ГАРМОНИЯ ДИСГАРМОНИЙ

Yıl 2014, Sayı: 23, 102 - 121, 16.01.2015

Ahmet Güngör

https://doi.org/10.17498/kdeniz.20037

Cited By: 2

Öz

Колебание, в устной и письменной речи ( в основном вне официальной речи и переписки) применяется как один из частей языка. Применив одновременно противоположные слова, воздействующий приводит в растерянность слушателья или читателья. Оно является исскуством воздействия. Порой спутание контраста, иронии, парадокса, метафоры и т. п. с литературными произведениями приводит к смятению значения и идеи текста. Наряду с западными языками на киргизском и других диялектах  турецкого  языка  имеются  ограниченное  количество  научных исследований, связанные с темой.

Слишком мало опубликованы научные исследования по исследуемому вопросу на современном турецком языке. Об особеностях форм и значений пологается дискутировать с точки зрения грамматики, литературы, языковедения, лексики и синтаксиса.

В статье, с помощью примеров из разных языков мира и турецкого языка анализируются особенности колебаний.

Anahtar Kelimeler

колебание, оксиморон, сочетание колебаний, группа колебаний

OXYMORON HARMONY OF DISHARMONY

Öz

Oxymoron is one of the language elements used in verbaland written communication (usually except for the formal speeches and correspondence). It is the stunning, impressive expression of art, which creates astonishment on there ceiver ( listener, reader) by using the combination of the words which are evoking contrast. It is some times confused with the literary arts such as contrast, irony, paradox, metaphoretc.      And   leds   to   the   meaning confusion.

Beside the western languages, doctoral dissertations and articles have been published in Russian. A limited number of scientific articles on the subject are also available in Kyrgyzand Turkish dialects.

There is almost no scientific study on the subject in Turkey Turkish. Beside handlingin terms of linguistic, literature, grammar; its formal and semantic properties should be discussed in terms of logolgy and syntax.In this research article, the or etical analysis will be made on oxymoron, moving from it susage format and properties in Turkish, by giving examples from the world languages.

Anahtar Kelimeler

Oxymoron, ikirciklem, comport of the oxymoron, constellation of oxymoron

İKİRCİKLEM (OXYMORON) UYUMSUZLUĞUN UYUMU

Öz

İkirciklem (Oksimoron), sözlü ve yazılı iletişimde (genelde resmi konuşma ve yazışma dışında) kullanılan dil unsurlarından biridir. Zıt kavramları çağrıştıran sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla alıcı (dinleyici, okuyucu) üzerinde şaşkınlık yaratan etkileyici, çarpıcı anlatım sanatıdır. Kimi zaman tezat, ironi, paradoks, mecaz vd. edebi sanatlarla karıştırılmakta, kavram ve anlam kargaşasına yol açmaktadır. Batı dillerinin yanısıra Rusçada doktora tezleri ve makaleler yayımlanmıştır. Kırgızca ve diğer Türk lehçelerinde de sınırlı sayıda konuyla ilgili bilimsel yazılar mevcuttur.

Türkiye Türkçesinde ise konuyla ilgili bilimsel araştırmalar yok denecek kadar azdır. 

Biçimsel  ve  anlamsal  özellikleri;  dilbilim,  edebiyat,  dilbilgisi  açısından  ele  alınmakla birlikte sözcükbilim ve sözdizimi açısından tartışmalıdır.

Bu araştırma yazısında oksimoronla ilgili, dünya dillerinden örnekler verilerek Türkçede kullanım biçimleri ve özellikleri üzerinden hareketle kuramsal analizler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

