Türkiye’de Eğitim Araştırmalarında Kullanılan Faktör Analizi Tekniğinin İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 158 - 167, 30.12.2014

Cem Büyükekşi , Özgür Murat Çolakoğlu

Öz

Faktör analizi duruma özel karmaşık bir süreçtir. Bunun yansıra, istatistik paket yazılımlarında analize bağlı olacak şekilde birçok seçenek bulunmaktadır. Araştırmacının bilgi ve deneyimi uygun seçeneğin seçilmesinde kritik öneme sahiptir. Faktör analiz tekniği farklı şekillerde uygulanabilmekte ve araştırmacıların doğru olmayan sonuçları elde etmesine yol açmaktadır. Geniş perspektiften incelendiğinde, sosyal araştırma alanında evrensel bir problem olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı da Türkiye’ de eğitim araştırmalarında yaygın olarak kullanılan faktör analizi istatistiğinin analiz süresince hangi referans değerlerinin ya da ölçütlerin hesaba katıldığını ve buna bağlı olarak yapılan analiz sonucunda raporlandırmanın nasıl yapıldığını ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla 218 makale doküman analizi ile incelenmiştir. Sonuç olarak araştırma kapsamında belirlenen bir çok kriterin göz ardı edildiği bulgusuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Faktör Analizi, Eğitim Araştırmaları, Doküman Analizi

Evaluation of Factor Analysis Method Used in Turkish Education Researches

Öz

Factor analysis is case-specific, complex process. Besides, statistical software packages have many options regarding the analysis. Researchers experience and attainment have a critical role in choosing appropriate options in the software. Consequently, factor analysis technique could be applied in different ways and researchers may receive inaccurate results. In a broad manner, this issue is a universal problem in the field of social research. Purpose of this study is to investigate the criterions in the factor analysis process in addition how these criterions taken into account and how these criterions are reported in Turkish educational researches. For this purpose, 218 articles were analyzed by document analysis. Results indicate that; lots of criterions are ignored by researchers

Anahtar Kelimeler

Factor Analysis, Education Research, Document Analysis

Kaynakça

• Comrey, A. L. Ve Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Hilsdale, NJ: Erlbaum.
• Çolakoğlu, Ö., M., ve Büyükekşi, C. (2014). Açımlayıcı Faktör Analiz Sürecini Etkileyen Unsurların Değerlendirilmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences. 2, 58-64.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., ve Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4(3), 272-299.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (2nd ed.). London: Sage Publication.
• Ford, J. K., MacCallum, R. C., ve Tait, M. (1986). The Application of Exploratory Factor Analysis in Applied Psychology: A Critical Review and Analysis. Personnel Psychology, 39, 291-314.
• Gorsuch, R. L. (1974). Factor analysis. Philadelphia: Saunders.
• Henson, R., Capraro, R. M., ve Capraro, M. M. (2004). Reporting Practice and Use of Exploratory Factor Analysis in Educational Research Journals. Research in the Schools, 11(2), 61-72.
• Henson, R. K., ve Roberts, J. K. (2006). Use of Exploratory Factor Analysis in Published Research: Common Errors and Some Comment on İmproved Practice. Educational and Psychological Measurement, 66, 393–416.
• Park, H. S., Dailey, R. ve Lemus, D. (2002). The Use of Exploratory Factor Analysis and Principal Components Analysis in Communication Research. Human Communication Research. 28(4), 562-567.
• Snook, S. C., & Gorsuch, R. L. (1989). Component Analysis versus Common Factor-Analysis – A Monte- Carlo Study. Psychological Bulletin, 106(1), 148-154.
• Stevens, J. (1996). Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences. Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah, New Jersey.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell L. S. (1989). Using Multivariate Statistics. California State University, Northridge, Harper Collins Publishers.
• Tinsley, H.E.A., ve Tinsley, D.J. (1987). Uses of Factor Analysis in Counseling Psychology Research. Journal of Counseling Psychology, 34, 414-424.
• Velicer, W. F., ve Jackson, D. N. (1990). Component Analysis versus Common Factor-Analysis – Some Further Observations. Multivariate Behavioral Research, 25(1), 97-114.
• Widaman, K. F. (1993). Common Factor-Analysis versus Principal Component Analysis – Differential Bias in Representing Model Parameters. Multivariate Behavioral Research, 28(3), 263-311.
• Widaman, K. F. (2007). Common factors versus components: Principals and principles, errors and misconceptions. In R. Cudeck & R. C. MacCallum (Eds.), Factor analysis at 100: Historical developments and future directions (pp. 177–203). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Williams, B., Brown, T., & Onsman, A. (2010). Exploratory factor analysis: A five-step guide for novices. Australasian Journal of Paramedicine, 8(3). http://ro.ecu.edu.au/jephc/vol8/iss3/1 adresinden alınmıştır.
• Zoller, M. (2012). A Comparison between Principal Component Analysis and Factor Analysis. Unıversıty Of Applıed Scıences W¨Urzburg-Schweınfurt. 1-4.