DEVELOPMENTS ON THE IRAQI-IRANIAN FRONT BEFORE AND AFTER THE KÛTÜ’L AMÂRE VICTORY

Yıl 2020, Sayı: 45, 36 - 63, 03.03.2020

Levent Ünal

https://doi.org/10.17498/kdeniz.650520

Öz

In the First World
War, the Iraqi and Iranian fronts are two interrelated fronts.Of these,
large-scales, long term and continuous battles took place on the Iraqi front,
the Iranian front gained importance in terms of threatening the Iraqi front.
While Turkish forces were fighting against British troops on the Iraqi front,
they clashed with Russian forces on the Iranian front.

The Iranian front was
opened when the course of battles in Iraq developed in favour of the Ottoman
army. The opening of this front, the Russian forces from the north of Iran
threatened the Iraqi front was also contributed to the progress. However the
front was not opened to eliminate this threat. The main objective was to lead
the rebellions against the Entente States in a wide region up to Central Asia
and India by controlling all of Iran. When the aim was far-reaching, an attack
force allocated for the front to destroy the Russian forces in Iran, rather
than a defensive force to prevent the threat. As a result, almost half of the
forces on the Iraqi front were shifted to the Iranian front, thus the Iraqi
front was weakened and made open to the British offensive. In addition, despite
successful battles on the Iranian front and advancing into the interior of
Iran, the forces were forced to retreat rapidly without any concrete benefits.

In
this article, the developments on both fronts will be discussed in integrity,
the conditions that compel the Ottoman State to send forces to Iran by
considering the weakening of combat power on the Iraqi front will be examined
and the results of this application will be evaluated. Literature review method
and qualitative research model have been used for the study

Anahtar Kelimeler

WWI, Iraqi Front, Iranian Front, Kûtü’l Amâre, Ali İhsan (Sabis) Pasha

СОБЫТИЯ НА ИРАК-ИРАНСКОМ ФРОНТЕ ДО И ПОСЛЕ ПОБЕДЫ В КУТЮЛ АМАРЕ

Öz

В Первой мировой войне иракский и иранскиие фронты являлись два
взаимосвязанными фронтами. Из них
крупномасштабные, длительные и непрерывные сражения происходили на иракском
фронте. Иранский фронт приобрел
важность в угрозе иракскому фронту. Пока турецкие войска сражались с британскими войсками на иракском фронте,
они столкнулись с российскими войсками на иранском фронте.

Иранский фронт был открыт, поскольку ход сражений в Ираке развивался в
пользу Османской армии. Открытие этого
фронта также способствовало прогрессу российских сил, угрожающих иракскому
фронту с севера Ирана. Однако
фронт не был открыт исключительно для устранения этой угрозы. Его главная цель состояла в том, чтобы вести
восстания против союзных держав в широком регионе вплоть до Центральной Азии и
Индии, контролируя весь Иран.

Когда цель была далеко идущей, на место оборонительных сил для
предотвращения угрозы, на фронт были отправлены наступательные силы для
уничтожения российских войск в Иране. В результате почти половина сил из иракского
фронта была переброшена на иранский фронт. Таким образом, иракский фронт был ослаблен и сделан доступным для
последующих нападений англичан.  Но, несмотря на успешные сражения на иранском
фронте и продвижении внутри Ирана, войска были вынуждены отступить без
какой-либо ощутимой пользы.

В нижеследующнй статье события на обоих фронтах рассмотриваются как одно целое.  Отдельно рассмотриваютя условия, которые
вынудили османское государство направлять силы в Иран с учетом ослабления
боевой мощи на иракском фронте. Оцениваються результаты этого действия. При работе над статьёй, были
использованы использовался метод
обзора литературы и модель качественного исследования.

Anahtar Kelimeler

Первая мировая война, иракский фронт, иранский фронт, Kütü'l Amâre, Али Ихсан (Сабис) Паша

KÛTÜ’L AMÂRE ZAFERİ ÖNCESİ VE SONRASINDA IRAK-İRAN CEPHESİ GELİŞMELERİ

Öz

                   Birinci Dünya Harbi’nde Irak ve
İran cepheleri birbiriyle ilişkili iki cephedir. Bunlardan büyük çaplı, uzun
süreli ve kesintisiz muharebeler Irak cephesinde gerçekleşmiş, İran cephesi
Irak cephesini tehdit etmesi bakımından önem kazanmıştır. Türk kuvvetleri Irak
cephesinde İngiliz birlikleriyle muharebe ederken, İran cephesinde Rus
kuvvetleri ile çatışmıştır.

                   İran
cephesi, Irak’ta muharebelerin gidişatı Osmanlı ordusu lehine gelişirken
açılmıştır. Bu cephenin açılmasında, Rus kuvvetlerinin İran’ın kuzeyinden Irak
cephesini tehdit eder mahiyette ilerlemesinin de payı olmuştur. Fakat cephe
yalnız bu tehdidi bertaraf etmek gayesiyle açılmamıştır. Asıl gayeyi, tüm
İran’ı kontrol altına alarak Orta Asya ve Hindistan’a kadar geniş bir bölgede
İtilaf Devletleri aleyhine ayaklanmalara öncülük etmek oluşturmuştur. Amaç
geniş kapsamlı olunca cephe için, tehdidi önleyecek seviyede savunma kuvveti
yerine, İran’daki Rus kuvvetlerini imha etmeye yönelik taarruz kuvveti tahsis
edilmiştir. Bunun sonucunda Irak cephesindeki kuvvetlerin yarıya yakını İran
cephesine kaydırılmış, böylece Irak cephesi zayıflatılıp İngilizlerin müteakip
taarruzlarına açık hale getirilmiştir. Ayrıca İran cephesinde başarılı
muharebelere ve İran içlerine kadar ilerlenmesine rağmen herhangi bir somut
fayda sağlanamadan birlikler apar topar geri çekilmek zorunda bırakılmıştır.

