KRİZ ZAMANLARINDA HABER ÜRETİM SÜRECİ

Yıl 2020, Sayı: 48, 274 - 290, 15.12.2020

Mesut Coşkun

https://doi.org/10.17498/kdeniz.797140

Cited By: 1

Öz

Gazetecilik mesleğini yerine getirirken içinde çalıştıkları meslek atmosferi gazetecilerin tek başına kendilerinin belirlediği bir seçenek değildir. Birçok faktör bu atmosferi belirlemektedir. Kamusal bir görev yerine getiren gazeteciler, yasaların ve çalıştıkları kurumun kuralları ile çalışmaktadır. Bunun yanında gazetecilik normları, mesleğin yazılmamış kuralları, her gazetecinin göz önünde tutması gereken detaylar olarak çalışmalarına etki etmektedir.
Haber peşinde koşarken yaşamını riske etmenin bile doğal kabul edildiği Türkiye medya atmosferinde 15 Temmuz 2016 darbe sürecinde habercilerin çalışma koşulları ve haber üretimleri çalışmamızın konusudur. Olaylar sonucunda 104’ü darbe yanlısı asker olmak üzere 300’den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 1491 kişi yaralanmış, farklı rütbelerden 8036 asker gözaltına alınmıştır.
Sahada çalışan deneyimli gazeteciler ile yapılan derinlemesine görüşmeler ile çalışma biçimlenmiştir. Konu gazetecilerin darbe günü çalışma koşulları, haber atmosferi, habercilik deneyimleri ve mesleki, insani bakışlarıyla sınırlı tutulmuştur. Kriz günü habercilerin fiziksel ve psikolojik durumları, aile ilişkileri, kurumsal ilişkileri, tehlikeli atmosferdeki habercilik çalışmaları, iletişim teknolojilerini kullanabilme yetenekleri ve haber etiği bağlamında davranışları bu çalışma sonunda serimlenmektedir.
Sahada yapılan derinlemesine görüşmelerde, yarı yapılandırılmış sorular ile habercilere darbe gecesi, neler yaşadıkları, mesleki normları, diğer gazetecilerle işbirliği vb. üzerine sorular soruldu. Gazetecilerin kurumlarının yayın politikasına uydukları gözlense de, mesleki normlarının daha ağır bastığı verdikleri yanıtlarda öne çıktı. Mesleklerini bir yaşam biçimi olarak görmeleri, ailelerini geride bırakıp göreve koşmaları, emniyet, kolluk kuvvetleri, sağlık çalışanları gibi adanmışlık duygusunun ve meslek idealinin daha ağır bastığını ortaya serdi.

Anahtar Kelimeler

Haber üretimi, Gazetecilik normları, kriz, askeri darbe, sayısal teknoloji

Teşekkür

Gazetecilik Saha çalışması 15 Temmuz sürecinde görev alan, her biri on yılın üzerinde gazetecilik tecrübesi olan Ankara ve İstanbul'da ulusal TV Kanallarında çalışan muhabir ve kameramanları kapsamaktadır. Doçentlik başvurum için çok önemli bir çalışma olan makalemin değerlendirilmesini saygılarımla arz ederim.

