TÜRK HARP TARİHİ YAZICILIĞINA VE ASKERİ TARİH-HARP TARİHİ KONULARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Sayı: 40, 64 - 80, 20.12.2018

Levent Ünal

https://doi.org/10.17498/kdeniz.488659

Cited By: 2

Öz

Dünya tarihini
büyük oranda harpler oluşturmaktadır. Bu nedenle harp tarihini bilmek tarihi
daha iyi anlamak ve değerlendirmek açısından önemlidir. Nitekim harp tarihi,
tarih biliminin en önemli alt bölümlerinden birini teşkil etmektedir.
Geçmişteki harpleri incelemek, sonuçlarına tesir etmiş sebepleri araştırmak,
uygulanmış prensipleri değerlendirmek ve bunlardan ders çıkarmak harp tarihinin
işi olmaktadır. Türkiye'de harp tarihi
yazımı konusunda yetersiz kalındığı aşikârdır. Yetersizliğin çeşitli sebepleri
vardır. Askeri arşiv belgelerinin ortaya çıkarılması ve araştırmaya
sunulmasındaki eksiklikler bunların başında gelmektedir. Bundan başka, tarihin diğer
çalışma alanlarında olduğu gibi harp tarihinin de sadece geçmiş
harplerin kronolojik sıralanması veya mevcut kaynakların günümüz Türkçesine
çevrilerek yazılması suretiyle yapılmaya çalışılması da diğer bir
yetersizliktir. Oysa harp tarihi çalışmalarının günümüze ve geleceğe ışık
tutabilmesi için harp tarihi ile ilgili mümkün olduğunca fazla kaynağın analiz
ve sentez edildikten sonra akıcı, anlaşılır bir üslupla eser haline
getirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma, askeri tarih ve harp tarihi konularına
açıklık getirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada günümüze kadar yürütülen tarih
yazıcılığı ve askeri tarih çalışmaları hakkında bilgi verildikten sonra askeri
tarih ile harp tarihinin konu ve kapsamları değerlendirilmiş ve sonuç kısmında
askeri tarih-harp tarihi çalışmalarının daha etkin yürütülmesi konusunda düşünceler
belirtilmiştir. Çalışma için literatür taraması metodu ve nitel araştırma
modeli kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Askeri Tarih, Harp Tarihi, Tarih Yazıcılığı.

