ДОПУШЕННЫЕ НЮАНСЫ В СПОРАХ О АРМЯНСКОГО ПЕРЕСЕЛЕНИЯ (1919-1920)

Yıl 2011, Sayı: 10, 135 - 148, 01.06.2011

Doç. Dr. Ferudun Ata·

Öz

Союзнические державы в период Первой Мировой Войны критиковали Османской империи по поводу того что, помимо арены войны переселили к другому региону армян, которые сотрудничали с врагом и требовали наказать за этого ответственных лиц в этом отношении. После Мондросского договора во время аннекции Истанбула усилили давления по этому поводу, требовали применять действия наказания в срочном порядке. Османская держава перед этим давлением несмогла больше выдержаться сознавая необходимости соответсвенного мира, гарантировали судить в суде Divan-ı Harbi Örfî (военный суд), который являлся чрезвычайным судом, организатору комитету и единение прогрес, реализующего переселения армян. Однако занимающие здесь судебная коллегия вместе с тем что, выяснить имеется ли какого нибудь элемента преступления, занимались на основе желания союзнических государств и их союзников. С причиной того что, это было средством политической мести заключения этих судов беспокоили совести общественности крайном мере. В особенности, судимости в период командования Дамат Ферид Паша получили очень серёзного отталкивания из-за того что, эти судимости небыли соответсвенными никакому юридическому порядку. В этом суде наряду с разными лицами напоминается и Мустафа Паша из Сулеймание, который являлся членом и одним из руководителей суда, с причиной жестокости носил прозвище «Немрут Мустафа». В этом исследовании преследуется цель отображать некоторые образцы, касающие к невинности подозреваемых в процессе судимости Иттихатцев или же после наказания, стирать ошибочных сознаний, появленных от неполной информации в связи с судимости. 

Anahtar Kelimeler

Военный суд, судимость, переселения, армян

ISSUES OVERLOOKED IN THE JUDGEMENTS OF ARMENIAN EXILE (1919-1920)

Öz

Triple Alliance criticized the Ottoman Empire on the grounds of sending the Armenians who collaborated with the enemy during World War I outside of the war field and requested punishment of those having responsibility for this issue. Further they increased the pressure on this subject and wanted to rush the implementation of punishment when they occupied İstanbul after Mondros Armistice. The Ottoman Empire could not resist against these pressures, with the idea of making a proper peace, and provided the prosecution of the directors of the Committee of Union and Progress performing the exile of Armenians at the Martial Court (Divan-ı Harb-i Örfî) , an extraordinary court. However, this court worked at the request of the the Allies and the Unionist opponents instead of looking whether there is any element of a crime. The decisions of this court was extremely uncomfortable for the sense of community. Especially the trials during the periods of Grand Vizier Damat Ferit Pasha collected a very serious reaction for non-compliance with the rule of law. Although different people made the task of this court, Süleymaniyeli Mustafa Pasha, having positions such as membership and presidency, was known as “Nemrut Mustafa” because of his cruel practices. In this study, it is aimed to eliminate wrong ideas arising from incomplete knowledge in the process of being judged of Unionists or after being punished of them, by giving some examples which signifies that defendants are innocent. 

Anahtar Kelimeler

martial court, judgement, exile, Armenian

ERMENİ TEHCİRİ YARGILAMALARINDA GÖZDEN KAÇIRILANLAR (1919 -1920)

Öz

İtilâf Devletleri, I. Dünya Savaşı sırasında düşmanla işbirliği yapan Ermenileri savaş alanı dışında bir bölgeye sevk etmesi sebebiyle Osmanlı Devleti’ni eleştirmiş ve bu konuda sorumluluğu olanların cezalandırılmasını talep etmiştir. Mondros Mütarekesi sonrası İstanbul’u işgal ettikleri zaman bu konudaki baskıları daha da artmış, cezalandırma eyleminin acele olarak uygulanması istemişledir. Osmanlı Devleti bu baskılar karşısında daha fazla dayanamamış, uygun bir barış yapabilmek düşüncesiyle, Ermenilerin tehcirini gerçekleştiren İttihat ve Terakki yöneticilerini olağanüstü bir mahkeme olan Divan-ı Harbi Örfî mahkemesinde yargılanmalarım sağlamıştır. Ancak burada görev yapan mahkeme heyeti, herhangi bir suç unsurunun olup olmadığına bakmak yerine İtilâf devletlerinin ve İttihatçı karşıtlarının isteği doğrultusunda çalışmıştır. Siyasi bir intikam aracı olarak çalıştığı için de bu mahkemelerden verilen kararlar kamu vicdanım son derece rahatsız etmiştir. Özellikle Damat Ferit Paşa’mn sadrazam olduğu dönemlerde yapılan yargılamalar, hiçbir hukuk kuralına uyulmadığı için çok ciddi tepkilere yol açmıştır. Bu mahkemede farklı kişiler de görev yapmış olmakla birlikte, mahkemenin üye ve başkanlıklarında bulunmuş olan Süleymaniyeli Mustafa Paşa, zalimane uygulamaları sebebiyle “Nemrut Mustafa” olarak anılmıştır. Bu çalışmada, İttihatçıların yargılanma sürecinde veya ceza verilmelerinden sonra, sanıkların suçsuzluğuna delâlet eden bazı örneklere yer vermek suretiyle, yargılamalarla ilgili eksik bilgiden kaynaklanan yanlış düşüncelerin giderilmesi amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

askerî mahkeme, yargılama, tehcir, Ermeni