THE NEWS PRODUCTION PROCESS IN TIMES OF CRISIS: JOURNALISM PRACTICE IN THE JULY 15, 2016 COUP

Öz

The professional atmosphere in which journalists work while performing journalism is not determined by journalists, but rather a combination of many factors. Journalists who fulfill a public duty work with the rules of the law and the institution they work for. In addition to this, journalism norms affect the unwritten rules of the profession as details that every journalist should consider.
In the Turkish media atmosphere where risking your life is considered as natural , the working conditions and news production during this 15th july 2016 coupe attempt is the subject of our study. The study only covers the working conditions of the journalists on the day of coup, news atmosphere, journalism experiences, and professional and humanitarian views. As a result of the events, dozens of soldiers and civilians were killed, hundreds were injured, and thousands of soldiers of different ranks were detained.
A deep interrogation was made with experienced journalists who worked on the field shaped this study. The psychological and physical state of the journalists on the crisis day, family relations, Professional relations, the journalism action in dangerous conditions, their ability to use communication Technologies and their behavior in the context of news ethics are revealed in this study.
In the in-depth interviews held in the field, semi-structured questions were asked to reporters about what they experienced at the night of the coup, their professional norms, cooperation with other journalists, etc. Even though it is observed that journalists were obeyed the editorial policy of their institutions, it came to the fore in their responses that their professional norms were more dominant. The fact that they see their profession as a way of life, leaving their families behind and running to work like security, law enforcement, healthcare professionals, have revealed that the sense of commitment and professional ideal are more dominant.

Anahtar Kelimeler

News Production, Journalism norms, Crisis, Coupe Attempt, Digital Technology, July 15, 2016

ПРОЦЕСС ПРОИЗВОДСТВА НОВОСТЕЙ ВО ВРЕМЯ КРИЗИСА: ЖУРНАЛИСТИЧЕСКАЯ ПРАКТИКА 15 ИЮЛЯ 2016 ГОДА

Öz

себя обязательства, не является вариантом, который они сами определяют. Эта атмосфера определяется многими факторами. Выполняющие общественную миссию журналисты действуют в соответствии с правовыми нормами и правилами учреждения, в котором они работают. Вместе с этим, журналистские нормы и имеющие отношение к профессии неписаные правила воздействуют на их деятельность и представляют собой моменты, которые должен учитывать каждый журналист.
Предметом нашего исследования являются условия работы журналистов и деятельность, связанная с производством новостей в период государственного переворота 15 июля 2016 года, которая осуществлялась в атмосфере средств массовой информации Турции, где погоня за новостями, в ходе которой ставится под угрозу жизнь журналистов, считается обычным явлением. В результате событий десятки солдат и мирных жителей погибли, сотни человек получили ранения, тысячи солдат разных рангов были задержаны.
Деятельность журналистов формировалась путем проведения подробных интервью с опытными журналистами, работающими на месте событий. Предмет исследуемой темы ограничивается условиями деятельности журналистов в день переворота, атмосферой новостей того дня, их профессиональными навыками и гуманитарными взглядами. В конце этого исследования было представлено физическое и психологическое состояние репортеров, задействованных в день кризиса, их семейные и корпоративные отношения, деятельность, связанная с репортажем, который проводился в опасной для их жизни атмосфере, их способность использовать коммуникационные технологии, а также в контексте новостной этики их поведение в целом.
Во время интервью и репортажей, проводимых с мест событий, посредством полуструктурированных вопросов журналистам были заданы вопросы в отношении событий той ночи, когда были предприняты попытки для переворота, их журналистского опыта, профессиональных нормах, сотрудничества с другими журналистами и прочие вопросы. Несмотря на то, что было довольно заметно, что журналисты соблюдают редакционную политику своих учреждений, по их ответам складывалось впечатление, что их профессиональные нормы в значительной степени преобладают. Кроме того, стало очевидным, что они рассматривают свою профессию как образ жизни, что по долгу службы бросились в самую гущу событий, оставляя дома свои семьи, что их чувство профессиональной приверженности и профессиональный идеал, также как у сотрудников безопасности, правоохранительных органов и медицинских работников, преобладают над всем остальным.

