YENİ TARİHSELCİLİK BAĞLAMINDA “GİORGİ SAAKADZE: BÜYÜK SAVAŞÇI” YI OKUMAK

Yıl 2021, Sayı: 49, 435 - 446, 30.03.2021

Özlem Özen Sudan Altun

https://doi.org/10.17498/kdeniz.894551

Öz

1980’li yıllarda Stephen Greenblatt’ın öncülüğünde edebiyat incelemelerine yeni bir bakış açısı getirilerek tarih geleneksel anlayışların dışında bir yaklaşımla yeniden değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Yeni Tarihselcilik olarak bilinen bu yeni yaklaşım, tarih ve edebiyat ile yakın ilişkilidir. Edebi bir metnin yazıldığı dönemi yansıttığını düşünen önceki tarihsel teorilerin aksine yeni Tarihselcilik edebi bir metnin üretildiği tarihsel koşullardan ne kadar etkilendiği üzerinde durur. Aynı zamanda bu kuram o dönemin sosyal atmosferini ve yazarın psikolojik durumunu dikkate alır. Kısacası metinleri ait oldukları kültür ve coğrafyadan soyutlayarak değerlendiren eleştiri yöntemlerinin aksine, metinlerin oluştuğu sosyal, kültürel, siyasî ve edebî ortamı da dikkate almıştır. Yeni Tarihselcilik edebiyat tarihine kaynaklık edebilecek bir kanıttır. Ve temelde yazınsal eserlerin önemini vurgulayıp yazınsal olmayanı görmezden gelen geleneksel tarihi anlayışlara bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Yeni Tarihselciliğin perspektif açısından zengin örnekler sunduğunu da görmekteyiz. Yeni Tarihselci eleştirmen, tarihçi tarafından kurgulanan çelişkileri ortaya çıkarmayı amaçlarken diğer yandan da söz konusu eserin değerlendirilmesinde geleneksel tarih merkezli yoruma karşıt bir tarih anlayışını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada edebiyat incelemelerinde önemli bir yeri olan Yeni Tarihselcilik, ele alacağımız Gürcü yazar Simon Kvariani’nin adlı post modern romanı “Giorgi Saakadze: Büyük Savaşçı” eseri üzerinden vatan haini mi yoksa gerçek bir vatanperver mi olduğu ele alınmaya çalışılacaktır. Türkçe’ye İbrahim Goradze tarafından tercüme edilen kitabın yazarı tarihi bütün çıplaklığıyla ön plana çıkartırken, kitabın tarihi kurmaca olabileceği gerçeğine dikkat çekmektedir. Bu bağlamda kitap, Gürcü komutanı günümüz bakış açısıyla tekrardan inceleme fırsatı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Tarih, Yeni Tarihselcilik, Giorgi Saakadze, SimonKvariani

Teşekkür

Teşekkürler.

ИНТЕРПРЕТАЦИЯ РОМАНА: "ГЕОРГИЙ СААКАДЗЕ: ВЕЛИКИЙ ВОЙН" В КОТТЕКСТЕ НОВОГО ИСТОРИЦИЗМА

Öz

В 1980-е годы под руководством Стивена Гринблатта в литературоведение были внесены новые перспективы, а история была переоценена с использованием подхода, отличавшего от традиционного понимания. Этот новый подход, известный как новый историзм, тесно связан с историей и литературой. В отличие от предыдущих исторических теорий, которые полагали, что художественный текст отражает период, в который он был написан, новый историзм подчеркивает, насколько художественный текст зависит от исторических условий, в которых он был создан. Вместе с тем эта теория учитывает социальную атмосферу того периода и психологическое состояние автора. Короче говоря, в отличие от методов критики, которые оценивают тексты, изолируя их от культуры и географии, к которым они принадлежат, он также принимает во внимание социальную, культурную, политическую и литературную среду, в которой были сформированы тексты. Новый историзм - это свидетельство, которое может быть источником истории литературы. И это возникло в основном как реакция на традиционные исторические представления, которые подчеркивали важность литературных произведений и игнорировали нелитературные. Мы также видим, что новый историзм предлагает богатые примеры с точки зрения перспективы. В то время как новый критик-историк стремится выявить противоречия, выдвинутые историком, с другой стороны, он раскрывает понимание истории, которое противоречит традиционной исторической интерпретации при оценке рассматриваемой работы. В этом исследовании новый историзм, занимающий важное место в литературоведении, будет попытаться объяснить объяснительным образом, является ли он предателем или истинным патриотом в постмодернистском романе «Георгий Саакадзе: Великий воин» Грузинский писатель Симон Квариани. Автор книги, переведенной на турецкий язык Ибрагимом Горадзе, обратит внимание на то, что книга может быть историческим вымыслом, при этом освещая историю во всей ее наготе. В этом контексте книга дает возможность по-новому взглянуть на грузинского полководца с сегодняшней точки зрения.

