TWO EXEMPLIFICATIONS OF INFORMATION POLLUTION AND ALTERATIONS ON DEDE KORKUT STORIES

Yıl 2022, Sayı: 55, 96 - 104, 15.09.2022

Erdoğan Altınkaynak

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1164235

Cited By: 1

Öz

Dede Korkut Stories is a work that can be a source of the quotation in almost any discipline in the field of Turkish social sciences. Therefore, like scripture, it must be emphasized, protected, and preserved. Anyone without qualification should not write about these stories, or what is written should be filtered by an expert committee.
There have been many publications about Dede Korkut Stories, and even many criticisms of these publications in the scientific community. In the scientific circle, these writings have been pursued with interest, and these discussions have been an important benchmark in the formation of convictions about the work.
Using a word that Fuad Köprülü, known as the founder of Turkology, may have said, as if heard it from his own mouth or taken from an article he wrote, giving the main discourse without citing or referring to it, constitute a populist approach and at the same time information pollution. This pollution becomes then a rule and accepted. A word or a sentence that there is not or is incorrectly used is later legitimized.
There are several explanations for the editions of Dede Korkut Stories. We can split them into scientific or commercial publications. Another third publication type is for prestige purposes. In scientific publications, the control mechanism is also used comfortably, as the original of the stories is given. Commercially purposed publications are often published after being simplified and translated into modern Turkish. The only prestige publication is the one produced by TOBB. Simplifications made by non-experts in this prestige publication for the purpose of simplifying the stories in the publication cannot be found appropriate in terms of Turkology and simplification.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Fuad Köprülü, TOBB, simplification, information pollution

ДВА ПРИМЕРА ИНФОРМАЦИОННОГО ЗАГРЯЗНЕНИЯ И ФАЛЬСИФИКАЦИИ ПО ПОВОДУ РАССКАЗОВ ДЕДЕ КОРКУТ

Öz

Рассказы Делде Коркут можни считатаь справочным источником практически по всем дисциплинам в области турецких социальных наук. По этой причине его следует изучать, защищать и оберегать как священный текст. Не все имеют права писать об этих историях или же написанное должно проходить филтрацию через научно-экспертную комиссию. Было сделано много публикаций по поводу рассказов Деде Коркут и в научных кругах было сделано много критических замечаний по поводу этих публикаций. Эти статьи вызвали интерес в научном мире и эти обсуждения стали важным критерием в формировании мнений по поповоду вышеуказанных рассказов. Фраза известного исследователя и основателя тюркологии Фуада Кёпрюлю гласит, что любой научный труд или же статья без указания источника и без ссылки является популистским подходом и в то же время создает информационное загрязнение. В дальнейшем это загрязнение устанавливается и принимается. Слово или предложение, которое не существует или используется неправильно, позже становится легитимным. Существует несколько объяснений изданий рассказов Деде Коркут. Их можно разделить на две части как научные или коммерческие публикации. Третий тип публикаций — это престижные публикации. Так как оригиналы рассказов приведены в научных изданиях, механизм контроля также используется легко. С другой стороны, коммерческие публикации обычно упрощаются и переводятся на современный турецкий язык. Единственным престижным изданием является издание, подготовленное со стороны Союза палат и товарных бирж Турции (TOBB). В этом престижном издании упрощение языка рассказов, сделанное неспециалистами с целю лучшего понимания, является полным провалом для тюркологии.

Anahtar Kelimeler

Деде Коркут, Фуад Кёпрюлю, TOBB, упрощение, информационное загрязнение

DEDE KORKUT HİKAYELERİ ÜZERİNDE BİLGİ KİRLİLİĞİ VE TAHRİFATLARA İKİ ÖRNEK

Öz

Dede Korkut Hikayeleri Türk sosyal bilimler alanında hemen her disiplin dalında başvuru kaynağı olabilecek bir eserdir. Bu nedenle kutsal bir metin gibi üzerine düşülmeli, korunmalı ve kollanmalıdır. Her önüne gelen bu hikayeler hakkında kalem oynatmamalı veya yazılanlar uzman bir heyet tarafından bilim süzgecinden geçirilerek yapılmalıdır.
Dede Korkut Hikayeleri ile ilgili pek çok yayın yapılmış ve hatta bilimsel çevrede bu yapılan yayınlarla ilgili pek çok tenkit yazısı yapılmıştır. Bilim aleminde bu yazılar ilgiyle takip edilmiş, eserle ilgili kanaatlerin oluşmasında bu tartışmalar önemli bir ölçüt olmuştur.
Türkolojinin kurucusu olarak bilinen Fuad Köprülü’nün söylemiş olabileceği bir sözü, Fuad Köprülü’nün kendi ağzından duymuş gibi veya yazdığı bir yazıdan alınmış gibi ifadeler kullanmak, asıl söyleyeni kaynak göstermeden, atıfta bulunmadan vermek popülist bir yaklaşım ve aynı zamanda bilgi kirliliği oluşturuyor. Bu kirlilik daha sonra kurallaşıp kabul görmektedir. Olmayan veya yanlış, hatalı kullanılan bir kelime, bir cümle daha sonraları meşrulaşmaktadır.
Dede Korkut Hikayeleri’nin basımlarının birkaç türlü izahı vardır. Bunları, bilimsel veya ticari maksatlı yayınlar olarak ikiye ayırabiliriz. Bir üçüncü yayın tipi de prestij maksatlı yayınlardır. Bilimsel amaçlı yayınlarda hikayelerin orijinali de verildiğinden kontrol mekanizması da rahatça kullanılmaktadır. Ticari maksatlı yayınlar ise genellikle sadeleştirilmiş, günümüz Türkçesine çevirilmiş olarak ortaya konmaktadır. Tek prestij yayını ise TOBB tarafından hazırlattırılan yayındır. Bu prestij yayında ise hikayeleri sadeleştireceğiz diye, konunun da uzmanı olmayanlara yaptırılan sadeleştirme, Türkoloji için tam bir fiyaskodur.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Fuad Köprülü, TOBB, sadeleştirme, bilgi kirliliği

Kaynakça

• Çocuk Bakışıyla Dede Korkut “Bayburt Dede Korkut 3’üncü Sanat Şöleni Dolayısıyla Düzenlenen Şiir ve Kompozisyon Yarışmasına Katılan Öğrencilerin Eserleri, Milli Eğitim Müdürlüğü Yayınları, 2000, ISBN: 975-585-143-7.
• Dede Korkut Kitabı Han’ım Hey. (2014) Haz: Genç, İ.- Kılıç, A.- Aksoyak, İ. A, TOBB Yayınları, Ankara
• Derleme Sözlüğü, (2019) C. II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
• Ergin, M. (2009) Dede Korkut Kitabı – 1, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
• Ergin, M. (1969) Dede Korkut Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
• Ergin, M. (2012) Dede Korkut Kitabı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Gökyay, O. Ş., (2019) Destursuz Bağa Girenler, Yeditepe Yayınevi, İstanbul
• Hatem Türk (Hazırlayan) Dede Korkut Hikayeleri, 2019.
• Kerime Üstünova, Dede Korkut Destanları ve Cümleden Büyük Birlikler, İstanbul 1998.
• Köprülü, M. F. ( 1934) Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Yapılan Araştırmalar, Kanaat Kitabevi, İstanbul.
• Nurullah Şahin, Dede Korkut Hikayelerindeki Metaforlar, TEKE Dergisi, Sayı: 6/1 2017 s. 85, TÜRKİYE.
• Sümer, F. (1999), Oğuzlar, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 5. Baskı, İstanbul
• Tarama Sözlüğü, (2019) C. II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.