Anahtar Kelimeler

Производство Новостей, Нормы Журналистики, Кризис, Военный Переворот, Цифровые Технологии, 15 июля 2016

Kaynakça

• Adaklı, G. (2010). Gazetecilik etiğini belirleyen yapısal unsurlar: Mülkiyet ve kontrol sorunu. B. Çaplı, & H. Tuncel (Dü) içinde, Televizyon haberciliğinde etik (s. 61-96). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• Akgül, S. K. (2017). Olağanüstü durumlar, iletişim ve habercilik yaklaşımları. TRT Akademi, 2(3), s. 6-47. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta adresinden alındı
• Avşar, Z. (2017). İnternet çağında medya, terör ve güvenlik. TRT Akademi, 2(3), s. 116-132. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta adresinden alındı
• Berger, A. A. (2016). Media and Communication Research Methods. An Introduction to Qualitative and Quantitative Approaches. Londra: Sage Publications. doi:Classification: LCC P91. 3. B385 2016 | DDC 302.23072/1—dc23
• Değer, K. (2017). Olağanüstü durum haberciliğinin Atatürk Havalimanı terör eylemi üzerinden incelenmesi. TRT Akademi, 2(3), s. 98-115. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta adresinden alındı
• Demokrasiyi sekteye uğratan darbe haberlerinin çerçevelenmesi: 15 temmuz 2016 darbe girişimi örneği. (2017). TRT Akademi, 2(3), s. 68-96. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta adresinden alındı
• Dickinson, R. (2008, Şubat 5). Studying the Sociology of Journalists: The Journalistic Field and the News World. Sociology Compass, 1383-1399. doi:10.1111/j.1751- 9020.2008.00144.Journal Compilation
• Fırat, H. (2016). 24 saat & 15 Temmuz'un kamera arkası. İstanbul: Egmont Yayıncılık.
• Güngör, N. (2016). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Konukman, E. A. (2017). Terör olayları sonrası yayıncılık ve otokontrol: Ankara’da görev yapan televizyon habercilerinin konuya yaklaşımı üzerine bir inceleme. TRT Akademi, 2(3), s. 47- 67. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta adresinden alındı
• Nisan, F., & Şeker, N. (2017). Demokrasiyi sekteye uğratan darbe haberlerinin çerçevelenmesi: 15 Temmuz 2016 darbe girişimi örneği. TRT Akademi, s. 68-96.
• Reich, Z., & Hanitzsch, T. (2013). Determinants of Journalists’ Professional Autonomy: Individual and National Level Factors Matter More Than Organizational Ones. Communication and Society( 16), 133-156. doi:DOI: 10.1080/15205436.2012.669002
• Riegert, K., & Olsson, E. K. (2007). The Importance Of Rıtual In Crısıs Journalısm. Journalism Practice, Vol:1(No:2), 143-158. doi:DOI: 10.1080/17512780701275457
• Terörle Mücadele Kanunu. (1991, 4 12). Resmi Gazete (20843 Mükerrer): Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20843_1.pdf adresinden alındı
• Türk Ceza Kanunu. (2004, 10 12). Resmi Gazete (Sayı: 25611): Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/10/20041012.htm adresinden alındı
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. (2019). Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi: Erişim adresi: https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk- bildirgesi.html adresinden alındı
• Türkiye Gazeteciler Sendikası. (2019, Temmuz 23). 24 Temmuz Basın Bayramı’nı kutlamıyoruz: Erişim adresi: https://tgs.org.tr/24-temmuz-basin-bayramini-kutlamiyoruz/ adresinden alındı
• Uluslararası Af Örgütü. (2013). Gezi parkı eylemleri. London: Uluslararası Af Örgütü. Erişim adresi: https://www.amnesty.org.tr/ adresinden alındı
• Yılmaz, H., & Çatkaya, C. (2019, Mart 11). Nükleer ve kimyasal tehlikede habercilik- Japonya'nın Fukuşima kenti. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=hO7tmA2E7Es&t=912s&fbclid=IwAR22VhPImJMhzzd KI-1y2qhnqVN6j0lWk4x5KCo0RZDl56tDKLXtTQICb4k%2Fson+eri%C5%9Fim adresinden alındı
• Yılmaz, S. H. (2009). Her yönüyle gazetecilik. İstanbul: Literatürk.
• Yücedoğan, G. (2002). Terör, savaş, şiddet ve medya. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(13), s. 105-114. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/connectist adresinden alındı