oksimoron, oxymoron, ikriciklem, ikirciklemsel bağdaşma, ikirciklemsel öbekleşme

Kaynakça

• Açıkgöz, Namık, Müştemilü’zZıddeyn veya Oksimoron, Türk Edebiyatı, sayı: 464, Haziran 2012, s. 65-67
• Aksan, Doğan, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yayınevi, Ankara, 2005.
• Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yayınları, Ankara, 1998, s.202-208
• Babacan, İsrafil, Klasik Türk Şiirinin Son Baharı, Sebk-i Hindi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2010.
• Başkan, Özcan, Dil Kullanılışında Geçerli Tutarsızlıklar, A.Ü. TÖMER Dil Dergisi, Özcan Başkan Özel Sayısı, Sayı: 22, Ankara, Ağustos, 1994, s.103-114
• Borges, JorgeLuis, Yolları Çatallanan Bahçe, İletişim Yayınları, Çev.: Fatih Özgüven, 1995, s.10
• Grothe, Mardy, Tezatname, Çev. Yurdakul Gündoğdu, Aykırı Yayınları, 2005.
• Hatipoğlu, Vecihe, Kelime Grupları ve Kuralları, Belleten, Ankara, 1963, s. 203- 244.
• Lynne Murphy, M.,Antonym as lexicalconstrucitonsor, whyparadigmaticconstruction is not an oxymoron (elanguage. net/journals/ constructions/ article/ view /23/28
• Richard Lederer: http//www.fun-with-words.com /oxym-oxymoronology, 07.06.2014, 19.00
• Оксюморон http:// ctilistika.ru/119/, 12.05.2014, 15.30
• Oksimoron http:// ctilistika.ru/119/, 12.05.2014, 15.30
• Cапарбаев, A., Кыргыз тилинин лексикологиясы жана фразеологиясы, Бишкек, 1997, 137-б.
• Saparbaev, A., Kırgız tilininleksikologiyası cana frazeologiyası, Bişkek, 1997, 137-b. 13. Курегян Гаянэ,Гургеновна, Лингвопрагматический статус оксюморона (на материале русского языка), Автореферат, дис. канд. фил. наук., Майкоп, 2007
• KuragyanGayana,Gurgenovna, Lingvopragmatiçeskiystatusoksimorona (namaterialerusskogoyazıka), Avtoreferat, dis. kand. fil. nauk.,Maykop, 2007 14. Назарбекова, К., Антонимдер кыргыз тили кружогунда, Жарчысы вестник 2004, серия 1, выпуск 3
• Nazarbekova, K.,Antonimder Kırgız tilikurucogunda, Carçısıvestnik 2004, seriya 1, vıpusk 3 15. Усубалиев, Б., Ааламды камтыган алакандай оксюморон, Кыргыз филологиясы жана филологдору, Бишкек-2007, 152-б.
• Usubaliev B.,Aalamdıkamtıganalakandayoksimoron, Kırgız filologiyası cana filologdoru, Bişkek, 2007 16. Антонимдердин табияты, Антонимдердин чындыктагы негизи, Кыргыз филологиясы жана филологдору, Бишкек-2007, 87-б.
• Antonimderdintabiyatı, Antonimderdintabiyatı, Kırgız filologiyası cana filologdoru, Bişkek, 2007, 87-b. 17. Антонимдердин чындыктагы негизи, , Кыргыз филологиясы жана филологдору, Бишкек-2007, 84-б.
• Antonimderdinçındıktagınegizi, Kırgız filologiyası cana filologdoru, Bişkek-2007, 84-87 b. 18. Оксюморондун шексиздиги,Кыргыз филологиясы жана филологдору, Бишкек-2007, 90-б.
• Oksimorondunşeksizdigi, Kırgız filologiyası cana filologdoru, Bişkek, 2007
• Щербаков, А. В., Оксюморон, Красноярск, http:// library.krasu.ru/ft/ft/ _articles/ 0070507. Pdf,17.05.2014, 16.00.
• Şerbakov A. V.,Oksimoron, Krasnoyarsk, http:// library.krasu.ru/ft/ft/ _articles/ 0070507. Pdf
• Altaylı, Fatih, Hilesi Dürüstlük Olanlara, Haber Türk, 1 Ocak 2010.
• Civaoğlu, Güneri, Oksimoron, Fransa, Milliyet Gazetesi, 19 Kasım Çarşamba 2008.
• Genç, Nihat, Modern Çağın Canileri, Cadde Yayınları, Birinci Basım, 2005, İstanbul, s.348
• Edebiyat Dersleri, Cadde Yayınları, 2006.
• Kemal,Yaşar, İnce Memed, Yapı Kredi Yayınları, 2014.
• Oflaz, Lütfi, Allahlı Allahsız, Leman Dergisi, sayı: 7 Temmuz 2001/7.
• Milliyet, İnternet Haber, 16.07.2012, 15.00
• http//www.wowturkey.com,23.12.2014, 17.15
• http// www.tr.wikipedia.org/wiki/Agnostisizm, 20.07.2014, 16.00
• http: //dilsizmütercim.blogcu.com., 04.06.2010, 14.30
• Halk TV, Nihat Genç Ko-Nu- Şu-Yor, 18. 01.2013, 21.30
• FOX Haberleri, 05.10.2013, 19.00
• Planet Sinema, 08.03.2013, 19.10,
• Emir’in Yolu, Show TV, 4.11.2013, 21.00
• Selahattin Çakaler, Yalan Dünya, Kanal D, 15.05.2014, 20.30
• Kayıp Şehir/ film/ TNT, 13.11.2010, 19.oo
• Gene Hackman /Jüri/ Kanaltürk, 28.06.2011, 21.00
• Doksanlar/ Dizi/ Emin, ATV, 08.09.2013, 20.30
• Türkiye’nin Nabzı, Atıf Keçeci, Haber Türk, 09.09.2013, 22.06
• Kanal Türk, 11. 03.2013, 21.15
