COLUMN HEADPIECES FROM THE EXCAVATIONS OF TYANA ROMAN BATH

Yıl 2020, Sayı: 48, 327 - 353, 15.12.2020

Tahir Gürkan , Osman Doğanay

https://doi.org/10.17498/kdeniz.833275

Cited By: 2

Öz

Cappadocia; Pontos in the north, Lycaonia and Galatia in the west, Cilicia in the south and Armenia Minor in the east. The region has an important place due to the presence of the Cilician Gates where Mesopotamia and Anatolia are connected. Tyana is an important city in the region due to its location. The city has been called by different names by different civilizations over time. The name of the city is known as Tuwanuwa in the Hittite Age, Tuwana in the Late Hittite Period, Dana the Persians and Hellenes, Tyana in the Roman period, Kilisehisar in the Ottoman period and Kemerhisar in the Republic period. Another important issue for the city is that it is the place where the famous philosopher Apollonius was born. The importance given to the city increased during the Severus Dynasty in the Roman Imperial Age. The most important reason for this increase was the admiration of Iulia Domna and Septimius Severus to Apollonius of Tyana. Consequently, his son Caracalla was also interested in Apollonius. Especially during the reign of Emperor Caracalla carried out various reconstruction activities in the city. Aqueducts, Roman Pool and Roman Baths were built in various functions. The Roman Bath is located to the south of the ancient city. The water of the bath was collected in the Roman Pool near the mound known as Köşkhöyük in the northeast of the city and was brought to the city through aqueducts built towards the city and provided through the trunks. Therefore, the architectural fragments of the at hare dated to the Severus period, that is to the 3rd century AD.

Anahtar Kelimeler

Cappadocia, Tyana, Bath, Caracalla, Apollonius of Tyana

КАПИТЕЛИ КОЛОНН, НАЙДЕННЫЕ ПРИ РАСКОПКАХ РИМСКОЙ БАНИ В ТИАНЕ

Öz

Каппадокия - это область, ограниченная Понтосом на севере, Ликаонией и Галатией на западе, Киликией на юге и Малой Арменией на востоке. Область занимает важное место благодаря наличию Киликийских ворот, через которые соединяются Месопотамия и Анатолия. Тяна, важный город региона, был столицей дважды в разное время. После того, как римское господство в Анатолии усилилось, значение, придаваемое городу, возросло в период Севера. С течением времени разные цивилизации называли город разными именами. Название города известно как Туванува в хеттский период, Тувана в поздний хеттский период, Дана у персов и эллинов, Тиана в римский период, Килисехисар в период Османской империи и Кемерхисар в период республики. Еще один важный момент для города - это место, где родился знаменитый философ Аполлоний. Важнейшей причиной этого роста было восхищение Юлией Домной и Септимием Севером Аполлонием Тяньанским. Поэтому его сын Каракалла заинтересовался и Аполлонием. Считается, что в городе проводились различные мероприятия по зонированию, особенно во времена Северуса. Были построены сооружения с различными функциями, особенно акведуки, римский бассейн и римская баня. Римская баня расположена на юге древнего города. Вода в баню поступала в город из места, известного как Köşkhöyük на северо-востоке города и через водопроводы, построенные по направлению к городу с водой, собранной в расположенном рядом с ним римском бассейне. Поэтому архитектурные части бани датируются северанским периодом, то есть 3-м веком нашей эры.

