TOPLUMUN ÖĞRETMEN VE OKULA BAKIŞINDAKİ DEĞİŞİM; TESPİTLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2024, Sayı: 61, 47 - 60, 25.03.2024

Hasan Kılıç

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1413010

Öz

Bu çalışmada toplumun bakış açısına göre öğretmen ve okul kavramları çözümlenmeye çalışılmıştır. Konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve bilimsel çalışmalarda ortaya konulan sonuçlardan bir sentez oluşturulmuştur. Öğretmen ve okula toplumun bakış açısına etki eden faktörler incelenmiş, zaman içerisinde azalmaya yüz tutan toplum ilgisinin tekrar kazanılması için neler yapılması gerektiğine dair öneriler sunulmuştur. Geçmişte toplum katmanları arasında müstesna bir yere sahip olan öğretmenlik mesleğinin ve bu mesleğin icra edildiği mekânlar olan okulların günümüzde eski değerini yitirmesinin nedenleri alan yazında yapılan incelemelerle anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmalar, konu ile ilgili yazılmış kitaplar, yayımlanmış makaleler, yapılmış araştırmaların verileri ışığında yürütülmüştür. Başta okul, öğretmen, algı kavramları açıklanmaya çalışılmış daha sonra toplum ile okul ve öğretmen ilişkisi ile kültürün bu ilişkilere etkisi irdelenmiş,
• Toplumun değer yargılarının öğretmen ve okul algısına etkisi nedir?
• Okul ve Öğretmen algısında eğitim seviyeleri arasında farklılık var mıdır?
• Toplumdaki okul ve öğretmen algısının değişiminde cinsiyet, ekonomik durum, sosyal statü, yerleşim yeri vb. unsurların etkisi var mıdır?
• Algıdaki değişim hangi yönde gelişmektedir?
• Okul ve öğretmen algısının değişiminde kitle iletişim araçlarının etkisi nedir?
• Olumsuz algı gelişmesinde okul yönetimlerinin ve öğretmen tutum ve davranışlarının etkisi nedir?
Sorularına cevap aranmıştır. Toplumun okul ve öğretmene bakışında meydana gelen ve genel olarak olumsuz yönde gelişen değişim öğretmenler ve okul idaresinin tutumları, basın yayın kuruluşlarının yaptığı yayınlar, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması vb. yönlerden incelenmiştir. Toplumun okul ve öğretmen algısındaki değişim, bu değişimin sebepleri ve eğitime yansımaları konusunda bir analiz yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal değişim, Algı kavramı, Okul algısı, Öğretmen algısı, Kültürel farklılaşma

ИЗМЕНЕНИЕ ВЗГЛЯДА ОБЩЕСТВА НА УЧИТЕЛЕЙ И ШКОЛУ; ВЫВОДЫ И ПРЕДЛОЖЕНИЯ ПО РЕШЕНИЮ

Öz

В нижеследующем исследовании проанализированы концепции учителя и школы с точки зрения общества. Проведён обзор литературы по теме и обобщены результаты научных исследований. Изучены факторы, влияющие на отношение общества к учителям и школам, высказаны предложения по поводу дальнейших работ для восстановления общественного интереса, который с течением времени снижается. На основе научных исследований попытались выяснить причины, по которым профессия учителя, имевшая в прошлом исключительное место среди слоев общества и школ, где она и практикуется, по сей день утратило своё былое значение. Кроме научной литературы, исследования проводились с учётом книг по поводу данной темы, на основе разных статей и данных, проведенных в период исследований.
Попытались найти вопросы на нижеследующие вопросы:
• Как оценочные суждения общества влияют на восприятие учителей и школ?
• Есть ли разница между уровнями образования в восприятии школы и учителей?
• Пол, экономический статус, социальный статус, место жительства и т.д. являются ли факторами, влияющими на изменение восприятия школы и учителей в обществе?
• В каком направлении развивается изменение восприятия?
• Как средства массовой информации влияют на изменение восприятия школы и учителей?
• Каково влияние отношения и поведения школьной администрации и учителей на развитие негативного восприятия?
В целом негативное изменение во взглядах общества на школы и учителей, было исследовано с точки зрения отношении к учителям и школьной администрации, на основе публикаций средств массовой информации и данных разных центров по изучению психологии общества. Предпринята попытка проанализировать изменение восприятия обществом школы и учителей, причины этого изменения и его отражение на образование.

