УСЛОВИЯХ КУЛЬТУРНОЙ ГЕОГРАФИИ КУЛЬТУРЫ ВЕЗИРКЁПРИ В ТКАЦКИЙ

Yıl 2018, Sayı: 38, 117 - 131, 30.06.2018

Seyfullah Gül

https://doi.org/10.17498/kdeniz.411145

Öz

Ткачество -
это ценность культурного наследия, которая сильно отражает образ жизни,
социально-экономические структуры, модели поведения и местные идентичности
обществ. Пространственное распределение этого культурного продукта и
пространственное разнообразие сильно различаются с точки зрения исторической
структуры, среды, культуры и распределения.

Появление и
развитие ткацких культур в регионе стати Везиркупри обсуждалось с точки зрения
культурной географии. Целью этого иследования является содействие сохранению
этого культурного наследия путем установления исторической структуры ткацких
культур в регионе, выявления особенностей культуры ткачества и создания
ткацкого инвентаря, принадлежащего региону. Он также предназначен для описания
пространственного распределения и пространственного разнообразия культуры
ткачества в регионе путем введения географических компонентов окружающей среды,
которые эффективны в образовании и формировании ткацких культур в регионе.

Ткачество
моего дня из железного века в лице Везиркёпри является культурным наследием,
которое защищает свое существование в течение многих лет. Сырье, используемое в
тканых изделиях в регионе, размер, форма и структура тканых изделий отличаются
друг от друга. Ткацкая культура в регионе разделены на три группы: нетканое
плетение, ковер долины Сорук, седельная сумка, носок и вышитый бисером коронное
ткачество, а также кочевое плетение Езйюрек деревни  и ткачество ковра и мешков. В этом различии
ткацкие культуры региона приурочены к железному веку, и на регион также влияют
различные культуры (Хеттский, Фригийский, Римский, Византийский, Турецкий) на
протяжении всей истории и компонентов географической среде.

Anahtar Kelimeler

Култура, Култура истории, Ткачество, Везиркёпри

KÜLTÜR COĞRAFYASI AÇISINDAN VEZİRKÖPRÜ YÖRESİNDE DOKUMA KÜLTÜRÜ

Öz

Dokumacılık, toplumların yaşam
biçimlerini, sosyo-ekonomik yapılarını, davranış biçimlerini ve yerel
kimliklerini güçlü bir şekilde yansıtan kültürel miras değerleridir. Bu kültür
ürününün mekânsal dağılışı ve mekânsal çeşitliği büyük ölçüde tarihi yapı, çevre,
kültür ve dağılış ilişkileri açısından yöreden yöreye farklılık göstermektedir.

Makalede Vezirköprü yöresindeki dokuma kültürünün
ortaya çıkışı ve gelişimi kültür coğrafyası açısından tartışılmıştır. Çalışma ile
yöredeki dokuma
kültürünün tarihi yapısı, dokuma kültürüne ait özelliklerin ortaya konulması ve
yöreye ait bir dokuma envanteri oluşturularak bu kültürel mirasın korunmasına
katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca yöredeki dokuma kültürünün oluşması ve
şekillenmesinde etkili olan coğrafi çevre bileşenleri ortaya konularak dokuma
kültürünün yöre içindeki mekânsal
dağılışı ve mekânsal çeşitliliklerinin tasvir edilmesi de amaçlanmaktadır.

Vezirköprü yöresinin dokuma kültürü
potansiyelini ve özelliklerini ortaya koymak ve dikkatleri yöreye çekmeye
yardımcı olmaya odaklanan bu araştırmada; literatür taraması, kaynak kişi
görüşmeleri, sahadaki inceleme ve gözlemlerin sonuçlarından yararlanılmıştır.

Dokumacılık, Vezirköprü’de Demir
Çağı’ndan günümü yüz yıllardır varlığını koruyan kültürel bir mirastır. Yörede
dokuma ürünlerinde kullanılan hammadde, dokuma ürünlerinin boyutu, biçimi ve
üzerlerindeki desenler birbirinden farklıdır. 
Yöredeki dokuma kültürü; Susuz Bezi dokumacılığı, Soruk Vadisi kilim, heybe, çorap ve boncuklu taç
dokumacılığı ve Özyörük Köyü yörük dokumaları ile kilim (çöpür) ve çuval dokumacılığı olmak üzere üç gruba ayrılır.
Bu farklılıkta yöredeki dokuma kültürünün Demir Çağı’na kadar tarihlendirilmesi
yanında yörenin tarih boyunca farklı kültürlere (Hitit, Frig, Roma, Bizans,
Türk) ev sahipliği yapması ve yörenin coğrafi çevre bileşenleri de etkilidir. 

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürel miras, Dokumacılık, Vezirköprü

IN TERMS OF THE CULTURAL GEOGRAPHY, THE CULTURE OF WEAVİNG İN THE VEZİRKOPRU REGİON

Öz

Weaving
is a cultural heritage value that strongly reflects the lifestyles, socio-economic
structures, patterns of behaviour and local identities of societies. The
spatial distribution of this cultural product and the spatial variety vary
greatly from the standpoint of historical structure, environment, culture and
distribution relations.

