TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA TÜRK ROMANINDA KADIN ÖĞRETMEN KİMLİĞİ: TANZİMAT VE CUMHURİYET DÖNEMİ ROMANLARINA KARŞILAŞTIRMALI BİR YAKLAŞIM

Yıl 2012, Sayı: 15, 1 - 15, 01.09.2012

Yrd. Doç. Dr. Şahika Karaca

Öz

Bu çalışmada Tanzimat ve Cumhuriyet dönemi roman örneklerinden hareket edilerek
kadın kimliğinin değişimi öğretmen kadın kahramanlar üzerinden verilmeye çalışılmıştır.
Kadın kimliğinin öğretmen kimliğine dönüşüm sürecinde dönemler arasındaki benzerlikler
ve farklılıklar da analiz edilmiştir. Çalışmada kadın öğretmen kimliğinin çözümlemesine
başlarken öncelikle kadınların kamusal hayata girişi ve öğretmenlik mesleğini tercih
etmeleri süreci hakkında bilgi verilmiş, bunun Türk romanındaki yansımaları da
gösterilmiştir. Sonrasında ise kadınların öğretmen olarak kamusal alana çıkış süreçlerinde
iffet-iffetsizlik gibi kavramlar, cinsiyetsizleştirilen/erkekleşen/çirkin kadın öğretmenlerle
yeni kıyafetler üretme ve erkek kıyafetlerine yönelmeleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kadın Kimliği, Kadın Öğretmen Kimliği, Türk Romanı

THE WOMAN TEACHER IDENTITY IN TURKISH NOVEL IN TERMS OF THE SOCIETY GENDER: A COMPRASION APPROACH TO THE NOVELS OF TANZIMAT AND REPUBLIC TERM

Öz

In this work, it is tried to be given the changing of the woman identity consideration to
teacher heroins starting to study with the novel examples of Tanzimat and Republic term. It
is also analised that the similarities and differences between the terms in the changing
period of the woman identity to the teacher identity. In this work, at the beginning of the
analysing of the woman teacher identity, firstly, the knowledge about taking part in the
public life of woman and the period of preferring the teaching as accupation, it is shown the
reflection of this in the Turkish novel, too. After that, it is focused on notions like chastitynot chastity, production of new clothes and their tendency to the man clothes, with made
genderless/masculine/ugly woman teachers in the arising period of the women’s as teacher
to the publc area.

Anahtar Kelimeler

Public Gender, The Woman Identity, The woman Teacher Identity, Turkish Novel

ТУРЕЦКИЙ РОМАН ОБ ОБРАЗЕ ПРЕПОДАВАТЕЛЬНИЦЫ В ТУРЕЦКОМ ОБЩЕСТВЕ: (СОПОСТАВЛЕНИЕ РОМАНОВ РЕСПУБЛИКАНСКОГО ПЕРИОДА И ТАНЗИМАТА)

Öz

В статье рассматриваются примеры в изменениях образа героев
преподавательниц турецкого общества из романов республиканского периода и
танзимата, проанализирована разница и аналогия трансформации личности женщины
в личность преподавателя, процесс выбора женским полом профессии преподавателя
в начале общественной деятельности, обращается внимание на нравственные и
порочные стороны преподавателей в конце педагогической деятельности, усвоенные
ими мужские манеры и склонность к мужской одежде. 

Anahtar Kelimeler

Общественный пол, личность женщины, личность женщины преподавателя, турецкий роман

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip: (ty). Tatarcık, Özgür Yayınları, İstanbul.
• BERKTAY, Fatmagül: (1998). “Cumhuriyet’in 75 Yıllık Serüvenine Kadınlar Açısından Bakmak”, Yetmiş Beş Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 1-12.
• BERKTAY, Fatmagül: (2000). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, 2.baskı, Metis Yayınları, İstanbul.
• ÇAHA, Ömer: (1996). Sivil Kadın, Vadi Yayınları, Konya.
• ÇAKIR, Serpil: (2009). “Osmanlı’da Kadınların Mekânı, Sınırlar ve İhlaller”, Cins Cins Mekân, Der. Ayten Alkan, Varlık, s.76-101.
• Emine Semiye, Muallime, Hanım Kızlara Mahsus Gazete, S. 143-146, 21 Kânunuevvel 1316/3 Ocak 1901-25 Kânunusani 1316/7 Şubat 1901. Devamı Hanımlara Mahsus Gazete, 15 15