A UNIQUE EXAMPLE OF TURKISH SPORT CULTURE: ARCHERY LODGES

Yıl 2013, Sayı: 18, 144 - 154, 01.03.2013

Öğr. Grv. Ahmet Atalay Yrd. Doç. Dr. Abdullah Kürşad Akbulut

Öz

There are triditional laws, customs, manners, and spiritual and material bases significantly behind cultural institutions. Families, states, education, religion, arts, army and sports are some of these institutions. Lyfe styles of the Ottomans dominated sports as they did other parts of life. Archery was leading sport directly related to the lifestyle of the Ottomans. Archery that evolved with war culture within the limits of beliefs of the time made new approaches inevitable. Archery became a practical execution in line with the changing conditions of the period and attitudes of the sultans, and so turned into an organized structure. Lodges that were the bases of Ottoman and Turkish sport organizations were the keystones of these organized structures. Lodges serving to develop sporting structure as cultural events were not just sport training centres. At that time, lodges offered religious education as well as contributing to the practice of sports events. These institutions were regarded as holy places by athletes, who could not enter them drunk or impure and respected the order imposed by them. For example, educators were highly respected, athletes were not allowed to boast about their success, and the development of a person’s character and ethical values was of primary importance.  Ottoman and Turkish sport organizational structure mainly relied on these lodges. In view of conditions of the period, the main hierarcical structure formed the success, character and roles of not only athletes but also managers and educators. In general, Ottoman culture and islamic ethics could best be observed in these organizations, which had a very important role in the success of sporting training and development of personality. Ottoman which foresee the future had leaved its mark on sports area and had made a major contribution to the archery. The aim of this study is to highlight the importance of archery which was an important part of Ottoman life style and to examine the function and importance of the organizational structure of archery lodges.

Anahtar Kelimeler

Archery, Archery in the Ottoman State, Archery Sport, Archery Lodges

НЕСРАВНЕННЫЙ ПРИМЕР ТУРЕЦКОЙ СПОРТИВНОЙ КУЛЬТУРЫ: ТЕККЕ ЛУЧНИКОВ

Öz

Культурные учреждения в значительной степени стоят на традициях, обычаях, материальных и духовных богатствах. Традиция османского быта в значительной степени повлияла и на спорт. Во главе спортивных традиций стояло стрельба из лука. Этот вид спорта, который стал развиваться в рамках османского быта и военной культуры, в дальнейшем принял международный характер. Условия того времени и отношение падишахов к нему, дал этому виду спорта более организованный характер. Основой османского и турецкого организованного спорта послужили т.н. текке. Они служили развитию спорта, культуры и религии. В них воспитывались не одни, а множество спортсменов. Эти места, для спортсмен, считались святыми, туда не заходили выпившие и без ритуального омовения, отношения были порядочными. Основой османского и турецкого спорта послужили вышеуказанные текке. Учитывая условия тех времён, можно сказать, что эти учреждения стали основой в иерархий по воспитанию характера спортсмена, его культуры по отношению османского и мусульманского быта. Благодаря текке старинный турецкий спорт стрельба из лука, на сегодняшний день достиг высоких уровней.  Цель этой статьи, показать значение стрельбы из лука, как части османского быта и роль текке в превращении его как одного видов спорта. 

Anahtar Kelimeler

Стрельба из лука, стрельба из лука в Османии, спорт по стрельбе из лука, текке лучников

TÜRK SPOR KÜLTÜRÜNÜN EŞSİZ ÖRNEĞİ: OKÇULAR TEKKESİ

Öz

Kültürel kurumların arkasında önemli ölçüde geleneksel bir birikim, yasa örf, adet, maddi ve manevi dayanaklar vardır. Aile, devlet, eğitim, din, sanat, ordu ve spor bu kurumların başında gelir. Osmanlı yaşam tarzı hayatın tüm alanlarına hükmettiği gibi spora da yön vermiştir. Bu sporların başında da bir yaşam tarzı olan okçuluk gelmektedir. Osmanlı yaşam ve savaş kültürü ile inançların belirlediği sınırlar içinde gelişen sportif bir uygulama olan okçuluğun beynelmilel gelişimi yeni yaklaşımları kaçınılmaz kılmıştır. Dönemin koşulları ve padişahların yaklaşımları ile nesnel bir uygulama alanına dönüşen okçuluğun gelişmesi daha organize bir yapı ile mümkün olmuştur. Osmanlı ve Türk spor teşkilatının temelini oluşturan ‘Tekkeler’ bu organize yapının temel taşıdır. Sportif yapı kadar kültürel yapının da gelişmesine hizmet eden tekkeler sadece birer sporcu eğitim merkezi değildiler. Zira sportif gelişiminin yanı s ıra tekkeler dini eğitim de veren kurumlardı. Ve bu kurumlar sporcular tarafından kutsal sayılır, buralara abdestsiz ve içkili bir şekilde girilmez, ilişkiler de belli bir düzen nezaretinde yürürdü. Örneğin, eğitmenlere saygısızlık edilmez, elde edilen başarılar ile de böbürlenilmezdi. Bireyin kişilik ve ahlaki gelişimi de her şeyden önce gelirdi. Osmanlı ve Türk spor te şkilat yapısının temelleri bu tekkeler sayesinde atılmıştır. Dönemin şartları göz önüne alındığında, sporcusundan, idarecisine ve eğitmenlerine kadar hiyerarşik yapının en ayrıntılı şekli ortaya çıkmıştır. Gerek himaye, gerek sportif eğitim ve gerekse de kişilik ve karakter gelişimi açısından Osmanlı kültür ve İslam yaşayışının tüm yansımaları bu sportif örgütlenmeler de açıkça görülebilmektedir. Çağın çok çok ilerisini görebilen teşkilatlanma anlayışı ile Osmanlı, dönemine spor alanında da damgasını vurmuş, en asil Türk sporlarından olan okçuluğun günümüz seviyelerine ulaşmasına büyük katkılar sağlamıştır.  Bu çalışmanın amacı, Osmanlı yaşam tarzının bir parçası olan okçuluğun önemine değinerek, bir sportif uygulamaya dönüşmesinde çağın çok ilerisinde bir yapılanma olan okçular tekkesinin kurumsal yapısını, yerini ve işlevini ortaya koymaktır. 

Anahtar Kelimeler

Okçuluk, Osmanlıda Okçuluk, Okçuluk Sporu, Okçular Tekkesi

Kaynakça

• Arabacı, C. (1999). Osmanlı Spor Kuruluşları-Vakıf İlişkisi, Konya, Osmanlıda Spor Sempozyumu Kitabı.
• Aydın, H. (2000). “Türk Yay ve Okları”, Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 9, 165.
• Güven, Ö. (1999). Türklerde Spor Kültürü. Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 4.
• Kahraman, A. (1995). Osmanlı Devleti’nde Spor, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Keten, M. (1974). Türkiye’de Spor, Ankara, Ay Yıldız Yayınları.
• Özden, N. (1999). Türklerde İlk Spor Kulüpleri, Niğde Üniversitesi Bitirme Tezi, Niğde.
• Tunç, A. (2000). Osmanlı Devleti’nde Spor: Okçuluk, Niğde Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• Yıldız, D. (2002). Türk Spor Tarihi, İstanbul: Ser Yayıncılık.
• Yücel, Ü. (1999). Türk Okçuluğu, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• http://www.wardom.com.tr/eski-turk-sporlari-uzerine-arastirmalar-t125762.html). Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar. ( 15 Mart 2007).