THE TRANSMİSSİON OF NATİONAL AND RELİGİOUS VALUES İN FOLKLORE AND FOLK LİTERATURE MAGAZİNES

Yıl 2025, Sayı: 67, 60 - 75, 28.09.2025

Tolga Dursun

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1727323

Öz

Türkiye’de Cumhuriyet döneminde çok sayıda folklor ve halk edebiyatı dergisi yayımlanmıştır. Bu dergiler içerisinde Halk Evi yayınları kapsamında çıkan Kars Eli ile folklor ve halk edebiyatı alan yazınında dikkate değer bir örnek olan Türk Folklor Araştırmaları ön plandadır. Bu nedenle çalışmanın başlığı Folklor ve Halk Edebiyatı Dergilerinde Millî Günlerin ve Dini Değerlerin Aktarımı olarak belirlenmiştir. Teknolojik imkânların gelişmediği ve televizyon ile internetin henüz yaygınlaşmadığı yıllarda ülkenin siyaseti, ekonomisi, edebiyatı, tarihsel olaylar ve kültür politikaları dergiler üzerinden takip edildiği bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde yayımlanan folklor ve halk edebiyatı dergilerinin çokluğu ve içerik bakımından zenginliği nedeniyle çalışmanın kapsam derinliği daraltılmış, Türk Folklor Araştırmaları ve Kars Eli dergileriyle sınırlandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı TFA ve KE yer alan millî gün, duygular ve dinî değerlere ilişkin içeriklerin Türk toplum yapısındaki yeri ve kültürel aktarım açısından işlevini çözümlemektir. Bu bağlamda; TFA’nın üç yüz altmış beş, Kars Eli’nin 120 sayısındaki dinî ve millî konulara dair yazılar ile konu bağlamındaki akademik kaynaklar fişlenmiş; dergilerdeki yazar ve şairlerin çalışmaları nitel içerik analizi yöntemiyle ele alınmıştır. TFA’da millî günlerden ziyade millî değer ve duygulara dair yazıların yoğun biçimde ele alındığı, Kars Eli dergisinde ise millî gün, duygu, kahramanlar ve dinî değerlerle ilgili çalışmaların sıklıkla işlendiği tespit edilmiştir. TFA’nın ulusal, KE’nin ise daha yerel bir yayın faaliyeti yürüttüğü ve her iki derginin de kültürel kodları kuşaktan kuşağa aktarma da önemli bir rol üstelendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Folklor Araştırmaları , Kars Eli , national and religious values , transmission.

ПЕРЕДАЧА НАЦИОНАЛЬНЫХ И РЕЛИГИОЗНЫХ ЦЕННОСТЕЙ В ЖУРНАЛАХ ПО ФОЛЬКЛОРУ И НАРОДНОЙ ЛИТЕРАТУРЕ

Öz

Türkiye’de Cumhuriyet döneminde çok sayıda folklor ve halk edebiyatı dergisi yayımlanmıştır. Bu dergiler içerisinde Halk Evi yayınları kapsamında çıkan Kars Eli ile folklor ve halk edebiyatı alan yazınında dikkate değer bir örnek olan Türk Folklor Araştırmaları ön plandadır. Bu nedenle çalışmanın başlığı Folklor ve Halk Edebiyatı Dergilerinde Millî Günlerin ve Dini Değerlerin Aktarımı olarak belirlenmiştir. Teknolojik imkânların gelişmediği ve televizyon ile internetin henüz yaygınlaşmadığı yıllarda ülkenin siyaseti, ekonomisi, edebiyatı, tarihsel olaylar ve kültür politikaları dergiler üzerinden takip edildiği bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde yayımlanan folklor ve halk edebiyatı dergilerinin çokluğu ve içerik bakımından zenginliği nedeniyle çalışmanın kapsam derinliği daraltılmış, Türk Folklor Araştırmaları ve Kars Eli dergileriyle sınırlandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı TFA ve KE yer alan millî gün, duygular ve dinî değerlere ilişkin içeriklerin Türk toplum yapısındaki yeri ve kültürel aktarım açısından işlevini çözümlemektir. Bu bağlamda; TFA’nın üç yüz altmış beş, Kars Eli’nin 120 sayısındaki dinî ve millî konulara dair yazılar ile konu bağlamındaki akademik kaynaklar fişlenmiş; dergilerdeki yazar ve şairlerin çalışmaları nitel içerik analizi yöntemiyle ele alınmıştır. TFA’da millî günlerden ziyade millî değer ve duygulara dair yazıların yoğun biçimde ele alındığı, Kars Eli dergisinde ise millî gün, duygu, kahramanlar ve dinî değerlerle ilgili çalışmaların sıklıkla işlendiği tespit edilmiştir. TFA’nın ulusal, KE’nin ise daha yerel bir yayın faaliyeti yürüttüğü ve her iki derginin de kültürel kodları kuşaktan kuşağa aktarma da önemli bir rol üstelendiği görülmektedir.