Anahtar Kelimeler

социальные изменения, концепция восприятия, восприятие школы, восприятие учителя, культурная дифференциация

CHANGES IN SOCIETY'S VIEW OF TEACHERS AND SCHOOLS; FINDINGS AND SOLUTION SUGGESTIONS

Öz

In this study, the concepts of teacher and school were analyzed from the perspective of the society. A literature review was conducted on the subject, and a synthesis was created from the results of scientific studies. The factors affecting the public's perception of teachers and schools have been analyzed, and suggestions have been made on what needs to be done to regain the public's interest, which has been declining over time. The reasons why the teaching profession, which had an exceptional place among the layers of society in the past, and the schools, which are the places where this profession is practiced, have lost their former value today have been trying to be understood by examining the literature. The studies were carried out in the light of books written on the subject, published articles, and the data of the research conducted. At first, the concepts of school, teacher and perception were tried to be explained, then the relationship between society, school and teacher and the effect of culture on these relationships were examined,
• What is the effect of society's value judgments on the perception of teachers and schools?
• Is there a difference between education levels in the perception of school and teacher?
• Do factors such as gender, economic status, social status, settlement, etc., have an effect on the change in the perception of schools and teachers in society?
• In which direction does the change in perception develop?
• What is the effect of mass media on the change in the perception of schools and teachers?
• What is the effect of school administrations and teacher attitudes and behaviors on the development of negative perceptions?
Answers to these questions were sought. The change in society's perception of schools and teachers, which has generally developed in a negative direction, has been examined in terms of the attitudes of teachers and school administrators, the publications of media organizations, the spread of mass media, etc. An analysis has been tried to be made on the change in society's perception of schools and teachers, the reasons for this change and its reflections on education.

Anahtar Kelimeler

Social change, Perception concept, School perception, Teacher perception, Cultural differentiation