• Yeni Akit, 30.05.2012
• Yüksel Aytuğ, Günaydın, 22 Mayıs 2010 EK 1
• “Yanlış şeylerle savaşmak için doğruları yok eden darbe…” (TRT , Seksenler, 23. 04. 2013,20.30)
• “Kökü mazide olan ati olmak…” (Mehmet Akif Ersoy)
• Angrypatientacı sabır ачуусабыр
• Anxiouspatientsabırsız sabır, endişeli sabır тынчыжоксабыр
• Badhealth kötü sağlık начарденсоолук Borndead ölü
• doğum өлүүтөрөлүү Boringentertainment sıkıcı
• eğlence кызыксызоюнзоок Black light karanlık lamba
• (ışık)караӊгышам Coldfever soğuk ateşмуздак
• Coldsweet soğuk terмуздактер
• Dark day karanlık günкараӊгыкүн
• Deafening silence sağır edici sessizlik (sakinlik)зыӊылдагантынчтык
• Devilishangel şeytanın meleğiшайтандынпериштеси
• Dryice kuru buzкургакмуз
• Drylake susuz göl (kuru göl)соолуганкөл
• Drywater kuru suкургаксуу
• Easytask hafif problem (kolay problem)жеӊилмаселе
• Falsehope yalan ümitжалганүмүт
• Falselytrue yalan gerçekжалганчындык
• Freetrade serbest ticaret (parasız ticaret)бекерсоода
• Friendlyenemy dost düşmanынтымактуудушман
• Futurehistory gelecek tarihкелечектарых
• Goodlie güzel yalan, beyaz yalanжакшыжалган
• Goodgrief güzel dert, iyi dertжагмдуумуӊ
• Guestworker: konuk işçiконокжумушчу Honestcrook
• gerçekçi yalancıчынчылжалганчы İllhealth dertli
• sağlık, hastalıklı sağlıkсыркоолусаламат
• İmpatientpatient sabırsız sabırсабырсызсабыр
• Liquid gas sıvı gazсуюкгаз
• Liquid metal sıvı metalсуюкметал
• Loudwhisper yüksek fısıltıкатуушыбыр
• Metal board demir tahtaтемиртакта
• Metal wood demir ağaçтемирчыгач
• Negativeprofit negatif gelir, olumsuz karтерскиреше
• New classic yeni klasikжаӊыклассика
• Onepersonteam tek kişilik takımбиркишиликтайпа
• Oldnews eski yeniэскижаӊылык
• Passiveaggression pasif saldırıтоктоожин
• Purepollition temiz kirтазакир
• Restlesssleep huzursuz uykuтынчыжокуйку
• Retiredworker emekli işçiпенсионержумушчу
• Silentscream sessiz çığlıkүнсүзкыйкырык
• Softrock yumuşak taşжумшакташ
• True lies yalan gerçekжалганчындык
• Agreetodisagree: anlaşmazlığın anlaşması
• Amateurexpert: amatör uzman
• Bankruptmillionaire: parasız milyoner
• Black light: siyah ışık
• Brightnight: parlak gece
• Calculatedrisk : uygun risk
• Calmwind: sessiz rüzgar
• Civilwar: sivil savaş, iç savaş
• Dark day karanlık gün
• Dark victory: kara zafer Silent
• alarm: sessiz alarm Silentscream:
• sessiz çığlık Studentteacher:
• öğrenci öğretmen EK 2
• Ölümden önce bir hayat var mı? (Belfast Graffito)
• Bir kadının en çıplak hali, en iyi giyindiği halidir. 09. 01.2011 Pazar Sabah, (Chanel, Rüya Gibi Bir Hayat, AlfonsoSignorinin kitap tanıtımı)
• Çalıştığım zaman dinleniyorum. (Kayahan), Cine 5, ‘Bizden Biri’
• Açıkgözlülük, sırasında göz yummayı bilmektir. (Cenap Şahabettin)
• Asıl galipler mağlup olanlardır. (Yedi Numara, 36. Bölüm)
• … Bu insanlar ne üretiyor, bu köyler neden boş, şu yüzlerce üniversitede okuma yazma bilenler var mı diye sorsanız? Nihat Genç, Modern Çağın Canileri, Cadde Yayınları, Birinci basım, 2005, İstanbul, s. 348
• İyi bir irticali konuşma için hazırlanmak 3 hafta alır. (Mark Twain)
• Bazen çok uzun yaşamak ölümcüldür. (Racine)
• Ölümsüzlüğün ilk şartı ölmektir. (StanislawLem)
• Bu konularda kesin olan tek şey hiç bir şeyin kesin olmayışıdır. (PlinytheElder)
• "Tarihten öğreniyoruz ki kimse tarihten ders almıyor," derken Hegel doğruyu söylüyordu. (George Bernard Shaw)
• Yoksula doğuş; ölüm ” (Tanju Okan: Gelme Ölüm)
• Zenginin horozu bile yumurtlar. Atasözü
• Yalancı, yalan söylemeyi beceremeyendir.(Cem Yılmaz) Su da yanar.
• Ucuz alan, pahalı alır.
• Türk şiirinde paradoks, tezat vd. edebi sanatların kullanıldığı çok sayıda örnek vardır:
• “Ölüm nedir diye sorsalar,
• Toprakla apdest almaktır derim.
• Sular kesildiği zaman,
• Kâfirler tarafından. (Can Yücel)
• Ey Zahit, Şaraba Eyle İhtiram
• Sevap almak için içeriz şarap
• İçmezsek oluruz duçar-ı azap
• Senin aklın ermez bu başka hesap
• Meyhanede bulduk biz bu kemali. *** Bayram
• Ölüm ölene bayram, bayramda sevinmek var;
• Oh ne güzel, bayramda tahta ata binmek var. (N.F. Kısakürek) *** 12 1