FOLKLOR VE HALK EDEBİYATI DERGİLERİNDE MİLLÎ VE DİNÎ DEĞERLERİN AKTARIMI

Öz

Türkiye’de Cumhuriyet döneminde çok sayıda folklor ve halk edebiyatı dergisi yayımlanmıştır. Bu dergiler içerisinde Halk Evi yayınları kapsamında çıkan Kars Eli ile folklor ve halk edebiyatı alan yazınında dikkate değer bir örnek olan Türk Folklor Araştırmaları ön plandadır. Bu nedenle çalışmanın başlığı Folklor ve Halk Edebiyatı Dergilerinde Millî Günlerin ve Dini Değerlerin Aktarımı olarak belirlenmiştir. Teknolojik imkânların gelişmediği ve televizyon ile internetin henüz yaygınlaşmadığı yıllarda ülkenin siyaseti, ekonomisi, edebiyatı, tarihsel olaylar ve kültür politikaları dergiler üzerinden takip edildiği bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde yayımlanan folklor ve halk edebiyatı dergilerinin çokluğu ve içerik bakımından zenginliği nedeniyle çalışmanın kapsam derinliği daraltılmış, Türk Folklor Araştırmaları ve Kars Eli dergileriyle sınırlandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı TFA ve KE yer alan millî gün, duygular ve dinî değerlere ilişkin içeriklerin Türk toplum yapısındaki yeri ve kültürel aktarım açısından işlevini çözümlemektir. Bu bağlamda; TFA’nın üç yüz altmış beş, Kars Eli’nin 120 sayısındaki dinî ve millî konulara dair yazılar ile konu bağlamındaki akademik kaynaklar fişlenmiş; dergilerdeki yazar ve şairlerin çalışmaları nitel içerik analizi yöntemiyle ele alınmıştır. TFA’da millî günlerden ziyade millî değer ve duygulara dair yazıların yoğun biçimde ele alındığı, Kars Eli dergisinde ise millî gün, duygu, kahramanlar ve dinî değerlerle ilgili çalışmaların sıklıkla işlendiği tespit edilmiştir. TFA’nın ulusal, KE’nin ise daha yerel bir yayın faaliyeti yürüttüğü ve her iki derginin de kültürel kodları kuşaktan kuşağa aktarma da önemli bir rol üstelendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Folklor Araştırmaları , Kars Eli , millî ve dinî değerler , aktarım.

Etik Beyan

ETİK BEYANA GEREK YOKTUR.

Destekleyen Kurum

KURUM YOK.

