6. Sınıf Öğrencilerinin "Yıldız", "Gezegen" ve "Ay, Dünya ve Güneş" Kavramlarına Yönelik Algılarının Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 127 - 145, 30.06.2018

Gamze Babaoğlu , Özgül Keleş

Öz

Bu çalışmanın amacı, araştırmaya katılan ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin “Dünyamız, Ay ve Yaşam Kaynağımız Güneş” ünitesi kapsamında gerçekleştirilen etkinlikler öncesinde ve sonrasında zihinlerinde “yıldız”, “gezegen ve “Ay, Dünya ve Güneş” kavramlarını nasıl betimlediklerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim öğretim yılında, Konya ili Çumra ilçesinde yer alan bir taşıma merkezi ortaokuldaki 6. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmaya 19’u kız ve 12’si erkek olmak üzere 31 kişi katılmıştır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Öğrencilerin algılarını belirlemek için veri toplama aracı olarak çizim tekniği kullanılmıştır. Veri toplama aracı, Ortaokul 6. Sınıf Fen Bilimleri 3-8. Sınıf Öğretim Programı “Dünyamız, Ay ve Yaşam Kaynağımız Güneş” ünitesi işlenmeden önce ve sonra uygulanmıştır. Çalışmaya katılan bütün öğrencilerden “yıldız”, gezegen” ve “Ay, Dünya ve Güneş kavramları ile ilgili düşüncelerini yansıtan bir resim çizmeleri istenmiştir. Resimlerin altına ise, çizimlerinde anlatmak istediklerini ifade etmeleri beklenmiştir. Verilerin analizinde fenomenolojik çalışma için kodlama şablonu ve içerik analizi kullanılmıştır. Öğrencilerden çizim yöntemiyle alınan veriler çözümlenirken ortak kodlar ile sınıflandırılmıştır ve öğrenci ifadelerinden örneklerle birlikte “Inspiration 9” programı kullanılarak zihin haritaları oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin uygulama öncesi genel olarak “yıldız”, “gezegen”, “Ay, Dünya ve Güneş” konusunda eksik ve bilimsel olmayan kavramlara sahipken, ilgili ünite işlendikten sonra, öğrencilerin çoğunun yıldızların şekli ve özellikleri, gezegenler, Ay, Dünya ve Güneş’in büyüklükleri ve konumları ile ilgili algılarının ve açıklamalarının bilimsel yönde olumlu olarak değiştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Astronomi Eğitimi, Astronomi, Algı, Fenomenoloji, Fen Eğitimi

Determination of 6th Grade Students’ Perceptions of the Concepts of “Star”, “Planet” and “Moon, Sun and Earth”

Öz

The purpose of the current study is to elicit how the participating 6th grade students describe the concepts of “star”, “planet” and “Moon, Sun and Earth” in their minds before and after conducting the activities related to the unit of “Our Earth, Moon and Our Source of Life, The Sun”. The study group of the research constitutes the 6th grade students at a secondary school which is a transfer center for the secondary school students from the surrounding villages situated within Çumra town of Konya province in Academic Year 2015-2016. The participants of the study are 19 girls and 12 boys, a total of 31 students. The qualitative research method was used in this study. In order to determine the students’ perceptions, the drawing technique was used as the data collection tool. The data collection tool was administered to the students before and after studying the unit “Our Earth, Moon and Our Source of Life, The Sun” taught within the 6th grade science curriculum. The participating students were asked to draw a picture reflecting their thoughts about the concepts of “star”, “planet” and “Moon, Sun and Earth”. Under their drawings, they were asked to write what they wanted to explain in their drawings. In the analysis of the collected data, the coding scheme for a phenomenological study and the content analysis were used. While analyzing the data collected from the students through the drawing technique, they were classified by using the common codes and together with the excerpts taken from the students’ statements, the students’ mind maps were formed in the “Inspiration 9” program. As a result of the study, it was found that while the participating 6th grade students had missing information and non-scientific understanding about the concepts of “star”, “planet” and “Moon, Sun and Earth” before the application, the students’ explanations and perceptions about the shapes and characteristics of stars and sizes and locations of the Moon, Earth and Sun after the application showed positive changes in their scientific perceptions of these concepts.

