Türkiye ve Bazı AB Ülkelerinde Öğretmenlere Yönelik Hizmetiçi Eğitim Programlarının Temel Öğeler ve Kalite Kontrolü/Güvencesi Açısından Karşılaştırılması

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 112 - 129, 25.12.2013

Ramazan Şükrü Parmaksız Mehmet Ali Kısakürek

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye ve Bazı Avrupa birliği ülkelerindeki öğretmenlere yönelik hizmetiçi eğitim HİE programlarını karşılaştırmaktır. Araştırma ile farklı ülkelerdeki hizmetiçi öğretmen eğitimi programlarının program temel öğelerinin ele alınış biçimi ve kalite güvencesi karşılaştırılmıştır. Araştırma karşılaştırmalı eğitim araştırmasıdır. Doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Veriler, kütüphanelerden, süreli ve süresiz yayınlardan, ülkelerin eğitim organları sitelerinden ve eğitim alanında geçerli bulgular sunan internet kaynaklarından elde edilmiştir. Araştırmada, Türkiye ve seçilen Avrupa Birliği ülkelerinin var olan öğretmenlere yönelik HİE programları tanımlayıcı yaklaşım ve değerlendirici yaklaşım kullanılarak analiz edilip karşılaştırılmıştır. Araştırma, Türkiye ve AB üyesi ülkelerinden Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya ve Portekiz ile sınırlıdır. Araştırma AB üyesi ülkelerin öğretmenlere yönelik HİE’lerde sürekliliği sağlama yönünde çabalar içinde olduğunu, Bologna süreci ile tanımlanan üçlü derece sisteminin öğretmenlerin mesleki gelişim çalışmalarında önemsendiğini göstermiştir. Ülkelerin çoğu ihtiyaç analizi çalışması sonucunda bireysel gereksinime dayalı yönlendirme yapmaktadır. HİE’ler ve mesleki gelişimler değerlendirilmekte ve akredite edilmektedir. Bazı ülkelerde Türkiye’de olduğu gibi HİE zorunlu değildir ve değerlendirmenin kariyer açıdan etkisi yoktur

Anahtar Kelimeler

Hizmetiçi Eğitim, Eğitim Programı, Karşılaştırmalı Eğitim

A Comparison of Essential Elements of Service Training Program for Teachers and Quality Control / Assurance in Turkey and Some EU countries

Öz

The purpose of this study is to compare in-service teacher training programs in Turkey and in some European countries and to discuss a new model proposal for Turkey. With this study, the way of how the basic components of the program are dealt, the participation of teachers in the trainings, institutions providing educations, and the duration of the trainings in different countries were compared. The study is a comparative research. The document analysis method was used. The data were gathered from the libraries, periodic and non-periodic publications, the websites of educational organizations and the internet resources giving valid information in education area. In this study, in-service teacher training programs of Turkey and some European countries were analyzed and compared by using descriptive and evaluative approaches. The research is limited by Turkey and, Denmark, Finland, France, Britain, Spain, Italy and Portugal as European countries. The study showed that the European countries are in efforts to provide continuity in in-service teacher training programs and the three cycle system defined by Bologna process is found to be very important in professional development of teachers. Most of the countries are making orientations based on individual needs according to the results of needs analysis studies. In-service trainings and professional developments are being evaluated and accredited