Anahtar Kelimeler

Литература, история, новый исовый историзм, Георгий Саакадзе, Симон Квариани

IN THE CONTEXT OF NEW HISTORICISM READING "GİORGİ SAAKADZE: THE GREAT WARRIOR"

Öz

In the 1980s, under the leadership of Stephen Greenblatt, a new perspective was brought to literary studies and history was re-evaluated with an approach other than traditional understandings. This new approach, known as new historicism, is closely related to history and literature. Unlike previous historical theories which think that a literary text reflects the period in which it was written, the new historicism emphasizes how much a literary text is affected by the historical conditions in which it was produced. At the same time, this theory takes into account the social atmosphere of that period and the psychological state of the author. In short, unlike the methods of criticism that evaluate the texts by isolating them from the culture and geography they belong to, the discourse also took into account the social, cultural, political and literary atmosphere in which the texts were formed. Literature in New Historicism is a proof that can be a source of history. New Historicism has basically emerged as a reaction to traditional historical understandings that emphasized the importance of literary works and ignored the non-literary. We see that the New Historicism offers rich examples in terms of perspective. While the new Historicalist critic aims to reveal the contradictions set up by the historian, on the other hand, he reveals an understanding of history that is against traditional history-centered interpretation in the evaluation of the work in question. In this study, New Historicism, which has an important place in literary studies, will be explained through the work "Giorgi Saakadze: The Great Warrior" in terms of the view whether he is a traitor or patriot. The author of the book, translated into Turkish by İbrahim Goradze, draws attention to the fact that the book may be historical fiction, while highlighting history with all its nakedness. In this context, the book provides an opportunity to re-examine the Georgian commander from today's perspective.

Anahtar Kelimeler

Literature, History, New Historicism, Giorgi Saakadze, Simon Kvariani

Kaynakça

• Argunşah, H. (2002). Tarihi Romanda Post-Modern Arayışlar, İstanbul: İlmi Araştırmalar 14, s. 17 – 27.
• Carr, E. H. (2002). Tarih Nedir?, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çkheidze, R. (1992). Çiftbaşlı Kırbaç, “Gürcistan” Gazetesi, N 43.
• Geçikli, K. (2016). Edebiyatta Yeni Tarihselcilik, C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C: 40, S: 1, Haziran, s: 180.
• Göğebakan, T. (2004). Tarihsel Roman Üzerine, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gallagher C. ve Greenblatt S. (2008). Yeni Tarihselciliği Uygulamak, çev. Berat Açıl, Kritik, S. 1, s. 20-35.
• Greenblatt, S. (2003). Yeni Tarihselcilik, çev. Türkan Mignon, Hece: Eleştiri Özel Sayısı, S. 77/78/79 (Mayıs/Haziran/Temmuz), s. 744-750.
• Ğvincilia, C. (1989). Giorgi Saakadze’nin Kişiliği, Tiflis.
• Iggers, G. (2000). Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme: Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı, Gül Çağalı Güven (Çev.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Jenkins, K. (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek, Bahadır Sina Şener (Çev.), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, s. 30-59.
• Khvedeliani, T. ve Altun, S. (2020). Levan Gotua'nın “Yolsuz Kervan” Eserinde Giorgi Saakadze Karakteri, Kahramanmaraş: Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7 (52).
• Koçakoğlu, B. (2012). Yeni Tarihselci Bir Okuma: “Engereğin Gözündeki Kamaşma” , Mediterranean Journal of Humanities, mjh.akdeniz.edu.tr II/1, 147-160.
• Kvariani, S. (1980). Giorgi Saakadze: Büyük Savaşçı, İbrahim Goradze (Çev.), İstanbul: Ararat Yayınevi.
• Montrose, L. (1989). Professing the Renaissance: The Poetics and Politics of Culture, H. Aram Veeser (Haz.) The New Historicism. London: Routledge, 15-36.
• Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Munslow, A. (2000). Tarihin Yapısökümü, (Çev. A. Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı.
• Nıetzsche, F. (2005). Tarihin Yaşam İçin Yararı ve Yararsızlığı Üzerine, İstanbul: Say Yayınları.
• Natroşvili, T. (1988). Sene Bir ve Bin, s. 100.
• Oppermann, S. (2006). Postmodern Tarih Kuramı, Tarihyazımı, Yeni Tarihselcilik ve Roman, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Parlakpınar, Murat (2010). Yayın Değerlendirme: Yalçın – Çelik, S. Dilek (2005). Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları, Ankara: Akçağ, Bilig, Güz, S:55, s. 271 – 275.
• Sakallı, C. (2016). Günümüz Edebiyat ve Eleştiri Kuramları, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Somuncuoğlu Özot, G. (2012). Postmodern Roman’da Anlatıcı, Zaman ve Mekân Yapısı, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7/3, ss. 2275-2286.
• Şevki, A. (2009). Edebiyat ve Yorum, Ankara: Havuz Yayınları.
• Tekeli, İlhan, (1997). Tarihyazımı Üzerine Düşünmek, Ankara: Dost Yayınları.
• Türkeş, A. Ömer (2002). Romana Yazılan Tarih, Toplum ve Bilim, S.91, s. 166 - 213.
• Yeşilyurt, Ş. (2007). Kültürel Kaos ya da Kozmosa Doğru: Yeni Tarihselcilik ve Amat, 1. Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Sempozyumu Bildirileri, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Yeşilyurt, Ş. (2009). Nedim Gürsel’in Romanlarının Yeni Tarihselci Bağlamda Okunması, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-II Winter 2009, s. 2001.