Ortaöğretim Öğrencilerinin Rehberlik Dersi Çalışmalarına İlişkin Algıları

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 152 - 168, 20.06.2019

Yasemin Cengiz Demir Ali Arslan

Öz

Okullardaki psikolojik ve danışma servisleri öğrencilerinin kendilerini tanımaları, ilgi ve yeteneklerinin farkında olmaları, doğru kararlar almaları, planlar yapmaları, karşılaştıkları sorunları çözmeleri, çevreye uyum sağlamaları ve bunların sonucunda kendini gerçekleştirmelerine yardımcı olur. Bu servis tarafından yapılan çalışmaların değerlendirilmesi, psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin geliştirilebilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu araştırma ile ortaöğretim öğrencilerinin Milli Eğitim Bakanlığı MEB okul programı içinde yer alan rehberlik dersi çalışmalarına ilişkin algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini “tabakalı küme örneklem yöntemi” ne göre seçilen ve 2016-2017 öğretim yılında, Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan bir ilde 11 ortaöğretim kurumunda öğrenim gören 2789 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen Sınıf Rehberlik Dersi Çalışmaları Algı Ölçeği SRÇAÖ kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen veriler frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve tek yönlü varyans analizi ANOVA yöntemleri ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda öğrencilerin rehberlik dersi çalışmalarına karşı algılarının genel ortalamasının kararsızım aralığına denk geldiği sonucuna ulaşılmıştır. Ortaöğretim öğrencilerinin rehberlik çalışmalarına yönelik algılarına ilişkin bulguları incelendiğinde ise; öğrencilerin sadece iki konuda olumlu algıya sahip oldukları, diğer konularda ise kararsızlık içerisinde oldukları tespit edilmiştir. Buna göre, bu ders kapsamında öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda kendini tanıma, kendini geliştirme, iletişim becerileri edinme, kendine güven duyma, verimli ders çalışma alışkanlıklarını kazandırma, okula uyumu kolaylaştırma, akademik gelişimi arttırma ve yükseköğretim programları hakkında bilgi edinme ihtiyaçlarını giderici yönde olan etkinliklere daha fazla ağırlık verilebilir. Ayrıca öğrenci algılarının, rehberlik dersi çalışmalarına yönelik cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, anne-baba gelir ve eğitim düzeyine göre değiştiği de görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Rehberlik Dersi, Sınıf Rehberlik Dersi Çalışmaları Algı Ölçeği, Ortaöğretim Öğrencileri

Perceptions of High School Students about the Guidance Activities

Öz

Guidance services in schools aims the students to know themselves, to be aware of their interests and abilities, to make the right decisions, to make plans, to solve the problems they face, to adapt to the environment and to realize themselves. The studies on the evaluation of these guidance services and activities are very important and necessary to support and develop them with feedback. In this study, it is aimed to determine the perceptions of the high school students about the activities performed in the guidance courses. The sample of this study consisted of, 2789 students, selected by “stratified cluster sampling method”, in 11 secondary school in a province located in the Western Black Sea Region during 2016-2017 academic year. The Guidance Course Activities Perceptions Scale GCAPS developed by the researchers was used as a instrument. The data obtained from the scale were analyzed by the values of frequency, percentage, mean and one-way analysis of variance ANOVA . As a result of these analysis, it was concluded that the students' perceptions towards the guidance course activities were generally been in the range of "undecided". On the other hand, when the findings about the perceptions towards the guidance course activities were examined it was detected that the students had a positive perception in only two subjects and they were in ambivalence in all other subjects. So, more activities can be performed to the students to contribute on the subjects such as self-knowledge, self-development, self-confidence, communication skills, efficiently lesson working, school adaptation, academic developments and information about the higher education programs. Besides, it was also seen that these perceptions have changed according to factors as gender, school type, class level, income level and parent’s education level

Anahtar Kelimeler

Guidance Course, Guidance Course Activities Perceptions Scale, High School Students