İn
the article discusses the emergence and development of the weaving culture in
the Vezirköprü region in terms of cultural geography.  The aim of this study is to contribute to the
preservation of this cultural heritage by establishing the historical structure
of the weaving cultures in the region, revealing the characteristics of the
weaving culture and creating a weaving inventory belonging to the region.  It is also aimed to describe the spatial
distribution and spatial diversity of the weaving culture in the region by
introducing the geographical environmental components which are effective in
the formation and formation of the weaving cultures in the region.

In this research which focuses on revealing the
potential and characteristics of weaving culture of Vezirköprü region and
helping to attract attention to the region, make use of literature review,
source interviews, field reviews and observations.

Weaving  in
Vezirköprü   is a cultural heritage
that  preserves its existence for
hundreds of years since Iron Age. The raw materials used in the woven products
in the region, the size, shape and patterns of the woven products are different
from each other. Weaving culture in the region that are divided into three
groups: Susuz calico weaving, Soruk Valley rug, saddlebag, sock and beaded
crown weaving and Özyörük Village nomad weaving, rubbing rugs and sack weaving.
In this difference is due to the fact that the weaving cultures on the site are
dated to the Iron Age, region is hosted by different cultures (Hittite, Phrygian, Roman, Byzantine, Turkish) throughout history and the geographical environment
components are influential.

Anahtar Kelimeler

Culture, Cultural heritage, Weaving, Vezirkopru

Kaynakça

• Atasoy, Fahri (2014). İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası. Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• Aygün, Necmettin (2009). Osmanlı Devleti’nin Son Zamanlarında Karadeniz’in Güney Kesiminde İktisadî Faaliyetler. Karadeniz Araştırmalar , 41-76.
• Aytaç, Ahmet (2008). Türk Medeniyetinde Dokuma Kültürü ve Yabancı Resim Sanatı Üzerindeki Tarihsel Yeri. 38. ICANAS (s. 203-220). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• Emekli, Gözde (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15, 51-59.
• Evliya Çelebi (1986). Tam metin seyahatname. (Cilt 2-3). İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• Fourcade, Pascal (1806). Ville et territoire de VezirKioprou, . Paris: AMAE.
• Gül, Seyfullah ve Yılmaz, Ali (2015). Vezirköprü’de (Samsun) Tarihsel Koruma ve Halkın Koruma Çalışmalarına Yaklaşımı. Studies of The Ottoman Domain, 5 (8), 1-28.
• Gül, Seyfullah ve Yılmaz, Ali (2016). Vezirköprü Yöresi Kültür Turizmi Potansiyelinin Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile Belirlenmesi ve SWOT Ölçütlerinin Temel Kültür Turizmi Kriterleriyle Olan İlişkisi, Studies Of The Ottoman Domain, 6, (11), 43-63.
• Karabaşa, Solmaz (2013). Ekolojizmin Ortak Paydasında Geleneksel El Sanatları, Yeşil Tekstil ve Yavaş Moda (Sultan Sazlığı Örneği). Akdenız Sanat Dergisi, 4 (8).
• Kıvrak, Bünyamin (2014). Vezirköprü'de El Sanatları. Vezirköprü Araştırmaları, (s. 457-467). Samsun: Erol Ofset.
• Oğuz, M. Öcal (2002). Küreselleşme ve Ulusal Kalıt Kavramları Arasında Türk Halkbilimi. Millî Folklor, 50, 5-8.
• Omur, Ozanay (1997). Anadolu El Sanatlarının Çağdaş Sanat İçindeki Yeri. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi – Maddi Kültür Seksiyon Bildirileri, (s.471-478). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Oymaağaç Höyük - Nerik (2011). Yıllık rapor. Erişim:10 Eylül 2014, http://www.nerik.de/oezet/onlineyayinlari.php?artikelid=149
• Şemsettin Sami (1896). Kamus-ül A'lâm: Köprü. Vezirköprü Araştırmaları (s. 75-79). Samsun: Erol Ofset.
• TDK (2018). Çivit. Erişim:20.02.2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ttas&view=ttas&kategori1=derlay&kelime1=%C3%A7ivit
• TDK (2018). Maroken. Erişim:20.02.2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=%C4%B0SKEMLETDK, 2018,
• TDK (2018). Muslin. Erişim:20.02.2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ab640c512e3f2.07207046 http://www.oed.com/view/Entry/124185,
• TDK (2018). Şilte. Erişim:20.02.2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=%C5%9E%C4%B0LTE
• Tümertekin, Erol ve Özgüç, Nazmiye (2009). Beşeri Coğrafya: İnsan. Kültür. Mekan. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Yılmaz Özgür (2015). Sinop Fransız Konsolosu Pascal Fourcade’ın 1806 Yılı Amasya, Lâdik ve Vezirköprü Seyahatleri. III. Uluslararası Geçmişten Günümüze Merzifon ve Amasya Yöresi Sempozyumu, (s.155). Ankara: Edge Akademi Yayınevi.