ТЕКТОЛОГО-КОДИКОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ПРОИЗВЕДЕНИЯ ПОЛЕМИЧЕСКОГО ХАПАКТЕРА БЕСАРИОНА ОРБЕЛИШВИЛИ „ГРДЕМЛИ“

Yıl 2021, Sayı: 51, 199 - 209, 30.09.2021

Nino Megeneishvili

https://doi.org/10.17498/kdeniz.973880

Öz

Полемическое направление – одно из старейших и важнейших направления грузинской литературы. Поскольку с христианством (в том числе и с другими конфессиями) боролись противники, нейтрализовать их стало целью полемической литературы. Грузинская полемическая литература теоретически должна была преодолеть наступление иностранных конфессий и различных ветвей христианства, особенно католицизма, поскольку число католических миссионеров в Грузии росла в 17-18 веках. Их дипломатический подход, заключающийся в тайной и скрытой пропаганде католицизма, стал опасным для православия.
Цель полемического письма – объяснить суть проблемы на основе веской аргументации и обосновать изложенную позицию. Аргумент должен был быть убедительным и подотчётным, поэтому в таких произведениях фразы измерялись в соответствии со строгим академическим качеством и основывались на богатых интеллектуальных ресурсах. Противниками полемических произведений воспринимались не только литературные полемисты, богословы или священнослужители, но и государственные учреждения.
В литературном центре Давида Гареджи была разработана идея создания специфического полемического произведения – противостоящего католицизму. Известному писателю Бесариону Орбелишвили была поставлена важная миссия – создать такое произведение. Это ему удалось и он составил обширное произведение под именем „Грдемли“ (наковальня). В этой работе он рассмотрел важные спорные вопросы, связанные с церквями востока и запада. Каждый спорный вопрос подтверждается цитатами из Священного Писания и сочинений церковных служителей. „Грдемли“ получил широкую популярность в древней Грузии. 12 рукописей „Грдемли“ хранятся в Национальном центре рукописей, а так же в этнографических музеях Кутаиси и Гори.

Anahtar Kelimeler

рукопись, давид Гареджи, полемическое направление, литепатурная школа, „Грдемли“

TEXTOLOGICAL-CODICOLOGICAL ANALYSIS OF BESARION ORBELISHVILI „GRDELMI“

Öz

Polemic direction is one of the oldest and the most important branches of Georgian literature. As Christianity (other confessions as well) was fought by the opponents and to neutralize them was the aim of polemic literature. The Georgian polemic literature should theoretically overcome the offensives of foreign confessions and different branches of Christianity, specifically of Catholicism, as the number of Catholic missioners to Georgia grows in the 17th-18th century. Their diplomatic approach, which carried secret and hided propaganda of Catholicism, became dangerous for Orthodox Christianity.
The purpose of polemical writing is to explain the essence of the problem on the basis of solid argumentation and to prove the presented position. The argument had to be convincing and accountable, so in such writings the phrases were measured according to strict academic quality and were based on a rich intellectual resource. Opponents of polemical writings were perceived to be not only the literary-polemicist, theologian or clergyman, but the entire state institution.

At David Gareji literary center the idea of creation of specific polemic work – resisting Catholicism was developed; well-known writer Besarion Orbelishvili was charged with an important mission – to create such work. He succeeded in this and compiled the extensive work „Grdemli“. In this work he examined important disputable issues connected with the East-West Churches. Each debatable question is abolished with the citations from Holy Scripture and the writings of Church Fathers. „Grdemli“ has received wide popularity in Old Georgia.There are 12 manuscripts of “Grdemli” stored at The National Center of Manuscripts and Kutaisi and Gori at the Ethnographic museums.

Anahtar Kelimeler

Manuscript, David Gareji, Polemic direction, Literary school, „Grdemli“

BESARİON ORBELİSHVİLİ POLEMİK TARZI ESERİ OLAN „GRDEMLİ“'NİN METİN TANIMLAMASI

Öz

Gürcü Edebiyatında polemik muhtevası geçmişten günümüze kadar işlenen önemli ve çokça rastlanan bir alandır. Hıristiyanlığın yanısıra diğer dinlere de karşı çıkanları etkisiz kılmak polemik literatürünün asıl amaçlarında biri olmuştur. Gürcülerde kalem kavgasına ait eserler, yalnız Hıristiyan olan çeşitli dini akımlara ve mezheplere karşı değil, aynı zamanda XVII-XVIII. yüzyıllardan itibaren, Gürcistan'da Katolik misyonerlerin sayısı artıkça, Katoliklerin dini saldırılarına karşı da gerekli cevap vermek zorunda kalmıştır. Dini (Katoliklik) propagandası da dahil olmak üzere Batı ideolojisinin arkasında gizlenen diplomatik eylemler de Ortodoksluğu tehdit etmekteydi. Katoliklik hareketine etraflıca karşı çıkacak ve halka, Gürcülere Katoliklik ile Ortodoksluk arasındaki ideolojik farklılığın açıklanması için gereken özel eserler yaratma fikri David Gareci Manastırı’nda faaliyet gösteren edebiyat ekolü tarafından ortaya konuldu. O zamanlar tanınmış bir dini yazar olan Besarion Orbelishvili bunu yazmakla görevlendirildi. Kendisi Gürcü dilinde en eksiksiz Katolik karşıtı eser olan „Grdemli“ adlı büyük bir eser tamamladı ve başarılı bir şekilde ortaya koydu. Kitapta Doğu ve Batı Kiliseleri arasındaki sorunlar tartışılmıştır. Tartışmalı her hüküm, Kutsal Yazılardan alıntılar ile önde gelen dini adamların düşüncelerinden alıntılarla desteklenmiştir.
Eski Gürcistan'da „Grdemli“ çok popülerdi. Ulusal El Yazmaları Merkezi'nde, Kutaisi ve Gori Etnografya Müzeleri'nde 12 "adet „Grdemli“ nüshası muhafaza edilmektedir. Bütün kalem kavgası eserlerin amacı ortaya konulan sorunların dini argümanlar temelinde açıklamak ve ileri sürülen tutumları haklı göstermektir. Argümanlar inandırıcı ve açıklayıcı olmalıdır, bu nedenle bu tür eserler üstün bir akademik kalite ile, yazılarla ölçülür ve zengin entelektüel kaynaklara dayanır. Kalem kavgası ürünlerin karşıtlarını edebi polemikçiler, ilahiyatçılar ve din adamlarıyla birlikte devlet adamlarından oluşuyordu.

Anahtar Kelimeler

El yazma, David Gareci, Edebiyat Ekolü, Grdemli, Polemik

Kaynakça

• ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-5985-9117, N., Phd student, Samskhe-Javakheti State University, Akhaltsikhe, Georgia; Workplace - Korneli Kekelidze georgian national centre of manuscripts, Departmentof Handicrafts Protection, Registration and Exposure, Scientist employ, Storage guard, [e-mail]