                  Bu
makalede, her iki cephedeki gelişmeler bir bütünlük içerisinde ele alınacak,
Osmanlı Devleti’ni Irak cephesinde muharebe gücünün zayıflamasını göze alarak
İran’a kuvvet sevk etmeye zorlayan koşullar incelenecek ve bu uygulamanın
sonuçları değerlendirilecektir. Çalışma için literatür taraması metodu ve nitel
araştırma modeli kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Harbi, Irak Cephesi, İran Cephesi, Kûtü’l Amâre, Ali İhsan (Sabis) Paşa

Kaynakça

• Genelkurmay ATASE Arşivi
• ARI Kemal, Birinci Dünya Savaşı Kronolojisi, Gnkur. Basımevi, Ankara 1997.
• BAYUR Yusuf Hikmet, Türk İnkılâp Tarihi, c.III, Kısım 3, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1979.
• BELEN Fahri, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, 1915 Yılı Hareketleri, Gnkur. Basımevi, Ankara 1965.
• BELEN Fahri, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, 1916 Yılı Hareketleri, Gnkur. Basımevi, Ankara 1966.
• BELEN Fahri, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, 1917 Yılı Hareketleri, Gnkur. Basımevi, Ankara 1966.
• BELEN Fahri, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, 1918 Yılı Hareketleri, Gnkur. Basımevi, Ankara 1967.
• Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, İran-Irak Cephesi1914-1918, Cilt III, Gnkur. Basımevi, Ankara 1979.
• BOĞUŞLU Mahmut, Birinci Dünya Harbinde Türk Savaşları, Kastaş Yayınları, İstanbul 1990
• BURAK Durdu Mehmet, Birinci Dünya Savaşında Türk-İngiliz İlişkileri, Babil Yayınları, Ankara 2004.
• ÇAKMAK Fevzi, Büyük Harp’te Şark Cephesi Harekâtı, Yayına Hazırlayan Ahmet Tetik, T.İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
• ERİCKSON Edward J.,I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu-Çanakkale, Kutü’lAmare ve Filistin Cephesi, Çeviren: Kerim Bağrıaçık, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009.
• ERİCKSON Edward J., Size Ölmeyi Emrediyorum, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2011.
• KARAL Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. IX, TTK Yayınları, Ankara 1996.
• KELEŞYILMAZ Vahdet, I.Dünya Savaşı Başlarında Kafkasya ve Çevresine İlişkin Stratejik Yaklaşım ve Faaliyetler, Türkler, C.XIII, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
• KİESLİNG Hans von, Soldat in drei Erdteilen, Grethlein, Leipzig 1935.
• KÖYLÜ Murat, Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi1878-1922, Kripto Yayınları, Ankara 2013.
• KURTCEPHE İsrafil, Mustafa Balcıoğlu, Birinci Dünya Savaşı Başlarında Romantik Bir Türk Alman Projesi-Rauf Bey Müfrezesi, OTAM, Sayı III, Ocak 1992.
• KÜÇÜKVATAN Mahir, İngiliz Basınında Osmanlının Kut’ül Amare Zaferi, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı XIII/26, İzmir 2013.
• METİN Barış, Birinci Dünya Savaşında İran Coğrafyasında Etnik, Dini ve Siyasi Nüfuz Mücadeleleri, Berikan Yayınevi, Ankara 2012.
• ORBAY Rauf, Cehennem Değirmeni, Siyasi Hatıralarım, Truva Yayınları, İstanbul 2004.
• ÖZDEN Kemal, Kutü’l-Amare Zaferi’nin 100.Yılı Münasebetiyle I.Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi Uluslararası Sempozyumu Bildirileri içinde Hans von Kiesling’in Gözünden I.Dünya Savaşı Sırasında Kutü’l-Amare ve İran Operasyonları, ATAM Yayınları, Ankara 2016.
• SABİS Ali İhsan, Harp Hatıralarım (Birinci Cihan Harbi), c.II, Nehir Yayınları, İstanbul 1990.
• SARISAMAN Sadık, Golç Paşa ve XIII. Kolordu Harekâtı Dönemlerinde Osmanlı-İran İlişkileri (Ekim 1915-Nisan 1917), Erzurum Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1995.
• SAYGI Tarık, İngiliz Generali Townshend ve Türkler, Paraf Yayınları, İstanbul 2011.
• SELÇUK İlhan, Yüzbaşı Selahattin’in Romanı, c.I, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1979.
• SORGUN Taylan, Halil Paşa, 6.Baskı, Destek Yayınevi, İstanbul 2010.
• TOWNSHEND Charles, Irak Seferi ve Esaret, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Türk İstiklal Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Gnkur. Basımevi, Ankara 1972.
• Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi, C. III, 6 ncı Kısım (1908-1920), Genelkurmay Basımevi, Ankara 1996.
• UYAR Mesut, Erickson Edward J.,Osmanlı Askeri Tarihi, 2. Basım, T.İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
• VELTZKE Veit, Unter Wüstensöhnen. Diedeutsche Expedition Klein im Ersten Weltkrieg , Nicolai Verlag, Berlin 2014.