Öğrenme Döngüsü Yaklaşımına Dayalı Fen Öğretiminin Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançlarına Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 25 - 37, 20.06.2016

Gökhan Uyanık

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğrenme döngüsü yaklaşımına dayalı fen öğretiminin sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarına etkisini belirlemektir. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği lisans programında üçüncü sınıf düzeyinde iki farklı şubede öğrenim gören 70 öğrenciden oluşmaktadır. Şubelerden biri deney N=34 , diğeri kontrol grubu N=36 olarak rasgele belirlenmiştir. Deney grubundaki sınıf öğretmeni adaylarına, Fen ve Teknoloji Öğretimi I dersinde öğrenme döngüsü yaklaşımına dayalı öğretim yapılmıştır. Kontrol grubunda ise dersler öğretmen merkezli düz anlatım yöntemi ile işlenmiştir. Veri toplama aracı olarak, Riggs ve Enochs tarafından 1990 geliştirilen ve Hazır-Bıkmaz 2002 tarafından Türkçe’ye uyarlanan Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler, bilgisayar ortamında istatistik paket programı üzerinde bağımsız t-testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, deney ve kontrol grubunun öz-yeterlik inancı ölçeği birinci ve ikinci boyutuna ilişkin son-test puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Fen Öğretimi, Sınıf Öğretmeni Adayları, Öğrenme Döngüsü Yaklaşımı, Öz-Yeterlik

Effect of the Science Teaching Based on Learning Cycle Approach to Self-Efficacy Beliefs towards Science Teaching of Elementary Teacher Candidates

Öz

The aim of this research is to determine the effect of science teaching based on learning cycle approach self-efficacy beliefs towards science teaching of elementary teacher candidates. Pretest-posttest quasi-experimental design was used in this study. The working group was composed of 70 elementary teacher candidates. These 70 candidates has been identified randomly as an experimental N=34 and as a control group N=36 . Lessons in the experimental group were performed based on the learning cycle approach. In the control group lessons were carried out by the teacher-centered lectures. Scale of science teaching self-efficacy beliefs was used as data gathering tool. Data were analyzed using independent t-test on statistical software package in computer. As a result of the research, it was determined that a significant difference between the scale of science teaching self-efficacy beliefs’ first and second dimensions post-test scores of the experimental and control groups, in favor of the experimental group

Anahtar Kelimeler

Elementary Teacher Candidates, Learning Cycle Approach, Science Education, Self-Efficacy

