DİLLER ARASI ETKİLEŞİM: ARAPÇA VE TÜRKÇE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 51, 296 - 310, 30.09.2021

Luay Hatem Yaqoob

https://doi.org/10.17498/kdeniz.954118

Cited By: 1

Öz

Dillerin etkileşimi uzun dönemlerin geçmesiyle gözlemlenen doğal bir olgudur. Bir dil başka bir dil ile doğrudan veya dolaylı olarak bağlantı kurduğunda diller birbirine nüfuz eder. İster eski olsun ister yeni, dünyadaki tüm dillerin birbirini etkilemesi ve aynı şekilde birbirinden etkilenmesi normaldir. İnsanların birlikte yaşamaları sonucunda diller arasında etkileşimlere ve kelime geçişlerine tanık olunmaktadır. Farklı topluluklar arasında çeşitli ilişkiler geliştirilmesi, halkların komşuluk bağları, etnik ve dini bakımdan saf olmayan yapıların oluşması neticesinde dillerin değişmesi ve birbirinden etkilenmesi kanun niteliğinde bir realitedir. Bu araştırma Türkçe ve lehçelerini genel hatlarıyla incelemek yanında onlarda meydana gelen değişimleri ele almayı amaçlamaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmamızda Türkçe ve Arapça arasındaki benzer yönler ortaya konmaya gayret edilmiştir. Birinci bölümde, Türkçenin ortaya çıkışından ve günümüzdeki şekline ulaşıncaya kadar geçtiği dönemlerden bahsedilmektedir. İkinci bölümde Arapçanın Türkçeye etkisi, aralarındaki etkileşim ve benzerlikler işlenmektedir. Üçüncü bölümde ise Türkçenin Arapçadan etkilendiği en önemli meseleler ve alanlar değerlendirilmektedir. Araştırmada, Türkçenin Arapçadan etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda en önemli faktörler, Türk halkının çoğunluğunun İslam dinine inanması ve İslam’ın kutsal kitabı Kur’an-ı Kerim’in Arapça olmasıdır. Osmanlı Türkçesinde Arapçanın izlerini bariz bir şekilde görmek mümkündür. 1928 yılında gerçekleşen harf inkılabı ve devamındaki dilde sadeleştirme hareketi ile birlikte, Arapça etkisinin eskiye oranla giderek azalmaya başladığı anlaşılmaktadır. Buna rağmen Arapça, ortak kelimeler bakımından Türkçe üzerindeki en etkili yabancı dil olma özelliğini korumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dilbilim, Dilsel Etkileşim, Arapça, Türkçe, Diller arasındaki benzerlikler.

INTERACTION BETWEEN LANGUAGES: THE CASE OF ARABIC AND TURKISH

Öz

The interaction of languages is a natural phenomenon observed by the passing of long terms. Languages permeate each other when a language connects directly or indirectly with another language. Whether old or new, it is normal for all languages in the world to influence each other and be influenced by each other in the same way. Interactions and word transitions between languages are witnessed as a result of people living together. It is a statutory reality that languages change and influence each other as a result of developing various relationships between different communities, neighborly ties of peoples, ethnically and religiously impure structures. This research aims to question Turkish and dialects in general as well as to address the changes in them. In our three-chapter study, similar aspects between Turkish and Arabic were tried to be put forward. Chapter one mentions the emergence of Turkish and the periods in which it passed until it reached its present form. In the second chapter, the influence of Arabic in Turkish, the interaction and similarities between them are interrogated. The third chapter considers the most important issues and areas in which Turkish is influenced by Arabic. The study concluded that Turkish is influenced by Arabic. The most important factors in this context are that the majority of the Turkish people believe in the religion of Islam, and the holy book of Islam is the Quran in Arabic. In Ottoman Turkish, it is possible to see obvious traces of Arabic. It is understood that the Arabic influence is gradually decreasing compared to before with the Letter Revolution in 1928 and the subsequent language simplification movement. Despite this, Arabic remains the most influential foreign language on Turkish in terms of common words.