Kaynakça

• AKBAŞLI S.ve KAVAK, Y. (2008) Ortaöğretim Okullarındaki Okul Aile Birliklerinin Görevlerini Gerçekleştirme Düzeyi. Selçuk Ünv.Sosyal Bilimler Ens.Der. 19. S.1-21
• AKBULUT, E. (2013) Velilerin Okuldan Beklentileri-Tuzla Orhanlı Lisesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü -2013
• AKDAĞ, S. (2014) Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü- Erzurum
• AKYÜZ, Y. (2012). Türkiye'de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri. Ankara.
• AKCAN, E. POLAT, S ve ÖLÇÜM, D. (2017) Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre Sendikal Faaliyetlerin Okullara Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.17(3) Sayfa.1101-1119
• ASLAN, N. (2015) Öğretmenliğin Meslek Olarak Seçilmesinde Etkili Olan Temel Unsurlar, Theo Journal Of Academic Social Sciense Studies -8 S.53-64
• ATMACA, T.(2020) Öğretmenlerin Toplumsal Saygınlık ve İmajına Olumsuz Etki Eden Faktörlerin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim. Cilt.34 Sayı.1 Sayfa.152-167
• AYDIN İ.(2002) MEB Yönetici Atama Hizmet içi Eğitim Ders Notları- Ankara
• AYAYDIN, Y.ve KATILMIŞ, A.(2017) Okuldaki Eğitim Öğretim faaliyetlerine ilişkin Velilerin Görüşleri Disiplinler arası Eğitim Araştırmaları Dergisi C.(1) S.11-18
• BAŞARAN, İ.E. (1994). Eğitime Giriş. Ankara.
• BALCI, A. (1991) Öğretmenlerin Rolleri Eğitim Sosyolojisi Ankara
• BURSALIOĞLU, Z.(2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (12. Başım). Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• BOZBAYINDIR, F. (2019) Öğretmenlik Mesleğinin Statüsünü Etkileyen Unsurların Öğretmen Görüşleri Temelinde İncelenmesi Elektronik sosyal Bilimler Dergisi Ekim 2019 Cilt.18 Sayı: 72
• BOZKURT, E. BAYAR, A. ÜSTÜN, A. (2018) Okul Yöneticilerinin Okul Çevre ilişkileri ile İlgili Sorunları ve Çözüm Önerileri Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt:11 Sayfa.2561-2575
• CEYLAN, T. (2011) Toplumsal Sistem Analizinde Toplumsal Statü ve Rol. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.15 Sayfa.89-104 Erzurum
• CİRHİNLİOĞLU, F.G. Psikolojiye Giriş. docs.neu.edu.tr
• ERASLAN, L. ÇAKICI, D. (2011) Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi Cilt.19 Sayfa.427-438
• GÜL, İ. (2013) İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Okul Çevre İlişkilerinin Geliştirilmesine Yönelik Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt.32 Sayfa.185-192
• HATİPOĞLU A.ve KAVAS, E. (2016) Veli Yaklaşımlarının Öğretmen Performansına Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi Cilt.5 Sayı.4 Sayfa.1012-1034
• KALKAN, M. (1997). “İnsancıl ve Yasaklayıcı Öğrenci Kontrol Eğitimi", Milli Eğitim Dergisi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, 1997.
• KAPLAN, P.S.(1990). Educational Psychology for Tomorrow's Teacher. New York: West Publishing Company.
• KAVCAR, C. (1998). "Edebiyat ve Güzel Sanatlar Eğitimi", Türkiye’de Eğitim Yönetimi. İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayını.
• KOÇAK, Y.(1991) Okul Aile İletişiminin Engelleri. Hacettepe üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı.6 Sayfa.129-133
• KONGAR, E. (1985). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Bilgi Yayını, 1985.
• KURT, İ. ve ÇAKIR, R. (2014) Dünü ve Bugünü ile Eğitime Sosyolojik Bir Bakış. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt.15 Sayı.1 Sayfa.187-206
• KUZGUN, Y.(1991). "Öğrencilerin Öğretmenlerden Bekledikleri ve Gözledikleri Davranışlar”, Eğitimde Arayışlar Sempozyumu’nda sunulan bildiri. İstan¬bul: Kültür Koleji Eğitim Geliştirme Merkezi yayını, 1991.
• KÜÇÜK, S.ve diğerleri,(2013) Toplumun Öğretmenlik Mesleğini Algılama Düzeyi. İnternational Journal of Social Science Volumu.6 İssue.1
• OKANLI, A.(2017) Çocuk Psikolojisi ve Ruh Sağlığı. Duyum ve Algı Kavramları. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Ders Notları
• ÖZDEMİR, S. (2000) Eğitimde Örgütsel Yenileşme. Pegem A Yayınları Ankara
• ÖZPOLAT, A. (2002) Sosyolojik açıdan Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmenlerin Toplumdaki Yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü
• SAYAN,İ. ve YILDIRIM,N.(2019).Okul Yöneticisi Atama türlerinin Öğretmenler, Okul Yöneticileri ve Eğitim Öğretim Süreçleri Üzerine Etkilerinin Nitel Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi Cilt.2 Sayı.1 Sayfa.13-34
• SARI, N. (1986) İlköğretimde Velilerin Eğitim Programının Geliştirilmesindeki Rolü. Karaman İlçesinde Bir inceleme. (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• SÖNMEZ, V. (1986). "Türkiye’de Eğitimin Kalitesi ve Geleceği”, Ankara: Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 1, H.Ü. Eğitim Fakültesi Yayını.
• ŞİŞMAN, M. (2019) Türk Eğitim Sistemi ve okul Yönetimi. Pegem Akademi 11.Baskı Ankara
• CAN,T. (2017) https://tanercn55.blogspot.com. Öğretmenin Tarafı,Tarafsızlıktan Yana Olmalı
• TARHAN, N.(2017) Toplumsal algılamalar ve Yönetimi. Akademi Adıyaman Dergisi Sayı.15
• ÜNAL, A. ve Yıldırım, A. ÇELİK, M. (2010) İlköğretim Okulu Müdür ve Öğretmenlerinin Velilere İlişkin Algılarının Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.23 Sayfa.261-272
• ÜNSAL,S.ÇETİN,A.ve YÜKSEK,F.(2022). 2005 Yılı Öncesi ve Sonrası Öğretmen,Öğrenci ve Veli Profillerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi.Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi Cilt.5 Sayı.1 Sayfa.51-70
• VARIŞ, F. (1991). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayını, 1991,
• YAVUZER, H. (2000). Okul Çağı Çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi
• YILDIZ, A. (2014). Türkiye'de Öğretmenlik Mesleğinin Dönüşümü: İdealist Öğretmenden Sınava Hazırlayıcı Teknisyen Öğretmene. Öğretmenliğin dönüşümü -s. 13-26) . İstanbul: Kalkedon Yayınevi.
• ZEREN ,Z. ve EPÇAÇAN,C.(2018) Öğretmen Görüşlerine Göre Öğretmenlerin Saygınlığının İncelenmesi. Ekonomik Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Dergisi Cilt.4 Sayı.9 Sayfa.331-345