Anahtar Kelimeler

In-Service Training, Curriculum, Comparative Education

Kaynakça

• Asunta, T. (2006a). Developments in teacher education in finland: in-service education and training. seminar on modernization of study programmes in teachers’ education in an international context. Ljubljana. Web: http://www.pef.uni-lj.si/bologna/dokumenti/posvet-asunta.pdf adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Asunta, T. (2006b). Developments in teacher education in finland. in-service education and training. Web: www.see- educoop.net/education_in/pdf/workshop/tesee/dokumenti/monografija/Tula.pdf adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Avşar, P. (2006). Beden eğitimi öğretmenlerinin kendilerine yönelik hizmetiçi eğitim programlarını değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Babadoğan, C. (2009). “Türkiye’de HİE uygulamaları” sunusu. Kamu Kesiminde Hizmetiçi Eğitim Çalıştayı. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• BOEN (Bulletin Officiel de l'Education Nationale) (1999). Politique contractuelle dans les IUFM: orientations du dispositif de formation. Web:http://www.education.gouv.fr/botexte/bo990603/MENS9901117C.htm adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Boydak, M. (1999). Hizmetiçi eğitim programlarının etkililiğinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Büyüköztürk, Ş., Akbaba A., S. & Yıldırım, K. (2010). Uluslararası öğretme ve öğrenme araştırması (teaching and learning international survey) TALIS - Türkiye ulusal raporu. MEB Dış İlişkiler Müdürlüğü. Ankara: Gürler Matbaacılık
• CERI (Centre for Educational Research and Innovation), (1998). Staying ahead: ın-service training and teacher professional development. OECD Publishing
• Cros, F., Duthilleul, Y., Cox, C. & Kantasalmi, K. (2004). Attracting, developing and retaining effective teachers. Country Note: Spain-OECD
• Çatmalı, M. (2006) “Gelecek için eğitim” hizmetiçi eğitim kursunun değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Çınkır, Ş. (2009). “Dünyada Hizmetiçi Uygulamaları” sunusu. Kamu Kesiminde Hizmetiçi Eğitim Çalıştayı. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Dale, R. (2005). Globalisation, knowledge economy and comparative education. Comparative Education, 41, 2, 117- 149.
• Deane, M. (2003). Teacher education in france: evolution or revolution?. (Edt.: B. Moon, L. Vlasceanu & L. C. Barrows). Institutional Approaches to Teacher Education within Higher Education in Europe: Current Models and New Developments (ss.109-133). Bucharest: UNESCO CEPES. D-Eurydice (2007). The information database on education systems in europe: germany..Web:http://www.eurydice.org/portal/page/portal/Eurydice/ByCountryResults?countryCode=DE adresinden 04.04.2008 tarihinde erişilmiştir.
• D-Eurydice (2008). The information database on education systems in europe. the education system in germany (2006/2007) Web: http://eacea.ec.europa.eu/ressources/eurydice/eurybase/pdf/section/DE_EN_C8.pdf adresinden 21 Ocak 2009 tarihinde erişilmiştir.
• DfES (Department for Education and Skills) (2005). Leading and Coordinating CPD in Secondary Schools. DfES 01882005G.Web:http://www.standards.dfes.gov.uk/secondary/keystage3/downloads/ws_cpdlac_p018805s ec.pdf adresinden 22 Kasım 2009 tarihinde alınmıştır. Dk-Eurydice (2007). Avrupa’daki Eğitim Sistemleri üzerine Özet Belgeler-Danimarka
• En-Eurydice (2009). Structures of education and training systems in europe united kingdom – england 2009/10 Edition.Web:http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/structures/041_UKEnglan d_EN.pdf adresinden 04.04.2010 tarihinde erişilmiştir.
• Eratalay, N. ve Kartal, E. (2006). Yabancı dil öğretmenleri için hie uygulamaları ve fransa örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 89-100.
• Erden, M. (1995). Eğitimde Program Değerlendirme. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Es-Eurydice. (2009). Spain. Web:http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/portal/Eurydice/ByCountryResults?countryCode=ES adresinden 19 Ocak 2009 tarihinde erişilmiştir.
• Furlong, J., Barton, L., Miles, S., Whiting, C. & Whitty, G. (2000). Teacher education in transition re-forming professionalism. Buckingham: Open University Pres.
• HEDB (Hizmetiçi Eğitim Daire Başkanlığı) (2008). Tanıtım. Web: http://hedb.meb.gov.tr/tanitim.html adresinden. 04.04.2008 tarihinde erişilmiştir. HEDB (Hizmetiçi Eğitim Daire Başkanlığı) (2010a). Hizmetiçi eğitim çalıştayı raporu. Web:hedb.meb.gov.trnet_Duyuru_dosyalar2010_calistaymebhe.pdf adresinden. 04 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir. It-Eurydice (2009). Italy (2007/08) Web: http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/portal/Eurydice/ByCountryResults?countryCode=IT adresinden 04 Ekim 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Kansanen, P. (2003). Studies on higher education-teacher education in finland: current models and new developments. B. Moon, L. Vlasceanu ve L. C. Barrows (Eds), Institutional approaches to teacher education within higher education in europe: current models and new developments. (ss. 85-109). Bucharest: Unesco- Cepes
