyleşi (Söy. A. Akay, B. Dellaloğlu ve E. Işık). Toplumbilim: Aydınlanma Özel Sayısı, Sayı 11, s. 189-198.Tanyol, C. (2001). Düş Yorgunu. İstanbul: Gendaş Yayınları.Tanyol, C. (2003). Hoca Kadri Efendi’nin Parlamentosu. İstanbul: Gendaş Yayınları.Tanyol, C. (2003, Bahar). Cahit Tanyol ile Söyleşi: Hayata, Edebiyata, Düşünceye Dair (Söy. T. Tanyol). Cogito, Sayı 35, s. 85-99.Tanyol, C. (2005, Mayıs). Cahit Tanyol ile Kuruluş ve Fetih Destanı Üzerine Söyleşi (Söy. H. Durukan). Mostar, Sayı 3, s. 74-76.Tanyol, C. (2005, 29 Haziran). “İstanbul, Anadolu’nun Tapusudur” (Söy. M. Canbey). Millî Gazete.Tanyol, C. (2005, 30 Haziran). “Türkiye İçeriden Çökertilmek İsteniyor” (Söy. M. Canbey). Millî Gazete.Tanyol, C. (2005, 1 Temmuz). “ABD Bizi Sömürüyor” (Söy. M. Canbey). Millî Gazete.Tanyol, C. (2005, 2 Temmuz). “Kızıl Sultan, Ermeni Komitacıların Yakıştırması” (Söy. M. Canbey). Millî Gazete.Tanyol, C. (2007). O Zaten Yoktu. İstanbul: Altın Kitaplar.Tanyol, C. (2012). Mamato. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2013). Sancılı Toprak. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2014, 4 Kasım). Türkiye’de Sosyolojinin 100 Yılı: Cahit Tanyol ile Söyleşi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.Tanyol, C. (2015a). Düşünce Dünyamın Konukları. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2015b). Türünde Tek Devlet İngiltere. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2015c). Ahirette 1 Açıkoturum. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016a). Edebiyat Yazıları. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016b). Dost Gözü. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016c). Hoca Kadri Efendi’nin Partisiz Parlamentosu. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016d). Hocam Ernst von Aster’in Penceresinden 16. ve 17. Yüzyıl İngiliz Felsefe Dünyasına Bakmak. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016e). O Zaten Yoktu. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016f). Limana Dönseydi Gemi. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2016g). İslâmiyet ve Sosyalizm. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2017a). Laiklik ve İrtica. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Tanyol, C. (2017b). Peşke Binamlısı Köyü. İstanbul: PiyaArt Yayınları.Toprak, Z. (1988). Türkiye’de Toplumbilimin Doğuşu. Türk Toplumbilimcileri II içinde (s. 15-29) (Haz. E. Kongar). İstanbul: Remzi Kitabevi.Toprak, Z. (2017, 10 Eylül). Prof. Zafer Toprak: “Seküler bilim çevresi Şerif Mardin’e haksızlık etti”. Habertürk.Tuna, K. (1986). Ziya Gökalp’in Millî Sosyoloji Anlayışı. Yeni-den Sosyoloji (2002) içinde (s. 119-139). İstanbul: Karakutu Yayınları.Tuna, K. (2002). Yeni-den Sosyoloji. İstanbul: Karakutu Yayınları.Tuna, K. (2008). Korkut Tuna ile Türk Sosyolojisinin Dünü ve Bugünü Üzerine (Söy. Y. Bulut ve A. Arlı). Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, s. 327-351.Tuna, K. (2011). Batılı Bilginin Eleştirisi Üzerine (4. Baskı). İstanbul: İz Yayınları.Tunçay, M. (1982). Atatürk ve Tanyol. Eleştirel Tarih Yazıları içinde (s. 262-270). İstanbul: Liberte Yayınları.Turan, Ö. (2001). Cahit Tanyol. Kemalizm (Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce 2) (4. Baskı, 2004) içinde (s. 382-389). İstanbul: İletişim Yayınları.Uluocak, Ş. (2008). Şerif Mardin. Türkiye’de Sosyoloji (İsimler-Eserler) II içinde (s. 175-216) (Der. Ç. Özdemir). Ankara: Phoenix Yayınları.Ülken, H. Z. (2001). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi (7. Baskı). İstanbul: Ülken Yayınları (İlk baskı 1966).Wallerstein, I. (2016). Bildiğimiz Dünyanın Sonu-Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sosyal Bilim (5. Baskı) (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.Yıldırım, Y. (2007). Şerif Mardin, Türk Sosyolojisi ve Sosyolojik Teori. Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel Kıray-Şerif Mardin içinde (s. 153-157) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.Yörükan, T. ve Yörükan, A. (1963). Cahit Tanyol ve Sosyoloji. İstanbul: Batur Matbaası.