Anahtar Kelimeler

Astronomy Education, Astronomy, Perception, Phenomenology, Science Education

Kaynakça

• Aksan, Z., Yenikalaycı, N. & Çelikler, D. (2017). The middle-school students’ knowledge level related to the concepts of “planet” and “star”. 2. Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi, Tam Metin Bildiri Kitabı, 166-172, Muğla.
• Aktamış, H., Acar, E. & Hiğde, E. (2018). Astronomiyi öğrenelim-uzayı keşfedelim kampı öğrencilerin astronomi hakkındaki kavramsal bilgilerini değiştirdi mi? Kastamonu Education Journal, 26(2), 523-533. doi:10.24106/kefdergi.389816
• Alın, G. & İzgi, Ü. (2017). İlköğretim öğrencilerinin yıldızlar konusuna ilişkin kavram yanılgılarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 202-2014.
• Arıkurt, E. (2014). Kavram karikatürlerinin ve kavramsal değişim metinlerinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin başarılarına, kavramsal değişimlerine ve tutumlarına etkisinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Giresun Üniversitesi, Giresun.
• Artut, K. (2004). Okul öncesi resim eğitiminde çocukların çizgisel gelişim düzeylerine ilişkin bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 223-234.
• Aslan, Z., Aydın, C., Demircan, O., Kırbıyık, H. & Derman, E. (1996). Astronomi ve uzay bilimleri ders kitabı. Tekışık Yayıncılık: Ankara.
• Babaoğlu, G. (2016). 6. sınıf öğrencilerinin astronomi kavramlarına yönelik algılarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Babaoğlu, G. & Keleş, Ö. (2017). 6. sınıf öğrencilerinin “dünya”, “ay” ve “ güneş “ kavramlarına yönelik algılarının belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 601-636.
• Bailey, J. (2007). Development of a concept inventory to assess students’ understanding and reasoning difficulties about the properties and formation of stars. Astronomy Education Review, 2(6), 133-139.
• Baltacı, A. (2013). Astronomi konusunun çoklu yazma etkinlikleri ve yaparak yazarak bilim öğrenme metodu kullanılarak öğretilmesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Baş, T. & Akturan, U. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Belet, D. S. & Türkkan, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimsel ifadelerinde algı ve gözlemlerini ifade biçimleri (Avrupa Birliği örneği). VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara..
• Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü., Uluçınar Sağır, Ş. & Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay kavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 218-229.
• Bostan, A. (2008). Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Bryce, T. G. K. & Blown, E. J. (2013). Children's concepts of the shape and size of the earth, sun and moon. International Journal of Science Education, 35(3), 388–446.
• Canales, E., Camacho ,F. & Cazares, L. (2013). Elementary students’ mental models of the solar system. Astronomy Education Review, 12(1), 010108. doi:10.3847/AER2012044.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Evren, S. (2014). Astronomi atlası güneş sisteminden gök adalara. Erişim tarihi: 11.04.2016, http://www.astrobilgi.org/dosyalar/
• Gülseçen, H. (2002, 16-18 Eylül). Astronominin diğer temel bilimlerle ilişkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Gülseçen, S. (2002, 16-18 Eylül). Bilgi teknolojisinin astronomi araştırmalarına ve eğitim öğretimine etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara
• Gündoğdu, T. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin astronomi konusundaki başarı ve kavramsal anlama düzeyleri ile fen dersine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kabaş, A. (2013). The sundial. TÜBİTAK AstroÇOMÜ Astronomi Yaz Bilim Kampı, Çanakkale.
• Karaköse, T. (2006). Eğitim örgütlerindeki iç ve dış paydaşların kurumsal itibara ilişkin algılamaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Koçer, D. (2002, 16-18 Eylül). Türkiye’de astronomi eğitiminin önemi, gerekliliği ve yapılabilecekler. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Komisyon (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. MEB Yayınları: Ankara.
• Kurnaz, M. A. (2007). Yıldız, kuyruklu yıldız ve takım yıldız kavramlarıyla ilgili öğrenci algılamalarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 251-264.
• Kurnaz, M. A. & Değermenci, A. (2011). Temel astronomi kavramlarına ilişkin öğrenci algılamalarının sınıf seviyelerine göre karşılaştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 91-112.
• Selçuk, Z. (2004). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Starakis, J. & Halkia, K. (2010). Primary school students’ ideas concerning the apparent movement of the moon. Astronomy Education Review, 9, 010109-1. doi: 10.3847/AER2010007.
• Şenel Çoruhlu, T. (2013). Güneş sistemi ve ötesi: uzay bilmecesi’ ünitesinde zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline göre geliştirilen rehber materyallerin etkililiğinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Taşcan, M. (2013). Fen bilgisi öğretmenlerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Malatya ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Trumper, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts-sun-earth-moon relative movements-at a time of reform in science education. Research in Science & Technological Education, 24(1), 85-109.
• Ulu, H. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğretimine yönelik algılarına bazı değişkenlerin etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Uluç, K., Yetkiner, R., Taner, M. S., Kaynar, S., Okuyan, O., Eryılmaz Kılıç, S., Kırbıyık, H., Esenoğlu, H. H. & Özışık, T. (2016). TUG-BİTOM eğitsel faaliyetlerinin MEB öğrencilerinin astronomi kavramlarını anlama düzeyine etkisi, Ulusal Astronomi Kongresi, Sözlü Bildiri, Erzurum.
• URL-1 Erişim tarihi: 10.10.2015, http://analyzer.depaul.edu/paperplate/ Oreo %20Moon%20Phases.htm
• URL-2 Erişim tarihi: 08.10.2015, https://www.youtube.com/watch?v=5L9 066yRi2w
• URL-3 Erişim tarihi: 08.10.2015, https://www.youtube.com/watch?v=S6U dBVDlhDI
• White, R. & Gunstone, R. (1992). Probing understanding. The Falmer Press: UK.
• Yalaki, Y. (2015). Etkinliklerle bilimin doğasının öğretimi (ekitap). Erişim tarihi: 12.10.2015, http://www.bilimindogasi.hacettepe.edu.tr/Bidomeg_ Kitap.pdf
• Yalçın, M. & Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 34(171), 270-285.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Basım). Seçkin Yayıncılık: Ankara.