Anahtar Kelimeler

Linguistics, Linguistic Interaction, Arabic, Turkish, Similarities Between Languages

ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ МЕЖДУ ЯЗЫКАМИ: НА ПРИМЕРЕ АРАБСКОГО И ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКОВ

Öz

Взаимодействие языков - это естественное явление, наблюдаемое в течении длительного периода. Один язык прямо или косвенно оказывает влияние на другой язык. Считается нормальным процессом, когда как древние, так и новые языки влияют друг на друга. В результате совместного проживания людей наблюдаются взаимодействия слов между языками. Это неизбежная реальность, когда языки меняются и находятся под влиянием друг друга в результате развития различных отношений между различными сообществами, соседства народов, образования этнически и религиозно нечистых структур. Нижеследующее исследование направлено на изучение турецкого языка и его диалектов в целом, а также на обсуждение произошедших в них изменений. В нашем исследовании, состоящем из трех частей, мы попытались выявить схожие аспекты турецкого и арабского языков. В первой части упоминается процесс возникновения турецкого языка и периоды его формирования до достижения своей нынешней формы. Во второй части обсуждается влияние арабского языка на турецкий, взаимодействие и сходство между ними. В третьей части оцениваются наиболее важные вопросы и области турецкий языка, которые более всего подверглись влиянию арабского языка. В ходе исследования был сделан вывод, что турецкий язык находится под влиянием арабского языка. В этом контексте наиболее важным фактором является следующее, что большинство турков исповелуют ислам и священная книга ислама, Коран, написана на арабском языке. В османском языке можно ясно увидеть следы арабского языка. Понятно, что влияние арабского языка стало постепенно уменьшаться по сравнению с прошлым, наряду с реформой алфавита, которая была проведена в 1928 году и последующим упрощением языка. Несмотря на это, арабский язык по-прежнему является самым влиятельным иностранным языком на турецкий с точки зрения употребления слов.

Anahtar Kelimeler

лингвистика, лингвистическое взаимодействие, арабский, турецкий, языковые сходства

