Ortaöğretim Öğretmenlerinin Kişilik Özelliklerinin Öğretmenlik Yeterlik Algılarını Yordama Gücünün Çeşitli Değişkenlere Göre Karşılaştırılması

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 22 - 32, 30.06.2014

Sezai Kalafat

Öz

Bu araştırmada ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin kişilik özelliklerinin öğretmen yeterlikleri üzerindeki etkileri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada, ortaöğretim öğretmenlerinin kişilik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi SDKT , öğretmenlik mesleğine yönelik yeterliklerinin belirlenmesi amacıyla, Öğretmen Yeterlilik Algısı Ölçeği ve ortaöğretim öğretmenlerinin kişisel bilgilerinin belirlenmesi amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen Öğretmen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Zonguldak ilindeki resmi ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 428 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerinin analizinde basamaklı regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenlerin genel öğretmen yeterliğini yordayan kişilik boyutlarının sırasıyla Deneyime Açıklık, Duygusal Denge ve Sorumluluk olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, kişilik, yeterlilik, Beş Faktör Kişilik Modeli, Öğretmen Yeterliği

Predictive Power of Secondary Teachers’ Personality Traits on Their Qualifications According to Certain Variables

Öz

The purpose of this study was to investigate predictive power of secondary teachers’ personality traits on their qualifications according to certain variables. Research model is a survey. The instruments are Personality Test based on Adjectives SDKT , Perception of Competence Scale and the Personal Information Form for Teachers developed by the researcher. The sample of the study consisted of 428 teachers working at the 27 different public high schools in Zonguldak city. The stepwise regression method was used for the analysis of the data. Findings indicated that except for the emotional instability, teachers perceived themselves above the average in all other dimensions of the personality. It was found openness for the experience, emotional stability and the responsibility dimensions of the personality were major factors predicting the teachers’ qualifications

Anahtar Kelimeler

Teacher, Personality, Competence, Five Factor Model of Personality, Teacher Qualification

Kaynakça

• Bacanlı, H., İlhan, T. Vd. (2009). Beş Faktör Kuramına Dayalı Bir Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(2), 261-279.
• Burger, J.M. (2006). Kişilik: Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. (Çeviri: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. vd. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çelikten, M., Şanal, M. vd. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19(2), 207-237.
• Danielson C. ve McGreal T.L. (2000). Teacher Evaluation. Association for Supervision & Curriculum Development.
• Erdoğan, İ. (2001). Sınıf yönetimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Hamachek, E.D. (1972). Toward More Effective Teaching. Don E. Hamachek (Ed.), Psychology and Education içinde. Boston: Ally and Bacon Inc.
• Hartman, R.O. ve Betz, N.E. (2007). The Five-Factor Model and Career Self-Efficacy General and Domain-Specific Relationships. Journal of Career Assessment. 15(2), 145-161.
• Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Öğretmen Yeterlilikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(35), 79-91.
• Manley, F. (1995). Classroom Personalities of Effective Teachers Within a Technical College Setting. Dissertation Abstracts International (UMI No. 9533809).
• Marsh, H.W. ve Overall, J.U. (1981). The Relative İnfluence of Course Level, Course Type, and İnstructor on Students’ Evaluations of College Teaching. American Educational Research Journal. 18, 103-112.
• MEB (2008). Öğretmen Yeterlikleri: Öğretmenlik Mesleği Genel Ve Özel Alan Yeterlikleri. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Murray, H.G. (1975). Predicting Student Ratings of College Teaching from Peer Ratings of Personality Traits. Teaching of Psychology. 2(2), 66-69.
• Murray, H.G., Rushton, P., vd. (1990). Teacher Personality and Student Instructional Ratings in Six Types of University Courses. Journal of Educational Psychology. 82(2), 250-261.
• Özoğul, P. (2006). Bilgisayar Öğretmenlerinin Meslek Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar: Eskişehir İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Rushton, J.P., Murray, H.G. vd. (1983). Personality, Research Creativity, and Teaching Effectiveness in University Professors. Scientometrics. 5, 93-116.
• Senemoğlu, N. (1988). Öğrenme Düzeyini Yükseltme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3, 105 – 115.
• Sherman, B.R. ve Blackburn, R.T. (1975). Personal Characteristics and Teaching Effectiveness of College Faculty. Journal of Educational Psychology. 67(1), 124-131.
• Stronge, J.H. (2007). Qualities of Effective Teachers: Association for Supervision and Curriculum Development. Virginia: Alexandria.
• Sünbül, A.M. (2005). Öğretmenin Dünyası. Ankara: Mikro Yayıncılık.
• TED (2009). Öğretmen Yeterlikleri (Teacher Competences). Ankara: Adım Okan Matbaacılık Basım.
• Tezcan, M. (2001). Eğitim Sosyolojisi (11. Baskı). Ankara: Arı Yayıncılık.
• Uras, M. ve Kunt, M. (2005). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğinden Beklentileri ve Beklentilerinin Karşılanmasını Umma Düzeyleri. XIV. Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 28- 30 Eylül, Denizli.
• Ünal, S. (1991). Eğitim ve Öğretimin Niteliğinin Geliştirilmesinde Öğretmenin Rolü. Eğitimde Nitelik Geliştirme Eğitimde Arayışlar 1. Sempozyumu. 13-14 Nisan, İstanbul: Kültür Koleji Yayınları.