Anahtar Kelimeler

Каппадокия, Тяна, Баня, Каракалла, Аполлоний из Тяни

TYANA ROMA HAMAMI KAZILARINDA ORTAYA ÇIKAN SÜTUN BAŞLIK PARÇALARI

Öz

Kapadokya, antik dönemde kuzeyinde Pontos, batısında Lykaonia ve Galatia, güneyinde Kilikia ve doğusunda Armenia Minor bölgeleri ile sınırlı olan alandır. Bölge, Mezopotamya ile Anadolu bağlantısının sağlandığı Kilikya Kapılarının bulunmasından dolayı önemli bir yere sahiptir. Bölgede önemli bir kent olan Tyana ise farklı zamanlarda iki kere başkent olmuştur. Kent zaman içinde farklı medeniyetler tarafından farklı isimlerle anılmıştır. Yapılan araştırmalarda kentin adı Hitit Çağında Tuwanuwa, Geç Hitit döneminde Tuwana, Pers ve Hellenler Dana, Roma döneminde Tyana, Osmanlı döneminde Kilisehisar ve Cumhuriyet döneminde ise Kemerhisar olarak bilinmektedir. Kent açısından önemli olan diğer bir konu ise ünlü filozof Apollonius’un doğduğu yer olmasıdır. Romanın Anadolu’da hâkimiyetinin artmasının ardından Severuslar döneminde kente verilen önem artmıştır. Bu önemin artmasının en önemli nedeni Julia Domna ve Septimius Severus’un Tyanalı Apollonius’a olan hayranlığıydı. Dolayısıyla oğlu Caracalla da Apollonius’a ilgi duymuştur. Özellikle Severuslar zamanında kentte çeşitli imar faaliyetleri yürütüldüğü düşünülmektedir. Su kemerleri, Roma Havuzu ve Roma Hamamı başta olmak üzere çeşitli fonksiyonlarda yapılar inşa edilmiştir. Roma Hamamı ise antik kentin güneyinde bulunmaktadır. Hamamın suyu ise kentin kuzeydoğusunda Köşkhöyük olarak bilinen yerden ve yanında bulunan Roma Havuzunda biriktirilen sularla kente doğru inşa edilen su kemerleri vasıtasıyla kente getirilmekteydi. Dolayısıyla hamamın mimari parçaları ise Severuslar dönemine yani MS 3. yüzyıla tarihlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kapadokya, Tyana, Hamam, Caracalla, Tyanalı Apollonius

