SOĞMATAR’DA SUNAKLI KAYA OYUĞU MEZARLAR

Yıl 2019, Sayı: 41, 263 - 274, 31.03.2019

Yusuf Albayrak , Süheyla İrem Mutlu , Semih Mutlu Bahattin Çelik

https://doi.org/10.17498/kdeniz.527506

Cited By: 6

Öz

Kuzey Suriye'de, Orta Fırat Vadisi'nde, Tişrin Barajı alanında yoğun olarak saptanan Erken Tunç Çağı'na tarihlendirilen ana kayaya oyulmuş kuyu tipi mezar geleneği, Anadolu'da şu ana kadar sadece birkaç yerleşimde saptanmıştır. Soğmatar Nekropolü'nde şu ana kadar yapılan çalışmalarda Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen 50 adet ana kayaya oyulmuş kuyu tipi mezar ortaya çıkarılmıştır. Bu tip mezarlardan beş tanesi makale konumuzu oluşturan sunaklı, sekili, nişli ve özenle kayaya oyulmuş özelliğe sahip olması açısından çok daha fazla önem taşımaktadır. Nitekim mezarlar yerel kültür özelliği göstermeyen, Erken Hanedanlar III/Akkad Dönemi'nde Orta Fırat Bölgesi'ne yönelik ticari yayılımın kültürel yansımaları olarak değerlendirilmektedir. Bu tip özenle yapılmış kaya mezar geleneğinin Güney Mezopotamya ile ticari ve kültürel ilişkileri gösterir nitelikte elit bir kesime ait olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erken Tunç Çağı, Kaya Mezarı, Sunak, Kuyu Tipi Mezar, Nekropöl, Soğmatar

Kaynakça

• ALBAYRAK, Y. (2015) Soğmatar Kült Merkezi ile İlgili Yeni Öneriler. BELGÜ, Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 2, 179-194ALBAYRAK, Y.- S.İ. MUTLU, S. İ. (2013) Soğmatar Kutsal Alanı Ve Yakın Çevresi Yüzey Araştırması 2012, 31. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, 337-352BERGES, D. (1986) Hellenistische Rundaltare Kleinasiens, Wasmuth Buchhandlung und Antiquariat KG, Berlin.BOSCHUNG, D. (1987) Antike Grabaltare aus Den Nekropolen Roms, Verlag Staempflı & Cie Ag., Bern.BOUNNI A. (1979) “Preliminary Report on the Archeological Excavations at Tell al-'Abd and ‘Anab al-Safinah (Euphrates) 1971-72”, Archeological Reports from the Tabqa Dam Project: Euphrates Valley, Syria, 49-62.CARTER, E.- A. PARKER (1995) “Pots, People and the Archaeology of Death in Northern Syria and Southern Anatolia in the Latter Half of the Third Millennium BC", ed.. S. Campbell ve A. Green, Archaeology of Death in the Ancient Near East, Oxford: Oxbow, 96-116.DORNEMANN, R. H. (1977) "Teli Hadidi: A Millennium of Bronze Age City Occupation", ed. D. Freedman, Archaeological Report From the Tabqa Dam Project-Euphrates Valley, Syria/ AASOR, 44: 113-150.ENGİN A.- A. BEYAZLAR (2016) “Bir Erken Tunç Çağı II-III Kaya Oyuğu Mezarı ve Ortaya Koyduğu Yeni Bulgular”, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Art & Humanities Journal, Volume:5, 1-44.MEYER, J. W. (1991) Graber des 3. Jahrtausends v. Chr. im syrischen Euphrattal: 3. Ausgarbungen im Samseddin und Djerniye, Bonn: Saarbrücker Druckerei und Verlag. No. 325 (Feb., 2002), 1-36.ORTHMANN, W. (1980) "Burial Customs of the 3rd Millennium BC in the Euphrates Valley", ed. J. Margueron, Le Moyen Euphrate, Paris, 97-122.ORTHMANN, W. (1981) Halawa 1977-1979, Bonn.ORTHMANN, W. (1986) "The Origin of Tell Chuera", ed. H. Weiss, The Origins of Cities in Dry-Farming Syria and Mesopotamia in the Third Millennium B.C., Guilford: Four Quarters Publishing Co., 61-70.ORTHMANN, W.- E. ROVA (1991), Graber des 3 Jahrtausends v.Chr. im syrischen Euphrattal: 2. Ausgrabungen in JVreide. Saarbrücken: Saarbrücker.ÖZGÜÇ, T (1948) Ön Tarihte Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara.PORTER , A. (2002a) “The Dynamics of Death: Ancestors, Pastoralism, and the Origins of a Third-Millennium City in Syria”, Bulletin of the American Schools of Oriental Research.PORTER , A. (2002b) “Communities in Confilict: Death and The Context for Social Order in The Euphrates River Valley”, Near Eastern Archaeology 65, 156-173.PORTER, A. (1995) "Tell Banat-Tomb 1", Damaszener Mitteilungen 8: 1-50.SAGONA, A. (1986), "An Early Bronze Age IV Tomb at El-Qitar, Syria", Abr-Nahrain 24: 107-119.SERTOK, K. (2007) “Fruit Stands and the Definition of a Cultural Area around Carchemish”, Euphrates River Valley Settlement The Carchemish sector in the third millennium BC, Levant Supplementary Series, Volume 5, 238-249.TURANİ, A. (1993) Sanat Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.Van Loon, M. (1973) "A First Result of the 1972 Excavations at Tell Selenkahiye", Annales Archeologiques Arabes Syriennes 23: 145-158.YAVİS C. G. (1949) Grek Altars, Origins and Typology, St. Luis University Press, Missouri.ZETTLER, R. L. (1997), "Surface Collections and Excavations in the Lower Town and Lower Town South", ed. R. L. Zettler vd. Subsistence and Settlement in a Marginal Environment: Tell es-Sweyhat, 1989-1995 Preliminary Report, Michigan: Ann Arbor, 35-72.