Kaynakça

• ABDULAZÎZ, Tâhâ (2013). et-Tatavvuru’l-Hadârî li’l-İ‘lâm et-Turkî. Doktora Tezi. Kahire: Zekâzik Üniversitesi.
• AKAR, Ali (2020). Türk Dili Tarihi, Ankara: Ötüken Neşriyat yay.
• AKTAŞ, Osman (2020). "Sözcük ve Tümce Yapıları Bakımından Türkçe ve Arapça Arasındaki Temel Farklılıklar". Ankara III. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi. (edt. Fulya Köksoy). Ankara: ISPEC Yay, 189-200.
• ANDÜZİ, Ribenhard (2000). Tekmiletü’l-Meʿâcimi’l-Arabiyye (Çev. Muhammed Selim en-Nuaymi- Cemal el-Hayyat), Bağdat: Kültür ve Medya Bakanlığı.
• ARPA, Enver (2018). Şeyhülislam Kemal Paşazade ve Tefsir Anlayışı, Ankara: Fecr Yay.
• AVCI, Yaşar (2006). Arapça Kökenli Osmanlıca Sözcükler. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
• BARTHOLD, Wilhelm (1996). Târîhu’t-Turk fî Asyâ’l-Vustâ (Çev. Ahmed Saîd Süleyman), Kahire: el-Hey’etu’l-Mısriyyeti’l-‘Âmme yay.
• Ebü’l-Hasen Alî b. İsmâîl ed-Darîr İbn Sîde, el-Muhassas, (Beyrut: Dar İhya et-Turasi’l-Arabi, 1996)
• ERCİLASUN, Ahmet Bican (2019). Türk Dili Tarihi / Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla, Ankara: Akçağ Yay.
• EZDİ, Ebû Bekr Muhammed b. Duraid (1987). Cemheretü’l-luġa (Thk. Remzi Ba’albeki), Beyrut: Daru’l-İlm lil-Melayyin.
• FERÂHÎDÎ, Ebû Abdirrahmân el-Halîl b. Ahmed. Kitâbü’l-Ayn (Thk. Mehdi el-Mehzumi- İbrahim es-Samrrai), Beyrut: Dar ve Mektebetu’l Hilal.
• FÎRÛZÂBÂDÎ, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn b. Ya‘kūb (2005). el-Kāmûsü’l-Muhît, Beyrut: Müesseset'ü r-Risale.
• HAZNEVİ, Muhammed Sabır (2018). Arapça-Türkçe Ortak Kelimeler Sözlüğü, İstanbul: Cantaş Yay.
• İBN DÜREYD, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen (1987). Cemheretü’l-luġa (Thk. Remzi Munir Bʿalebeki), Beyrut: Daru’l-İlm lil-Melayyin.
• İBN FÂRİS, Ebü’l-Hüseyn Ahmed (1986). Mücmelü’l-luġa (Thk. Zuheyir Abdulmihsin Sultan), Beyrut: Müesseset'ü r-Risale.
• İBN FÜNDÜME, Ebü’l-Hasen Dehirüddîn (2004). Tarihü Beyhak, Dimaşk: Daru İkrâ.
• İBN MANZÛR, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem (1993). Lisânü’l-ʿArab, Beyrut: Dar Sadir.
• İŞLER, Emrullah (1997). Türkçe'de Anlam Kaymasına Uğrayan Arapça Kelime ve Kelime Grupları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• KÂMİL, Muhammed (1896). Ğâyetu’l-Emânî fî Tafsîl Kavâ‘idi’l-Lisâni’l-‘Usmânî, İstanbul: Matba‘at Kısbâr.
• KÂŞGARÎ, Ebû Abdillâh Sedîdüddîn Muhammed b. Muhammed (1914). Dîvânü lugāti’t-Türk, İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• KEHHÂLE, Ömer Rıdâ. Mu‘cemu’l-Muellifîn, Beyrut: Mektebetu’l-Musennâ.
• KUŞCUZADE, Münir (2013). Esasiy’atü’l-Lugati’t-Türkiyye, İstanbul: Cantaş Yay.
• MAKDÎŞ, Mahmud (1988). Nuzhetu’l-Enzâr fî ‘Acâibi’t-Tevârîh ve’l-Ahbâr (Thk. Ali ez-Zevvârî; Muhammed Mahfûz), Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî.
• MUHTAR, Ahmed (2008). Mu'cemu'l-Luğati'l-'Arabiyyeti'l-Mu'âsıra, Kahire: Âlemi’l Kütüb.
• RÂZÎ, Muhammed b. Ebû Bekir (1999). Muhtârü’s-Sihâh (Thk. Yusof eş-Şeyih Muhammed), Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye.
• SÂBÂN, Suheyl (2005). Mu‘cemu’l-Elfâzi’l-‘Arabiyye fi’l-Luğati’t-Turkiyye, Riyad: Câmi‘atu’l-İmâm Muhammed b. Su‘ûd el-İslâmiyye.
• ŞÂMÂN, Mus‘ad Suveylim (1994). Kavâ‘idu’l-Luğati’t-Turkiyye, Riyad: Câmi‘atu’l-Melik Su‘ûd yay.
• TAHER, Usama Mohammed (2018). Arapça-Türkçe Ortak Kelimeler, İstanbul: Akdem Yay.
• TURBÂNÎ, Cihâd (2010). Mietu min ‘Uzamâi Ummeti’l-İslâm Ğayyarû Mecrâ’t-Târîh, Kahire: Dâru’t-Takvâ li’n-Neşr ve’t-Tevzî.
• Türk Dili Kurumu (2005). Türkçe Sözlük, Ankara: TDK.
• USER, Hatice Şirin (2006). Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Ankara: Akçağ Yay.
• YAQOOB, Luay Hatem (2020). Mim Harfi Üzerinden Bir Dil Fesefesi Denemesi, İstanbul: Muarrib Yay.