SİNOPE MİMARİ BEZEMELERİ: Kymation, Anthemion, Yaprak ve İnci-Boncuklar

Yıl 2020, Sayı: 47, 108 - 138, 20.09.2020

Nazli Yıldırım

https://doi.org/10.17498/kdeniz.754730

Öz

Bu çalışmanın amacı Sinope Antik Kenti'nde tespit edilmiş mimari bloklar üzerine yer alan ion kymationu, lesbos kymationu, anthemion, yaprak ve inci-boncuk dizisi gibi mimari bezemeleri bütünsel bir bakış açısı ve bilimsel bir gözlemle değerlendirmektedir. Çalışma içerisinde ayrıntılı tanımlamalar, bezemelerin stil kritiği ve tarihlendirme önerileri gibi konulara yer verilmiştir. Müzede bulunan örneklerin yanı sıra kentin sur duvarları üzerinde tespit edilen ve üzerinde mimari bezeme bulunduran devşirme malzemelerden örnekler de bu çalışma içerisinde değerlendirilmeye alınmıştır. Kentte modern yerleşim ve devşirme kullanımının, mimari elemanların sayısını azaltması nedeniyle konumuzu oluşturan bezemeler sınırlı sayıda örnekle tanımlanabilmektedir. Sayısı sınırlı olsa da söz konusu örnekler, kentte uygulanan mimari bezemeler hakkında genel, ancak önemli bilgiler sunmaktadır. Tipolojik ve stilistik olarak bir gelişim ve değişim içerisinde olan bu bezemeler, kentte Arkaik Dönem'den başlayarak Severuslar Dönemi sonlarına kadar faaliyet gösteren önemli bir yerel atölyenin var olduğunu; bu atölyenin dönemin popüler mimari bezemelerini yakından takip ederek uygulayabildiğini kanıtlamaktadır. Mimari bezemeler genel olarak değerlendirildiğinde kent atölyesinde kaliteli ve özenli bir işçilik anlayışının var olduğunu söylemek mümkündür. Temiz bir işçiliğe sahip olan bezemeler arasındaki boş alanların da düzgünce perdahlanarak, pürüzsüzleştirildiği gözlemlenmektedir. Bezeme alanlarında canlı, hareketli ve ışık-gölge etkili motifler arasında hemen her dönem uyum ve simetri dikkat çekicidir. Standart uygulamaların yanı sıra bu yerel atölyenin kendine özgü, standartlaşmış uygulamalara sahip olduğu da gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Paphlagonia, Sinope, Mimari Bezeme, Anthemion, Yaprak, İnci-boncuk

ARCHITECTURAL DECORATIONS FROM SINOPE: Kymation, Anthemion, Leaf and Bead-and-Reels

Öz

The aim of this study is to evaluate the architectural decorations such as ionic and lesbian kymation, anthemion, ,leaf and bead-and-reels which have been identified in Sinope, with a scientific observation. In addition to detailed descriptions of architectural decorations, topic ssuch as the style criticism and dating suggestions of these decorations were included in the study. Since the use of modern settlements and spolia in the city reduces the number of architectural elements, the decorations that make up our subject can be defined with a limited number of examples. Although the number is limited, the examples in question provide general but important information about the architectural decorations applied in the city. Architectural decorations, which were in a typological and stylistic development and change, proved that there was an important local workshop in the city, starting from the Archaic Period to the end of the Severus Period and this workshop was able to follow and apply the popular architectural decorations of the period. When architectural embellishments are generally evaluated, it is possible to say that thecity workshop has a quality, meticulous and clean workmanship fromearly to late. In the general decoration area, the motifs are lively, moving and light-shade effective, and harmony and symmetry among the motifs are noteworthy. It is observed that the empty spaces between the embellishments, which have a clean workmanship, were also smoothly burnished. In addition to standard practices, this local workshop has been observed to have its own, standardized practices.

Anahtar Kelimeler

Paphlagonia, Sinope, Architectural decoration, kymation, anthemion, leaf, bead-and-reel

SİNOPE MİMARİ BEZEMELERİ: Kymation, Anthemion, Yaprak ve İnci-Boncuklar

Öz

В исследовании оцениваются архитектурные украшения древнего города Синопе. Такие, как кимации Ионии и Лесбоса, антемоны, листя и бижутерия. В нём подробно описывается указанный материал, стиль украшений и выдвигаются свои подходы по поводу их датирования. Наряду с образцами из музея, в исследовании также оцениваются образцы материалов, найденные на городских стенах с архитектурными украшениями. В связи с строением в городе современных кварталов и многочисленной переделки, сократилось количество архитектурных элементов, украшения, относящие к теме нашего исследования. Однако, их можно идентифицировать с помощью существующих примеров. Хотя их количество ограничено, но упомянутые примеры дают общую и важную информацию об архитектурных украшениях применяемых в городе. Эти украшения, которые находятся в стадии типологического и стилистического развитии и изменений, показывают, что в городе существовала важная местная скульптурная мастерская, которая начала своё существование с архаического периода и прололжалась до конца периода Северусов. Это доказывает, что мастерская смогла освоить популярные архитектурные украшения того времени, внимательно следя за развитием. Оценивая украшения можно отметить, что городская центральная мастерская отличалась качеством, оригинальностью. Наряду с этим замечено, что пустые пространства между украшениями сглажены правильной полировкой. Гармония и симметрия между живыми, активными и легкотеневыми мотивами отличается практически из любого периода. Надо отметить, что упомянутая местная мастерская имела свои собственные стандарты.