• Karabaş, A. R. (1989). Hizmetiçi eğitim programlarının değerlendirme durumları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Kısakürek, M.A. (1983). Eğitim programlarının hazırlanması ve geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1)’den ayrı baskı.
• KTEE (Key Topics in Educaton Europe Vol.3) (2007). The teaching profession in Europe: Profile, trends and concerns. General lower secondary education. Vol. 3. Working Conditions and Pay. Web: http://www.eurydice.org/portal/page/portal/Eurydice/showPresentation?pubid=040EN 01.12.2007 tarihinde alınmıştır. adresinden
• Malaty, G. (2006). What are the reasons behind the success of finland in pısa? Web: http://www.cimt.plymouth.ac.uk/journal/malaty.pdf adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2010b). “Mesleki Çalışmalar”. İlköğretim Genel Müdürlüğü Kurum İçi Yazışma. İlgi: MEB İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Tarih: 02.06.2010, Sayı:B.08.0.İGM.0.07.01.00.102/9829. Mikkola, A. (2008). Teachers' continuous professional education in finland. Web:http://entep.bildung.hessen.de/feldkirch/reports/NAT_REP_FINLAND.pdf adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Näätänen, M. (2008). PISA –survey, finnish schools, teacher training and math. education. Web: http://www.usc.es/mate/cdm/Documentos/Actas/actas_vii_conf_decanos/Marjatta_Naatanen.pdf adresinden 10 Kasım 2008 tarihinde erişilmiştir.
• Neil, P. and Morgan, C. (2003). Continuing Professional Development for Teachers: From Induction to Senior Management. Kogan Page.
• OECD (1998). Education at a Glance 1998 - OECD Indicators. OECD: OECD Publications.
• OECD (2003). Attracting, developing and retaining-effective teachers country background report for finland. Web: http://www.oecd.org/dataoecd/43/15/5328720.pdf adresinden 10 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.
• OECD (2008). Country case study report on finland. Web: http://www.oecd.org/dataoecd/25/21/41951860.pdf adresinden 10 Ekim 2008’da erişilmiştir.
• OECD (2010). Uluslararası öğretme ve öğrenme araştırması (TALIS) sonuçlarına göre Türkiye*nin genel görünümü.
• OPEKO (National Centre for Professional Development in Education) (2009). Education. Web: http://www.opeko.fi/english/koulutus.htm adresinden 23 Şubat 2009’da alınmıştır.
• Özcan, Ş. (1993). Hizmet-İçi Eğitimin Etkinleştirilmesi ve Yaygınlaştırılması İstişari Toplantısı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Özdemir, S. (2009). “Çağdaş HİE anlayışı” sunusu. Kamu Kesiminde Hizmetiçi Eğitim Çalıştayı. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Özen, R. (2004). “HİE Programlarında görev alan öğretim elemanlarının yeterliklerine ilişkin kursiyer görüşleri”. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya, 155.
• P-Eurydice (2008). The Information Database on Education Systems in Europe. The Education System in Portugal (2006/2007) Web: http://eacea.ec.europa.eu/ressources/eurydice/eurybase/pdf/section/PT_EN_C8.pdf adresinden 21 Ocak 2009 tarihinde erişilmiştir.
• Sağlam, M. Kürüm, D. (2005). Türkiye ve avrupa Birliği Ülkelerinde öğretmen eğitiminde yapısal düzenlemeler ve öğretmen adaylarının seçimi. Milli Eğitim Dergisi, 167
• Saraçoğlu, A. S. (1990). Türkiye ve japonya eğitim sistemlerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Sousa, J. M. (2003). Teacher education in portugal: analysing changes using the atee-rdc19 scenario methodology. European Journal of Teacher Education, 26(1), 77-86.
• Sönmez, E. (1986). İlköğretimde öğretmenlerin hizmetiçi eğitim etkinlikleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şentürk, E. (1999). Eğitim ve okul yöneticilerinin hizmetiçi eğitimle yetiştirilmelerine ilişkin politika ve uygulamalar. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Taymaz, A. H., Sunay, Y. & Aytaç, T. (1997). “HİE’de koordinasyon sağlanması toplantısı”. Milli Eğitim, 133, 12-16.
• TEPP (2000). Teacher education policies in portugal (Bártolo Paiva Campos) Conferência da Presidência Portuguesa (Loulé, aberto.up.pt/bitstream/10216/13930/2/Teacher%20education%20policies%20in%20Portugal.pdf adresinden 20.004.2009 tarihinde erişilmiştir. de 2000). Web: http://repositorio
• TLCENTRE (2008). Institutional environment guideline descriptions of national environments/finland. Web:http://www.tlcentre.net/resource_files/resources/105/institutional_environment_FINLAND.pdf adresinden 23.02.2009’da alınmıştır.
• Türkoğlu, A. (1983). Fransa, isveç ve romanya eğitim sistemleri: karşılaştırmalı bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Tyler, W. R. (1993). Basic Principles of Curriculum and Instruction. U.S.A.: The Universty of Chicago Press.
• Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim Bilimi Kuram ve Teknikler. Ankara: Eylül Yayıncılık.
• Varış, F. (1997). Eğitimde Program Geliştirme, Teoriler Teknikler. Ankara: Alkım Yayıncılık. 7. Baskı.
• Venter, J. (1987). Günümüzde Federal Almanya'da öğretmen eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 110.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.