Kaynakça

• Aça, M. (2008). “Halk Bilgisi Haberleri” ve “İnan” Dergileri Bağlamında 1929-1949 Yılları Arası Halk Bilimi ve Halk Edebiyatı Araştırmalarında Trabzon’un Yeri”. Karadeniz Araştırmaları. 1, 9-20.
• Aksan, D. (2009). Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınları.
• Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Aydınoğlu, G. (1979). “Orhaniye Köyünde Asker Uğurlama”. Türk Folklor Araştırmaları. 363, 8809.
• Aygen, R. E. (1956). “İstanbul’da Eski Ramazanlarda Karagöz”. Türk Folklor Araştırmaları. 82, 1364.
• Bahçeci, M. (1958). “Atatürk’e Ağıt”. Türk Folklor Araştırmaları. 112, 1798.
• Baykurt, Ş. (1985). “Türkiye’de Folklor Dergiciliği”. Anadolu Folkloru. 1, 7
• Cantek, L. (2010). Şehre Göçen Eşek Popüler Kültür, Mizah ve Tarih. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çağlar, B. K. (1956). “Ankaralı Âşık Ömer’in Atatürk’e Ağıdı”. Türk Folklor Araştırmaları. 88, 1400.
• Çaldağ, M. M. (1958). “Asker Mektupları”. Türk Folklor Araştırmaları. 111, 1781-1783.
• Çapanoğlu, M. S. (1953). “İstanbul’da Eski Ramazanlarda Karagöz”. Türk Folklor Araştırmaları. 46, 728.
• Çobanoğlu, Ö. (2010). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Daşter, B. (1971). “23 Nisan’ın Düşündürdükleri”. Kars Eli. VII/ 81, 1-2.
• Demiral, B. (1969). “19 Mayıs’ın Anlamı”. Kars Eli. V/ 58, 1.
• Erdoğan, İ. - Alemdar KORKMAZ. (1990). Popüler Kültür ve İletişim. İstanbul: Erk Yayınları.
• Evren, A. (1954). “Gazi’ye Duamız”. Türk Folklor Araştırmaları. 61, 962.
• Georgeon, F. (2000). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gülmek mi”? Doğu’da Mizah. (çev. A. Berktay). (Haz. I. Fenoglıo-F. Georgeon). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 79-101.
• Gökalp, Z. (2016). Hars ve Medeniyet. İstanbul: BİLGEOĞUZ.
• Günay, U. (2015). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güzel, C. (2016). “İnternet Halkının Mizahı ve Sanal Âlemin Karagözleri”. Türk Edebiyatında Mizah Sempozyumu Bildirileri (13-15 Mayıs 2016). Türk Dili Kurumu Yayınları: 217-225.
• Hayali, K. A. (1961). “Eskiden Nasıl Karagöz Oynatılırdı”. Türk Folklor Araştırmaları. 140, 2339.
• Hınçer, İ. (1949). “Türk Folklor Araştırmalarını Niçin Çıkarıyoruz”. Türk Folklor Araştırmaları. 1, 1.
• Karataş, T. (2016). “1930’ların Kültür Dünyasını Aralamak: Görüş Mecmuası”. Erdem Dergisi. 70, 43-62.
• Müftahi, S. (1967). “Ramazan Geceleri”. Kars Eli. III/ 30, 2.
• Müftahi, S. (1965). “Zaferler Ayı Ağustos”. Kars Eli. I/ 13, 17.
• Öngören, F. (1959). Yeni Mizah Hikâyeleri Antolojisi. İstanbul: Gar Yayınları.
• Özdemir, N. (2015). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şahin, M. (2000). “Milli Bayramların Kamu Vidanı ile Yaygın Şahsiyet Tipinin Korunmasına Etkisi ve Nevruz”. Istanbul Journal of Sociological Studies. 26, 159-164.
• Şentürk, A. (2021). “Milletleşmede ve Çağdaşlaşmada Millî Bayram Kutlamalarının Rolü: Isparta Örneği (1925- 1940)”. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 54, 178-198.
• Tecer, A. K. (1963). “Mahyalar ve Kandiller”. Türk Folklor Araştırmaları. 163, 2965-2966.
• Türkçe Sözlük. (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ünver, A. S. (1967). “Ramazan Medeniyeti”. Tohum Dergisi. 30, 21-24.
• Wılson, M. (1954). “Nyakyusa Ritual and Symbolism”. American Anthropologist. 56, 2.
• Yıldırım, D. (1998). Türk Bitiği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Zergeroğlu, M. (1965). “Porsuklu Köyünde Ramazan Bayramı”. Kars Eli Dergisi. I/ 7, 12.