Kaynakça

• ACUN, Fatma, “Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 42, Kasım 1998.
• ACURA, Yusuf “Tarih Yazmak ve Tarih Okutmak Usullerine Dair”, Birinci Türk Tarih Kongresi (Konferanslar, Müzakere Zabıtları), Maarif Vekaleti, Ankara 1932.
• AKAD, M.Tanju, Savaş Tarihinin Dönüm Noktaları, Kastaş Yayınevi, İstanbul 2005.
• Askeri Coğrafya, HAK Yayını, İstanbul 1992.
• AKTAR, Yücel, “Askeri Tarihin Tanımı ve Metodolojisi”, Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler-I, Gnkur. Basımevi, Ankara 1983.
• ALPUGAN, Betül Başaran, “Genç Dönem Osmanlı İmparatorluğunda Tarih Yazıcılığı ve Tarih Kitapları”, Osmanlı Ansiklopedisi, C.1, Ankara 1999.
• ARAR, İsmail, “Askeri Tarihin Tarih İçindeki Yeri”, Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler-I, Gnkur. Basımevi, Ankara 1983.
• BREISACH, Ernest, Tarih Yazımı, Çev.: Hülya Kocaoluk, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009.
• CARR, Edward Hallet, Tarih Nedir?, Çev.: Misket Gizem Gürtük, Birikim Yayınları, İstanbul 1980.
• DEMİRCAN, Adnan, Tarih ve Tarihçi, Beyan Yayınları, İstanbul 2016.
• DEPSEN, Kadir, Atatürk'ün Gençliğe Işık Tutan Sözleri, Bizbize Yayınları, Ankara 2008.
• DURANT, Will ve Ariel, Tarihten Alınacak Dersler, Çev.: Nejat Muallimoğlu, Bedir Yayınları, İstanbul 1994.
• EDWARD, Mead Earle, Modern Stratejinin Yaratıcıları, ASAM Yayını, Ankara 2003.
• EMECEN, Feridun M., Eskiçağ'dan Modern Çağ'a Ordular, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Kitapevi Yayını, İstanbul 2008.
• ERENDİL, Muzaffer, Askeri Tarih ve Türklerde Askeri Tarih Çalışmaları, Gnkur. Basımevi, Ankara 1990.
• FLEISCHER, Cornell H., Tarihçi Mustafa Ali, Çev.: Ayla Ortaç, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994.
• GEZGİN, İsmail, Aynadaki Herodotos, Heredotos'u Yeniden Düşünmek, Güncel Yayıncılık, İstanbul 2004.
• GOLTZ, Colmar von der, Milleti Muselleha, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 1970.
• GÖKBERK, Macit, “Aydınlanma Felsefesi, Devrimler ve Atatürk”, Çağdaş Düşüncenin Işığında Atatürk, Eczacıbaşı Vakfı Yayınları, İstanbul 1983.
• GÖRGÜLÜ, İsmet, Tarih, Askeri Tarih, Harp Tarihi, Harp Tarihine Usul ve Metod, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 1990.
• GÖYÜNÇ, Nejat,“16’ıncı Yüzyılda Türk Askeri Tarihi İle İlgili Yeni Kaynaklar”, Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler-I, Gnkur. Basımevi, Ankara 1983.
• GRAY, Peter W. , “Why Study Military History”, War Studies Reader From the Seventeenth Century to the Present Day and Beyond, Ed.: Gary Sheffield, Continuum International Publishing, Londra 2010.
• GRAY, C.Hables, Postmodern Savaş, Çev.: Derya Kömürcü, Alfa Basım Yayım, İstanbul 2000.
• Harp Tarihine Methal, HAK Yayını, İstanbul 1969.
• HART, Liddell, Strateji Dolaylı Tutum, Çev.: E.Korg. Cemal Enginsoy, ASAM Yayını, Ankara 2002.
• HAYTA, Necdet, Uğur Ünal, “Modernleşme Döneminde Osmanlı Tarih Yazıcılığı”, Türkiye’de Tarih Yazımı, Ed.: Ahmet Şimşek, Vahdettin Engin, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2013.
• İNALCIK, Halil, The Rise of Ottoman Historiography, Historians of Middle East, Der.: BERNARD Lewis, Peter M. Holt, Oxford University Press, Londra 1962.
• KARATEKE, Hakan T., “On Dokuzuncu Yüzyıl Osmanlı Tarihyazımında Yeni Dönemlendirme Modelleri”, Osmanlı Sarayında Tarihyazımı, Der.: H.Erdem Çıpa ve Emine Fetvacı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.
• İPŞİRLİ, Mehmet, Osmanlı Tarih Yazıcılığı, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
• İŞKORA, Muharrem Mazlum, Harp Akademileri Tarihçesi, Gnkur. Basımevi, Ankara1966.
• KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C: VIII, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1962.
• KASTRİTSİS, Dimitris, “Erken Dönem Osmanlı Tarih Yazımı Bağlamında Ahvâl-i Sultan Mehemmed Başlıklı Tarih Destanı”, Osmanlı Sarayında Tarihyazımı, Der.: H.Erdem Çıpa, Emine Fetvacı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.
• KENNEDY, Paul, Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, Çev.: Birtane Karanakçı, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1990.
• KURAN, Ercüment, “Tanzimat Devri Osmanlı Tarih Yazıcılığı” Türkiye Günlüğü, S:42, Eylül-Ekim 1996.
• KÜTÜKOĞLU, Bekir, “Vekayi’nüvis”, MEB İslam Ansiklopedisi, C. XII, Ankara 2001.
• KÜTÜKOĞLU Mübahat, Tarih Araştırmalarında Usul, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1997.
• KİSZELY, John P., “The Relevance of History to the Military Profession: A British View”, The Past as Prologue: The Importance of History to the Military Profession, Ed.: W. Murray-R.H. Sinnreich, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• LUTTWAK, Edward N.,Barış İstiyorsan Savaşa Hazır Ol, Çev.: Melike Atik, Truva Yayınları, İstanbul 2005.
• NECİOĞLU, Safter, Birinci Askeri Tarih Semineri Konuşması, Gnkur. Basımevi, Ankara 1983.
• MÜTERCİMLER, Erol, Geleceği Yönetmek, Alfa Yayınları, İstanbul 2006.
• ORAL, Mustafa, Türkiye’de Romantik Tarihçilik (1910-1940), Asil Yayınları, Ankara 2006.
• ORTAYLI, İlber, Tarih Yazıcılık Üzerine, Cedit Neşriyat, Ankara 2011.
• ÖZCAN, Abdülkadir, “Osmanlılarda Tarih Yazıcılığı”, İlim ve Sanat Dergisi, Ağustos, İstanbul 1992.
• ÖZTÜRK, Necdet, Osmanlılar’da Tarih Yazıcılığı Üzerine, C:8, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999.
• PARKER, Geoffrey, Cambridge Savaş Tarihi, Çev. Füsun Tayanç, Tunç Tayanç, T.İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2014.
• Perk, Kadri, Tarih İlmi ve Harp Tarihine Giriş, HAK Yayını, Ankara 1946.
• ŞİMŞEK, Ahmet, “Giriş Ya da Herodos’tan Bugüne Tarihyazımına Kısa Bir Bakış”, Türkiye’de Tarih Yazımı, Ed.: Ahmet Şimşek, Vahdettin Engin, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2013.
• TAŞTAN, Yahya Kemal, Türk Milliyetçiliğinin Sembolik Kaynakları (Yeni Osmanlıların Siyasal Söylemleri: 1860-1876, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010.
• TDK Güncel Sözlük, www.tdk.gov.tr.
• TEKELİ İlhan, Selim İlkin, Osmanlı İmparatorluğu'nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, İstanbul 1999.TOGAN, A.Zeki Velidî, Tarihte Usul, Enderun Kitabevi, İstanbul 1985.
• TURAN, Oğuz, Harp Tarihine Giriş ve Metod, HAK Yayını, İstanbul 1974.
• TURAN, Şerafettin, “Askeri Tarihin Tarih İçindeki Yeri”, Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler-I, Gnkur. Basımevi, Ankara 1983.
• UÇAROL, Rifat, Siyasi Tarih, Filiz Kitabevi, İstanbul 2000.
• YILDIZ, Gültekin, “Bütüncül, Karşılaştırmalı ve Felsefi Bir Askeri Tarihe Doğru: Türkiye’de Askeri Tarih Araştırması ve Öğretiminin Geleceği Üzerine”, Osmanlı Askeri Tarihini Araştırmak: Yeni Kaynaklar, Yeni Yaklaşımlar, Der.: Cevat Şahin, Gültekin Yıldız, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2012.
• YOLALICI, Mehmet Emin, “Türk Tarihinin Kaynaklarına Genel bir Bakış”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.3, Bahar, Tekirdağ 2008.