Kaynakça

• Akbaba, A. & Batikan T. (2016). Okul yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin okullardaki rehberlik servisleri hakkındaki görüşleri: van örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 89-122.
• Altıntaş, E. (2015). Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. Gürhan Can (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik içinde (s.4)(16. Baskı). Pegem Akademi: Ankara
• Azimli, Ö. & Akacan, B. (2017). Ortaöğretim kademesinde görevli okul yöneticilerinin rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerine ilişkin algı ve görüşleri. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(29), 129-150, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12595, Ankara-Turkey.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak E., Akgün Ö., Karadeniz Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri ( 7. Baskı). Pegem Akademi: Ankara
• Chireshe, R. (2011). School counsellors’ and students’ perceptions of the benefits of school guidance and counselling services in zimbabwean secondary schools. Journal of Social Sciences, 29 (2), 101-108
• Çivicioğlu, M. (2016). Ortaöğretim rehberlik programının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Dorinda J. G. & Jing Z. (2011). High school students’ perceptions of school counseling services: awareness, use, and satisfaction. Counseling Outcome Research and Evaluation, 2(1), 87-100.
• Ellis, T. (1990). The missouri comprehensive guidance model, higlights: an eric/caps digest.
• Fox, C. L. & Ian B. (2007). If you don't want to tell anyone else you can tell her:Young people's views on school counselling. British Journal of Guidance & Counselling, 35, 97–114.
• Gündüz, B., İnandı Y. & Tunç B. (2014). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri: betimsel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(2), 19-34.
• Gysbers, N.C. & Henderson P. (1997). Comprehensıve guidance programs that work-ı, greensbore, NC:ERIC Clearinghhouse on Coungselling and Student Services.
• Gysbers, N.C. & Henderson P. (1988). Developing and managing your school guidance program, 3rd edition, American Counseling Association: Alexandria, VA.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.Baskı). Nobel Yayınevi: Ankara.
• Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik danışma ve rehberlik (8. Baskı). Özerler Matbaası: Ankara.
• Khan, S. B. (2010). Need assessment on the provision of guidance services at high school level ın pakistan. International Journal of Academic Research, 2(6), 483-486.
• Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim kurumlarındaki rehber öğretmenlerin ve sınıf rehber öğretmenlerin sınıf içi rehberlik etkinlikleri ile ilgili görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Lapan, R. T., Gysbers N.C. & Sun Y. (1997). The impact of morefully implemented guidance programs on the school experiences of high school students: a statewide evaluation study, Journal of Counseling and Development, 75 (4), 292-302.
• Modo, F., Sanni, K., Uwah, C. & Mogbo, I. (2013).Guidance and counseling services in secondary school as coping strategy for improved academic performance of students in akwa ibom state, Nigeria. Research on Humanities and Social Sciences, 3(4), 43-48.
• Meşeci, F., Dinçer, D. & Çırakoğlu, B. (2006). İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisine ve çalışanlarına yönelik algıları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 175-186.
• Murat, M. (1993). Öğrencilerin sınıf öğretmenlerinin sundukları rehberlik hizmetlerine ilişkin algıları ve beklentileri. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Nazlı, S. (2004). Sınıf rehberliği etkinlikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 7(11), 135-151.
• Nazlı, S. (2007). Okul Yöneticilerinin Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetini Algılamaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 155-166.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2011). Ortaöğretim rehberlik ve yönlendirme dersi programı. http://orgm.meb.gov.tr (Erişim Tarihi 20.11.2017)
• Poyraz, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Rowley, W. J., Stroh, H. R., Sink ve Christopher A. (2005). Comprehensive guidance and counseling programs‟ use of guidance curricula materials: a survey of national trends. Proffessional School Counseling. 8,4, April. 296-303.
• Ruttoh, M. & Jepkoech K. (2015).Planning and ımplementation of guidance and counseling activities in secondary schools: a case of kamariny division of keiyo district, Kenya, 6(5), 1-5.
• Selen, N. (2008). Liselerdeki psikolojik danışma ve rehberlik servislerinin algılanan etkililiğinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Soykatırcı, M. (2004). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine bakış açıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Şahin, E. (2006). Ortaöğretim rehberlik çalışmalarının üniversitedeki alan seçimine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van
• Şahin, F. Y. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilim Bilimleri Dergisi, 5(2), 1–26.
• Tatlılıoğlu, K. (2011).Rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisinden beklentiler üzerine bir araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 79-102.
• Turan, F. (2009). Lise öğrencilerinin rehberlik servisine tutumlarının kendini açma davranışı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Turgut, S, (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin rehberlik programından yararlanma düzeyi arasındaki farkı etkileyen bazı faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Tüfekçi U. M. (2011). Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı rehberlik etkinliklerinin sınıf rehber öğretmenleri ve rehber öğretmenler tarafından kullanılma durumları. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, s.38-141.
• Yazgünoğlu, S. & Demirel M. (2012). Okul ve sınıf rehber öğretmenlerinin ilköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel sayı, 244-255.