BEKSULTAN NURJEKEULI’NIN “EY, DÜNYA EY!” ADLI ROMANINDA KAZAK KİMLİĞİ VE RUS İMAJI

Yıl 2019, Sayı: 42, 270 - 290, 30.06.2019

Yılmaz Bacaklı

https://doi.org/10.17498/kdeniz.534859

Cited By: 3

Öz

Bireyler ve toplumlar için en temel ihtiyaçlardan biri
‘tanıma’dır. Tanıma bireyin ya da toplumun ‘kendi’ varlığına dönük sorgulamalar
yoluyla gerçekleşirse ortaya çıkan verilerden elde edilen sonuçlar bireysel
veya kolektif kimliği oluşturur. Bu kimliklerden özellikle kolektif kimlik daha
çok temelinde etnik ve milli bağların bulunduğu bir kültür zemininde toplumun
aidiyet arayışının neticesinde oluşturulmakta ve diğer kolektif kimliklerden
bir ayrışmayı da içermektedir. Bu anlamda toplumun ‘kendi’ dışında kalan
‘öteki’ kolektif kimliklere bakışı da ‘imaj’ı oluşturmaktadır.

Kimlik oluşum süreci, toplumlar için uzun bir zamanda
gerçekleşmektedir. Kimliğin ortaya konmasında toplumlar objektif esaslardan
hareket etme çabasındadır. Buna karşılık tanımı yapan yine toplumun kendisi
olduğu için ‘kimlik’ belirli ölçüde sübjektif bir özellik gösterir. İmaj ise
karşı toplum konusundaki önyargı, stereotip ve klişelerden hareketle
oluşturulur. Yazılı metinler içerisinde özellikle romanlar; kolektif kimlik ve
imaj üretmek, yaymak için en ideal araçlardır. Yazar anlatı türündeki
metinlerde; kahramanlar, olaylar üzerinden eserin ait olduğu ve en çok ilişki
kurduğu toplumla ilgili oldukça zengin kimlik ve imaj unsurları paylaşır.

Modern Kazak edebiyatının usta yazarlarından Beksultan
Nurjekeulı’nın 2016 yılında tarihi vesikalardan da faydalanarak yazdığı ‘Ey,
Dünya Ey!’ isimli romanı Kazak Türklerinin 20. asrın hemen başından sonuna
kadar yaşadığı yetmiş beş yıllık sürede özellikle Ruslar’la nasıl mücadele
ettiğini anlatmaktadır. Bu çalışmada, anılan eserde bir kolektif kimlik biçimi
olarak ‘Kazak kimliği’nin nasıl ele alındığı, bu kimliğin biçimlenmesine ciddi
ölçüde etki eden ‘Rus imajı’nın esere nasıl yansıdığı açıklanmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kazak edebiyatı, Kazak kimliği, Rus imajı, Beksultan Nurjekeulı

Kaynakça

• AÇIK, Fatma, (2014), Dil ve Kimlik Bağlamında Türk Dünyası, I. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, C. 1, s.145-156, NiğdeALTINMAKAS, Layik, (2014), Hanlık Devrinden Günümüze Örneklerle Kazak Edebiyatı, Bilge Kültür Sanat Yay., İstanbul.ENGİN, Ertan, (2012), İmagoloji, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.27, s.57-66KAŞGARLI, Sultan Mahmut, (2004), Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası, Çağrı Yay., İstanbul.KINACI, Cemile, (2011), Kazak Şairi Mağcan Cumabayoğlu’nun Şiirlerinde Kendi ve Öteki İmajı, Turkish Studies C.6, S.3, s.1663-1678KINACI, Cemile, (2016a), Kazak Edebiyatında İmaj ve Kimlik, Bengü Yay., Ankara.KINACI, Cemile, (2016b), Bir Pişmanlık Bir Ümit, Gazi Türkiyat, S.18, s.239-242, Ankara.KORAŞ, Hikmet, (2018), Ey, Dünya-Ey - Takdim, (Yaz. Beksultan Nurjekeulı), s. 5-7 Bengü Yay., Ankara.KÖSEOĞLU, Nevzat, (2013), Milli Kültür ve Kimlik, Ötüken Neşriyat, İstanbul.NURJEKEULI, Beksultan, (2018), Ey, Dünya-Ey, (Çev. Gulshat Shaikenova), Bengü Yay., Ankara.ÖZDEMİR, Aşur, (2014), Kazak Edebiyatında Hikâye, Ötüken Neşriyat, İstanbul.SMITH, Anthony D., (1994), Millî Kimlik, (Çev. B. Sina Şener), İletişim Yay., İstanbul.TALUN İNCE, Ayalp, (2008/15), Hans Dernschwam’ın İstanbul ve Anadolu’ya Seyahat Günlüğü’ndeki Türk İmajı Üzerine Bir İnceleme, Türkbilig, s:110-125, Ankara.TANSU, Yunus Emre – ÖZDEMİR, Rüzgar, (2017), Kenesarı İsyanı (1837-1847), Tarih ve Gelecek Dergisi, C.3, S.3, s.208-220, Muş.TOPALOĞLU, Ahmet, (2014), Türkçe Sözlük, Kapı Yay., İstanbul.YALÇIN, Alemdar, (2012), Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı 1920-1946, Akçağ Yay., Ankara.YILDIZ, Süleyman, (2007), Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği, Millî Folklor, S.74, s.9-16АЛИНОВА, Марфуға (2017), Жазушы Бексұлтан Нұржекеұлының бір күні, 15.02.2019 tarihinde https://adebiportal.kz/kz/news/view/19006 adresinden erişildi.ДИЛЕК, Ибраһим – АХМЕТОВА, Айнұр, (2017), ХХІ. Ғасырдағы Қазақ Романдарындағы “Мәңгілік Ел” Концептінің Ментальды Құрылымдары, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4/10, s.69-79.ҚАЙЫМОВА, Нәзира, (2008), Ақын Көдек Байшығанұлына – 120 Жыл, 18.02.2019 tarihinde https://turkystan.kz/article/56568-a-yn-k-dek-bajshy-an-lyna-120-zhyl adresinden erişildi.