Anahtar Kelimeler

Пафлагония, Синопе, архитектурные украшения, кимотоны, антемоны, листя, бижутерия

Kaynakça

• Akurgal, E. ve Budde, L. (1956). Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Sinope. Ankara.
• Alzinger, W. (1974). Augusteische Architektur in Ephesos. Wien.
• Asgari, N. (1978). Roman and Early Byzantine Marble Quarries of Proconnesus. E. Akurgal (Ed.). Proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology, Ankara-İzmir 23-30/IX/1973 içinde (s. 467-480). Ankara.
• Ateşlier, S. (2001). Observations on an Early Classical Building of the Satrapal Period at Daskyleion. T. Bakır (Ed.). Akhaemenid Anatolia Proceedings of the First International Symposium on Anatolia in the Achaemenid Period, 15-18 August 1997 içinde (s. 147-168). Nederlands.
• Baran, A. (2004). Beçin, Zeus Karios (?) Tapınağı. Z. Çizmeli Öğün (Ed.). I. - II. Ulusal Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu, Anatolia /Anadolu Ek Dizi 1 içinde (s. 19-38). Ankara.
• Baran, A. (2006). Labraunda Zeus Tapınağı'nın Arkaik Evresi. Anadolu/Anatolia, 30, 21-46.
• Baran, A. (2010). Hekatomnidler Öncesinde Karia Mimarisi. Ankara.
• Billot, M. F. (2012). Terrescuites architecturales de Sinope de l’époque archaïque à l’époque hellénistique. D. K. Tezgör (Ed.). Sinope. The Results of Fifteen Years of Research Proceedings of the International Symposium, 7-9 May 2009 içinde (s. 217-359). Boston.
• Başaran, C. (1989). Anadolu Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesinde Tip Gelişimi. TAD, XXVIII, 53-72.
• Başaran, C. (1995). Anadolu Mimari Bezemeleri. Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesi. Erzurum.
• Can, B. (1999). Aspendos Tiyatrosu Bezemeleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Can, B. (2005). Antoninler Dönemi Baroğu Işığında Aspendos Tiyatrosu Bezemeleri. Adalya, VIII, 89-119
• Coupel, P. ve Demargne, P. (1969). Le Monument des Nereides L'architecture. Foulles de Xanthos Tome III, Paris.
• Eran, Y. (2019). Arkaik Dönem Tapınakları. Anıtsal Hellen Mimarlığına Giriş. İstanbul.
• Ganzert, J. (1983). Zur Entwicklung Lesbischer Kymation formen. Jdl, 98, 123-202.
• Gruben, G. (2001). Griechische Tempel und Heiligtümer. München.
• Harris, C. H. (1977). llustrated Dictionary of Historic Architecture. New York.
• Hege, W. ve Rodenwalt, G. (1930). Die Akropolis. Berlin.
• Kaplan, D. (2006). Korykos Antik Kentinin ve Kilikia Bölgesinin Korinth Sütun Başlıkları. Olba, 14, 89-112.
• Karaosmanoğlu, M. (1996). Anadolu Mimari Bezemeleri. Roma Çağı Yumurta Dizisi. Erzurum.
• Koçel Erdem, Z. (1995). Anadolu Hadrian Dönemi Mimari Bezemeleri (M. S. 117-138) (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Korkut, T. (2013). The Use of Acanthus in Ancient Art. İ. Baktır - W. B. Miller ve R. Kamenetsky (Eds.). Proceedings of the XIth International Symposium on Flower Bulbs and Herbalceous Perennials, 28 March - 1 April 2012 içinde (s. 265-270). Antalya.
• Köster, R. (2004). Bauornamentik der Frühen und Mittleren Kaiserzeit. Die Bauornamentik von Milet I. Berlin.
• Leon, C. F. (1971). Die Bauornamentik des Trajanforums und Ihre Stellung in der früh-und mittelkaiserzeitlischen Architekturdekoration Roms. Wien.
• Redford, S. (2014). İktidar İmgeleri. Sinop İçkalesindeki 1215 Tarihli Selçuklu Yazıtları. İstanbul.
• Robertson, D. S. (1929). A Handbook of Greekand Roman Architecture. Cambridge.
• Rumscheid, F. (1994). Untersuchungen zur kleinasiatischen Bauornamentik des Hellenismus. Mainz.
• Strocka, V. M. (1978). Zur Datierung der Celsus bibliothek. E. Akurgal (Ed.). Proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology, 23-30/IX/1973 içinde (s. 893-900). Ankara.
• Tuchelt, K. (1984). Didyma. Bericht über die Arbeiten der Jahre 1980-1983. IstMitt, 34, 193-344.
• Türkmen, M. (2007). Pamphylia ve Kilikia'da Severuslar Dönemi Mimari Bezemesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Vandeput, L. (1997). The Architectural Decoration in Roman Asia Minor. Sagalassos: a Case Study. Leuven.
• Weigand, I. (1914). Baalbek und Rom, die Römische Reichs kunst in ihrer Entwicklung und Differenzierung. Jdl, 29, 37-91.
• Wesenberg, B. (1971/1972). Kymation und Astragal. Marburger Winckelmann Programm, 1-13.
• Yalman, B. (1981). İznik Tiyatro Kazısı 1980. KST, III, 31-34.
• Yıldırım, N. (2019). Sinope'den Attika Etkili İon Başlıkları. Tüba-ar, 25, 125-138.
• Yıldırım, N. (2020). Sinope'den Antik Kentinden Bir Grup İon Başlığı. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 45, 1-22.