Kaynakça

• Akurgal, E. (2002). Anadolu’nun Kültür Tarihi. İstanbul: Asır Matbaacılık Ltd. Şti.
• Başaran, C. (1999). Anadolu Mimari Bezemeleri, Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesi. Erzurum: Erzurum Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.
• Berges, D. ve Nolle, J. (2000). Tyana: Archaologisch-Historische Untersuchungen zum Südwestlichen Kappadokien. 1-2, Bonn: Habelt.
• Berges, D. (2002). Tyana in Kappadokien: Von der Hethitischen Residenz zur Gräco-Römischen Colonia, AW, (33) 2, s.177-187.
• Beykan, M. (2004). Prokennesosta Bulunan İon Sütun Başlıkları Yerel Mermer Ocaklarında Biçimlendirilmesi ve İhracatı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bingöl, O. (1980). Das İonische Normalkapitell in Hellenistischer und Römischer Zeit in Kleinasien. İstanbul:Verlag Ernst Wasmuth Tübingen.
• Birley, A. R. (2000). Hadrian to the Antonines, The Accession of Hadrian. The Cambridge Ancient History, 9, The High Empire, A.D. 70–192, (Ed.: Bowman, A.K., Garnsay, P., Rathbone, D.), Cambridge, s.132-136.
• Börker C. ve Berges D. (1996). Tyana-Survey 1995, AST, (14/1), s.17-26.
• Burton, E. (2005). Tyana (Ed.: Herbermann, C.G.). The Catholic Encyclopedia, The Catholic Encyclopedia An International Work of Reference on The Constitution, Doctrine, Discipline, And History of the Catholic Church, 15, New York, s.259.
• Chitham, R. (2005). The Classsical Orders of Architecture. Oxford: Architectural Press.
• Cramer, J. A. (1832). A Geographical and Historical Description of Asia Minor: With a Map. Oxford.
• Daşbacak, C. (2017). Tripolis Roma Hamamı (Büyük Hamam). (Ed: Duman, B.). Tripolis Araştırmaları. İstanbul: Ege Yayınları, s.91-99.
• Eck, W. (2000). Government And Civil Administration, Emperor: Senate and Magistrates. The Cambridge Ancient History, 11, The High Empire, A.D. 70–192, (Ed.: Bowman, A. A., Garnsay, P., Rathbone, R.), Cambridge, s.214-238.
• Elalmış, A. (2007). Köşk Höyük Kazı Alanının Jeofizik Yöntemler ile Araştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• French, D. (1981). Roma Çağında Küçük Asya’daki Yollar ve Mil Taşları, Fasikül 1: Hacı Yolu. Ankara: British Institute of Archaeology at Ankara.
• Ganschow, T. (2018). Münzen von Kappadokien: Sammlung Henseler, 1-2, Gephyra 5, İstanbul.
• Herrmann, J. (1988). The Ionic Capital in Late Antique Rome (Vol. 56), Bretschneider Giorgio.
• Hild, F. (1977). Das Byzantinische Strassensystem in Kappadokien. TIB, 131(2), Wien.
• Jones, A. H. M. (1998). Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford.
• Kaplan, D. (2013). Kilikia Bölgesi Roma İmparatorluk Dönemi Mimari Süslemeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Koçel-Erdem, Z. (1996). Anadolu’da Hadrianus Dönemi Mimari Bezemeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kökmen-Seyirci, H. (2016). Rhodiapolis Antik Kenti Mimari Bezemeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Lloyd, S. (1998). Türkiye’nin Tarihi (Çev.: Varinlioğlu, E.). Ankara: Tübitak Yayınları.
• Magie, D. (1950) . Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ, 1-2, New Jersey: Princeton University Press.
• Mert, İ. H. (2002). Konya Arkeoloji Müzesi’ndeki İon Başlıkları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, s.247-269.
• Öztan, A. (2005). Birinci Dönem Köşkhöyük-Niğde Kazı Buluntularının Değerlendirilmesi ve Stratigrafik Kontrolü. Ankara: Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri.
• Philostratus (). De Vita Apollonii Tyanei Libri Octa: The Life of Apollonius of Tyana (Çev. F.C. Coynbeare 1912). London.
• Plinius, Naturalis Historia, The Natural History, III-VII (Çev. H. Rackham 1855). London: Harvard Universty Press.
• Robert, L. (1946). Hellenica Recueil D’Épicraphie De Numismatique Et D’Antiquités Grecques. 2, Paris.
• Rosada, G. ve Lachin, M.T. (2008). Excavations 2007 at Tyana. KST, 30(3), s.1-16.
• Rosada, G. ve Lachin, M.T. (2010). Excavations at Tyana/Kermerhisar 2009. KST, 32(3), s.196-215.
• Rosada, G. ve Lachin, M.T. (2011). Excavations at Tyana/Kemerhisar, 2010 Achbishop Patrikios’s Church. KST, 33(3), s.77-96.
• Ruge, W. (1948). Tyana. RE, 7, (A-2), s.1630-1635.
• Sevin, V. (1998). Tarihsel Coğrafya: Güzel Atlar Ülkesi Kapadokya (Ed. M, Sözen). İstanbul: Ayhan Şahenk Vakfı Yayınları.
• Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası. Geographika: XII-XIII-XIV (Çev. A. Pekman 2000). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Şener, H. H. (2019). Tyana Kenti’nin Roma İmpratorluk Dönemi Sikke Basımı. Tyana Kazı ve Araştırmaları I (Ed.: Doğanay, O.), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, s. 121-153.
• Tekin, O. (2016). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Texier, C. (2002). Küçük Asya Coğrafyası I-II-III: Tarihi ve Arkeolojisi (Çev. Suad, A.). İstanbul: Amire Matbaası.
• Türkmen, M. (2007). Pamphylia ve Kilikia’da Severuslar Dönemi Mimari Bezemesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Vandeput, L. (1997). The Achitectural Decaration Roman Asia Minor: Sagalassos a Case Study. Leuven: Brepols Publishers.
• Vitruvius. Mimarlık Üzerine On Kitap (Çev. S. Güven 2005). İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.