ETHNOPEDAGOGY OF AZERBAIJANI TURKS IN GEORGIA

Yıl 2020, Sayı: 48, 410 - 422, 15.12.2020

Gülnara Goca Memmedli

https://doi.org/10.17498/kdeniz.805533

Öz

Caucasia, is also known as the ancestral home of the Borchali (Borçalı) Turks, who are settled there as a community, and Meskhetian Turks, who were exiled from the region in 1944. Today, around 400 thousand Turks live in this geography and this society, officially named Georgian Azerbaijanis, name themselves as Turks, Borchali Turks, or Karapapak Turks. In Georgia, there is a rich history of both Islamic education and modern schooling in Azerbaijan Turkish, as well as the rich traditions of Turkish language, Azerbaijani Turkish literature and rooted traditions and culture in Georgia. The roots of educational heritage of Borchali Turks are based upon ethno-folkloric pedagogy reflected in oral folk literature. In folkloric products confined to the region, there are implicit moral-educational motifs such as homeland, love of homeland, righteousness, charity, lawfulness, manhood, respect for parents, and these products are of great importance within the scope of ethnopedagogy, public pedagogy and public didactics. In the article, first the concepts of ethnopedagogy and folk pedagogy are theoretically clarified, then ethnopedagogical materials in the oral folk literature of Georgian Turks are examined, and children's folklore products in the region are researched as a source of ethnopedagogy.

Anahtar Kelimeler

Borchali, Ethnopedagogy, Azerbaijani Turks in Georgia, Folk Literature

GÜRCİSTAN'DA AZERBAYCAN TÜRKLERİNİN ETNOPEDAGOJİSİ

Öz

Gürcü milletinin anavatanı ve Kafkasların önemli ülkelerinden biri olan Gürcistan, burada toplu şekilde bulunan Borçalı Türklerinin ve 1944 yılında sürgüne mahkûm edilmiş Ahıska Türklerinin de ata yurdu olarak bilinir. Günümüzde bu coğrafyada 400 bin civarında Türk varlığı yaşamını sürdürmektedir ve resmiyette Gürcistan Azerbaycanlıları adlandırılan bu toplum, kendilerine Türk veya Borçalı Türkleri yahut Karapapak Türkleri demektedirler. Gürcistan'da Türkçenin, Azerbaycan Türk edebiyatının, kültürünün zengin gelenekleri teyit edildiği gibi, İslam eğitiminin ve Azerbaycan Türkçesinde modern okullaşmanın da zengin tarihi vardır. Borçalı Türklerinin eğitim-öğretim mirasının kökleri sözlü halk edebiyatına yansıyan etno-halk pedagojisine dayanmaktadır. Yörenin kendine özgü folklor ürünlerinde vatan, memleket sevgisi, doğruluk, hayırseverlik, helallik, mertlik, anne-babaya saygı gibi necip ahlaksal-eğitsel motifler karşımıza çıkar ve bu materyaller etnopedagoji, halk pedagojisi ve halk didaktiği kapsamında da önem arz eder. Makalede; etnopedagoji ve halk pedagojisi kavramlarına kuramsal açıklık getirilmesine müteakiben Gürcistan Türklerinin sözlü halk edebiyatındaki etnopedagoji malzemeler incelenmekte olup, bölgenin çocuk folkloru ürünleri etnopedagoji kaynağı olarak araştırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Borçalı, etnopedagoji, Gürcistan'daki Azerbaycan Türkleri, halk edebiyatı

ЭТНОПЕДАГОГИКА АЗЕРБАЙДЖАНЦЕВ В ГРУЗИИ

Öz

Грузия, родная земля грузинского народа и одна из важнейших стран Кавказа, также известна как родина борчалинских турок-азербайджанцев и приговоренных к изгнанию в 1944 году турок-месхетинцев. По сегодняшний день проживающее здесь почти 400-тысячное азербайджаноязычное население, официально именуемое азербайджанцами Грузии, называет себя турками, борчалинцами или карапапаками. В Грузии почитаются и поддерживаются богатые культурные, литературные традиции, а также традиции исламского образования и современного школьного обучения на азербайджанском языке. У истоков образовательного наследия азербайджанского сообщества Грузии стоит этнонародная педагогика, отразившаяся в основном в устной народной литературе. В фольклорных произведениях региона прослеживаются нравственно-воспитательные мотивы, такие как любовь к родине, праведность, доброжелательность, милосердие, мужественность, уважение к родителям, и эти материалы также важны в контексте этнопедагогики, общественной педагогики и народной дидактики. В нижеследующей статье, наряду с теоретическими разъяснениями понятий «этнопедагогика» и «народная дидактика», исследуются этнопедагогические материалы в устной народной литературе азербайджанцев Грузии, изучаются собранные в регионе детские фольклорные произведения в качестве источника этнопедагогики.

Anahtar Kelimeler

этнопедагогика, азербайджанцы в Грузии, борчалинцы, устная народная литература

Kaynakça

• Aliev İ. İ. (2009). Azerbaycan Etnopedagojisi. Bakü: Elm ve Tahsil Yay.
• Alieva S. A. (2016). Etnopedagojinin Esasları. Bakü: ADPU Yay. http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=vtls000524543 (erişim 22.9.2020).
• Bedelova E. S. (2009). Azerbaycan Halk Pedagojisi. Bakü: Muallim Yay.
• BKF – Borçalı Karapapak Folkloru (2011). Azerbaycan Folkloru Antolojisi, 22. kitap. Derleyen Valeh Hacılar. Bakü: Nurlan Yay.
• Çınar İ. (2019). Etnopedagoji: Atabek Yurdu. Ankara: Pegem Akademi Yay.
• Efendiev P. Ş. (1992). Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı. Bakü: Maarif Yay.
• Etnopedagoji (2020). Этнопедагогика. http://www.inter-pedagogika.ru/shapka.php?sect-type=111&menu_id=131&alt_menu=-1 (erişim 22.9.2020).
• Hacılar V. A. (2005). Gürcistan'da Türk Halk Edebiyatı Ananeleri. Bakü: Seda Yay.
• Haşimov A. Ş. (2000). Azerbaycan Halk Pedagojisi. Bakü: Ünsiyet Yay.
• Khusainov Z. A. (2020). Хусаинов, З. А. Роль этнопедагогических знаний в формировании екологической культуры школьников. https//Science-pedagogy.ru/ru/article/view?id=1631 (erişim 20.09.2020).
• Memmedli Ş. B. (2018). Gürcistan'da Türk Edebiyatı. Erzurum: Fenomen Yay.
• Vahabzade B. M. (1982). Vatan Ocağının Isısı. Bakü: Gençlik Yay.
• Veliev V. A. (1985). Azerbaycan Folkloru. Bakü: Maarif Yay.
• Volkov G. N. (2000). Волков, Г. Н. Этнопедагогика. Moskova: Academia Yay.