ARDAHAN’DAKİ GÖLGELİ VE ÇOBANKÖY DEMİR ÇAĞI ALANLARI

Yıl 2019, Sayı: 41, 106 - 119, 31.03.2019

Sami Patacı

https://doi.org/10.17498/kdeniz.479821

Cited By: 2

Öz

Bu
makalenin konusu, Ardahan’ın merkez ve Göle ilçelerindeki iki yerleşim olan
Gölgeli ve Çobanköy’deki üç ayrı arkeolojik alandır. Bu arkeolojik alanlardan
ilki Merkez ilçe yerleşimlerinden Gölgeli’nin 3.6 km güneybatısında yer alan
bir Demir Çağı kalesi ve bu kalenin hemen batı kenarında kurulmuş bir
yerleşimdir. Gölgeli Güneybatı Kalesi kayalık bir tepe üzerine, arazi
şartlarına uygun olarak inşa edilmiş ve orta derecede korunabilmiş bir
kalıntıdır. Burası, günümüzde Gölgeli köyü sakinlerinin yaylacılık
faaliyetlerinde bulunduğu arazi sınırlarında yer almaktadır ve Ardahan ilinin
merkez ilçesindeki ender Demir Çağı buluntu alanlarındandır. Seramik verilerine
göre esasında M.Ö. II. binyıl içlerinde kurulmuş olması gereken bu arkeolojik
alandaki en geç buluntular M.Ö. 7.-5. yüzyıllar arasına aittir.

 

Makalemizin
konusunu oluşturan ikinci arkeolojik alan Ardahan’ın Göle ilçesi merkezinin 26
km kuzeydoğusunda yer alan Çobanköy Kalesi ve Yerleşimi’dir. Bu arkeolojik
alanda biri iç ve diğeri dış olmak üzere iki sıra sur tespit edilmiştir ve
yoğun olarak Demir Çağı seramikleri arazi üzerinde gözlemlenmektedir. Yine arazi
koşullarına göre inşa edildiği anlaşılan kalenin iç ve dış surları büyük ölçüde
tahrip olmuştur. İç sur içerisinde iki adet yapı kalıntısı daha bulunur.
Arkeolojik alanda ayrıca iki mezar kalıntısı tespit edilmiştir. Ancak bu
mezarların yakın dönemlerde kaçak kazıcılar tarafından kazılıp tahrip edildiği
anlaşılmaktadır. Son arkeolojik alan Çobanköy Kalesi ve Yerleşimi’nin 1,15 km doğusundaki
bir Demir Çağı höyüğüdür. Bu höyük Çobanköy adlı yerleşimin hemen kuzeyinde yer
almakta olup ne yazık ki Ardahan’da en yoğun kaçak kazılara maruz kalmış
arkeolojik alandır. M.Ö. II. binyıla ait seramiklerin haricinde höyükte genel
olarak M.Ö. 8.-5. yüzyıllar arasına tarihlenebilecek türden seramik buluntuları
da tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Demir Çağı, kale, höyük, yerleşim, seramik, Ardahan

Kaynakça

• Erginal vd. (2015). Erginal, A.E., Çağatay, M.N., Kükrer, S., Akbaş, A., Acar, D., Çakır, Ç. ve Öztürk, M.Z., "Çıldır Gölü (Kuzeydoğu Anadolu) Geç Holosen İklim Kayıtları", IV.Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu 2015, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 15-17 Ekim 2015, Samsun, Bildiriler Kitabı, s. 4.
• Köroğlu, K. (1998). “1996 Yılı Artvin-Ardahan İlleri Yüzey Araştırması”, XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı,I. Cilt, T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü , T.C. Kültür Bakanlığı Yayın No: 2010, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın No: 58, Ankara, 127-156.
• Patacı, S. (2014). “Ardahan İli 2013 Yılı Arkeolojik Yüzey Araştırması”, 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3444-1, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın no: 168-1, Ankara, 99-116.
• Patacı, S. (2015a). “Archaeological Surveys of Ardahan in Northeastern Anatolia in 2013”, şurada: Recent Studies on the Archaeology of Anatolia, E. Laflı ve S. Patacı (Ed.), BAR (British Archaeological Reports) International Series 2750, Archaeopress, Oxford, 467-480.
• Patacı, S. (2015b). Patacı, S., “Transkafkasya Arkeolojisi Kapsamında Ardahan”, Yeni Türkiye, Sayı 72, Cilt 2, 52-86.
• Patacı, S. (2016a). Patacı, S., “Ardahan İli 2014 Yılı Arkeolojik Yüzey Araştırması”, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3475-1, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın No: 172-1, Ankara, 81-100.
• Patacı, S. (2016b). Patacı, S., “Ardahan Kale ve Kuleleri”, şurada: Ardahan Kale ve Kuleleri, (Ed. S. Patacı), Serka, Ardahan, 28-102.
• Patacı, S. ve Laflı, E. (2015). “Surveys in Ardahan on the Turkish-Georgian Borderline in 2013 and 2014”, Anatolia Antiqua 23, 229-248.
• Patacı, S. ve Laflı, E. (2016). "Field Surveys in Ardahan in 2015", Anatolia Antiqua 24, 281-297.
• Patacı, S. ve Laflı, E. (2017). “Field Surveys in Ardahan in 2016”, Anatolia Antiqua 25, 115-126.
• Patacı vd. (2017). Patacı, S., Yıldırım, N., Oral, Ö., Bozoğlu, İ. ve Altun, S., “Ardahan İli 2013-2015 Yüzey araştırmaları”, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3491-1, Kültür Varlık. ve Müzeler Gen. Müd. Yayın No: 176-1, Edirne, 175-200.
• Patacı, S. ve Oral Patacı, Ö. (2018). “Some Iron Age and Medieval Sites in Göle District of Ardahan”, History, Archaeology, Ethnology, [S.l.], n. I, 16-30.