Kaynakça

• Akbaş, A. & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelere göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Anderson, A. M., Dragsted, S., Evans, R. H., & Sorensen, H. (2004). The relationship between changes in teachers’ self- efficacy beliefs and the science teaching environment of Danish first-year elementary teachers. Journal of Science Teacher Education, 15, 25-38.
• Andrew, S. (1998). Self-efficacy as A predictor of academic performance in science. Journal of Advanced Nursing, 14(6), 436-442.
• Appleton, K., & Kindt, I. (2002). Beginning elementary teachers’ development as teachers of science. Journal of Science Teacher Education, 21, 155-168.
• Aston, P. T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32.
• Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde yeni program geliştirme ve uygulama teknikleri: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall.
• Berkant, G. H. & Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
• Britner, S. L. & Pajares, F. (2006). Sources of science self-efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research In Science Teaching, 43(5), 485–499.
• Bursal, M. (2008). Changes in Turkish Pre-service Elementary Teachers’ Personal Science Teaching Efficacy Beliefs and Science Anxieties During a Science Methods Course. Journal of Turkish Science Education, 5(1), 99-112.
• Carroll, J. B, & Morrell, P. (2003). An Extended Examination of Preservice of Elementary Teacher’ Science Teaching Self-Efficacy. School Science and Mathematics, 103(5), 246-251.
• Chan, D. W. (2003). Multiple intelligences and perceived self-efficacy among chineese secondary school teachers in Hong Kong. Educational Psychology, 23(5), 521-533.
• Crowther, D. T. (1998). Metamorphosis of Preservice Teachers. Electronic Journal of Science Education, 2(4).
• Çetin, B. (2008). Fen bilgisi öğretimi dersinin sınıf öğretmenliği anabilim dalı 3. Sınıf öğrencilerinin fen öğretimindeki öz-yeterlik inançlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 55
• Davis, K. S., & Falba, C. J. (2002). Integrating Technology in Elementary Preservice Teacher Education: Orchestrating Scientific Inquiry in Meaningful Ways. Journal of Science Teacher Education, 13(4), 303-329.
• Enochs, L.G., & Riggs, I.M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6. Baskı). New York: McGraw-Hill International Edition.
• Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
• Hazır-Bıkmaz, F. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
• Hazır-Bıkmaz, F. (2006). Fen öğretiminde öz-yeterlik inançları ve etkili fen dersine ilişkin görüşler. Eurasian Journal of Educational Research, 25.
• Henson, R. K. (2001). Teacher self-efficacy: substantive ımplications and measurement dilemmas. Paper presented at the annual meeting of the educational research exchange.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının fen öğretimi dersine bağlı olarak değişimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 55-69.
• Keleş, Y. (2010). Fen eğitiminde öğrenme döngüsü modelleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 41-51.
• Küçükyılmaz, A. & Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23.
• Küçükyılmaz, E. A. & Duban, N. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve öz-yeterlik inançlarını etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(1), 71- 83.
• Lawson, A. E. (1995). Science teaching and the development of thinking. Belmont, CA: Wadsworth Publising.
• Lent, R. W., Brown, S. D., & Larkin, K. C. (1984). Relation of self-efficacy expectations to academic achievement and persistence. Journal of Counseling Psychology, 31, 356-362.
• Morgil, İ., Seçken, N., & Yücel, A.S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6(1), 62-72.
• Morrell, P., & Carroll, J. (2003). An Extended Examination of Pre-service Elementary Teachers’ Science Teaching Self- efficacy. School Science and Mathematics, 103(5),246-251.
• Morrisey, J. T. (1981). An analysis of studies en changing the attitude of elementary student teacher toward science and science teaching. Science Education, 65(2), 157-177.
• Moseley, C., & Utley, J. (2006). The Effect of an Integrated Science and Mathematics Content-based Course on Science and Mathematics Teaching Efficacy of Preservice Elementary Teaching. .Journal of Elementary Science Education, 18(2), 1-12.
• Osborne, R., & Wittrock, M. C. (1983). Learning science: A generative process. Science Education, 67(4), 489-508.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(1), 277-306.
• Özkan, Ö., Tekkaya, C. & Çakıroğlu, J. (2002). Fen Bilgisi Aday Öğretmenlerin Fen Kavramlarını Anlama Düzeyleri, Fen Öğretimine Yönelik Tutum ve Öz yeterlik İnançları. V. Fen ve Matematik Kongresi, Ankara.
• Özmen, H. (2004). Fen Öğretiminde Öğrenme Teorileri ve Teknoloji Destekli Yapılandırmacı (Constructivist) Öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(14), 100-109.
• Palmer, D. H. (2006). Durability of Changes in Self-efficacy of Preservice Primary Teachers. International Journal of Science Education, 28(6), 655-671.
• Plourde, L. A. (2002). The Influence of Student Teaching on Pre-service ElementaryTeachers’ Science Self-efficacy and Outcome Expectancy Beliefs. Journal of Instructional Psychology, 29(4), 245-252.
• Reiff, R., Harwood, W.S., & Phillipson, T. (2002). The inquiry whell: A research-based model for doing scientific inquiry. Paper presented at the annual meeting of the National Assocation for Research in Science Teaching, New Orleans, LA. April 7-10.
• Sarıkaya, H. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi düzeyleri fen öğretimine yönelik tutum ve öz-yeterlik inançları. Yüksek lisans tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Schoon, K. J., & Boone, W. J. (1998). Self Efficacy and Alternative Conceptions of Science of Preservice Elementary Teachers. Science Education, 82(5), 553-568.
• Tobin, K., Tippins, D. J., & Gallard, A. J. (1994). Research on Instructional Strategies for Teaching Science. In D. L. Gabel (Ed.). Handbook of Research on Science Teaching and Learning (pp. 45-93). New York: MacMillan.
• Tosun, T. (2000). The beliefs of preservice elementary teachers toward science and science teaching. School Science and Mathematics, 100(7), 376-382.
• Tschanen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A., & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy. Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
• Tuckman, B. W. (1991). Educational psychology. From theory to application. Florida: Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
• Türkmen, H. (2006). Öğrenme döngüsü yaklaşımıyla ilköğretimde fen nasıl öğretilmelidir? İlköğretim Online, 5(2), 1
• Watters. J. J., & Ginn, I. S. (2000). Developing Motivation to Teach Elementary Science:Effect of Collaboration and Authentic Learning Practices in Preservice Education. Journal of Science Teacher Education, 11(4), 301-321.
• Yaman, S., Cansüngü, Ö. & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerini incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
• Yıldız-Duban, N. & Gökçakan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280.