ÖĞRETMENLERİN MATEMATİK OKURYAZARLIĞI VE PROBLEM KURMA ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 1, 1 - 21, 01.08.2019

Kemal Özgen Yahya Özer Ekrem Arslan

https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.002

Öz

Bu araştırmanın amacı, matematik öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı MOY ve problem kurma öz yeterlik inançlarının cinsiyet, mezun olunan fakülte türü, mesleki deneyim, son mezuniyet durumu ve çalıştığı okul türüne göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Ayrıca matematik öğretmenlerinin MOY öz yeterlik inançlarının, problem kurma öz yeterlik inançlarının anlamlı yordayıcısı olup olmadığını incelenmiştir. Araştırma betimsel bir çalışmadır ve tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 174 ortaokul ve lise matematik öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, matematik okuryazarlığı öz yeterlik ölçeği ve öğretmenlerin problem kurma ile ilgili öz yeterlik inançlarını belirleme ölçeği kullanılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre matematik öğretmenlerinin MOY ve problem kurma öz yeterlik inançlarının cinsiyet, mezun olduğu fakülte türü, mesleki deneyim, son mezuniyet durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır. Ancak matematik öğretmenlerinin çalıştığı okul türünün MOY ve problem kurma öz yeterliği inançları üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde matematik öğretmenlerinin MOY öz yeterlik inançları, problem kurma öz yeterlik inançlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Matematik öğretmenlerinin MOY ve problem kurma öz yeterlik inançları arasında yüksek düzeyde anlamlı ilişki olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Matematik okuryazarlığı, Matematik öğretmenleri, Öz yeterlik, Problem kurma

ÖĞRETMENLERİN MATEMATİK OKURYAZARLIĞI VE PROBLEM KURMA ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ İNCELENMESİ

Öz

Kaynakça

• Akay, H., Soybaş, D. ve Argün, Z. (2006). Problem kurma deneyimleri ve matematik öğretiminde açık uçlu soruların kullanımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 129-146.
• Akkaya, R. ve Memnun, D.S. (2012). Öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlığa ilişkin öz- yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
• Altıntaş, E., Özdemir, A.Ş. ve Kerpiç, A. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterlik algılarının bölümlere göre karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 26-34.
• Altıntaş, Y.D. ve Tanrıseven, I. (2017). Sınıf öğretmenlerinin problem kurma öz yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 33-42.
• Altun, M. (2002). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi (10. Baskı). Bursa: Erkam Matbaası.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz- yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
• Bayazit, İ. ve Kırnap-Dönmez, S. M. (2017). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin orantısal akıl yürütme gerektiren durumlar bağlamında incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1), 130-160.
• Bennison, A. (2015). Developing an analytic lens for investigating identity as an embedder-of-numeracy. Mathematics Education Research Journal, 27, 1–19.
• Brown, S. I. ve Walter, M. I. (2005). The art of problem posing (3rd ed.). New York: Psychology Press.
• Cankoy, O. ve Darbaz, S. (2010). Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 11-24.
• Dede, Y. (2008). Matematik öğretmenlerinin öğretimlerine yönelik öz-yeterlik inançları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 741-757.
• Dede, Y. ve Yaman, S. (2005). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem kurma ve problem çözme becerilerin belirlenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 18, 236- 252.
• De Lange, J. (2003). Mathematics for literacy. In B. Madison ve L. Steen (Eds.), Quantitative literacy: Why numeracy matters for schools and colleges (pp. 75–89). New Jersey: The National Council on Education and the Disciplines.
• Demir, E. (2015). Türkiye’de on beş yaş grubu öğrencilerin matematik okuryazarlık becerileri ile ilişkili duyuşsal özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 165-184.
• Deringöl, Y. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik problemi çözmeye yönelik inançları ile problem kurma özyeterlik inançlarının belirlenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 31-53.
• Dinçer, B., Akarsu, E. ve Yılmaz, S. (2016). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlik algıları ile matematik öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 207-228.
• Dinçer, B. ve Yılmaz, S. (2016). An investigation into the perceptions of mathematics and information literacy self-efficacy levels of pre-service primary mathematics teachers. European Journal of Contemporary Education, 15(1), 84-93.
• English, L. D. (1997). The development of fifth-grade children’s problem-posing abilities. Educational Studies in Mathematics, 34, 183-217.
• Evans, D. (2017). Examining the literacy within numeracy to provide access to the curriculum for all. International Perspectives on Inclusive Education, 11, 35-51.
• Gülten, D.Ç. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 5(2), 393-408.
• Güneş, G. ve Gökçek T. (2013). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-79.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (13. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kayan, F. ve Çakıroğlu E. (2008). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmeye yönelik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 218-226.
• Kılıç, Ç. ve İncikabı, L. (2013). Öğretmenlerin problem kurma ile ilgili öz-yeterlik inançlarının belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 223-234.
• Kırnap-Dönmez, M.S. (2014). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Kilpatrick, J. (1987). Problem formulating: Where do good problems come from? In A. H. Schoenfeld (Ed.), Cognitive science and mathematics education (pp. 123-147). New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Koğar, H. (2015). PISA 2012 Matematik okuryazarlığını etkileyen faktörlerin aracılık modeli ile incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 45-55.
• Korkmaz, E. ve Gür, H. (2006). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin belirlenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 64-74.
• Koyuncu, İ. ve Haser, C. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 25.07.2013 tarihinde http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2384-30_05_201215_20_24.pdf adresinden alınmıştır.
• Lailiyah, S. (2017). Mathematical literacy skills of students’ in term of gender differences. The 4th International Conference on Research, Implementation, and Education of Mathematics and Science (4th ICRIEMS), doi: 10.1063/1.4995146.
• Machaba, F.M. (2018). Pedagogical demands in mathematics and mathematical literacy: A case of mathematics and mathematical literacy teachers and facilitators. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(1), 95-108.
• Malasari, P.N., Herman, T. ve Jupri, A. (2017). The construction of mathematical literacy problems for geometry. International Conference on Mathematics and Science Education (ICMScE), pp.1-7. doi :10.1088/1742-6596/895/1/012071
• Memnun, D.S., Akkaya, R. ve Hacıömeroğlu, G. (2012). The effect of prospective teachers’ problem solving beliefs on self-efficacy beliefs about mathematical literacy. Journal of College Teaching & Learning, 9(4), 289- 298.
• National Council of Teachers of Mathematics (NTCM) (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston, VA: Author.
• Nixon-Ponder, S. (1995). Using problem-posing dialogue: In adult literacy education. Adult learning, 7(2), 10-12.
• Ojose, B. (2011). Mathematics literacy: Are we able to put the mathematics we learn into everyday use? Journal of Mathematics Education, 4(1), 89-100.
• Organisation for Economic Co-Operation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: Mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. PISA, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-en.
• Önal, H., Yorulmaz, A., Gökbulut, Y. ve Altıner, E.Ç. (2017). The relationship between pre-service class teachers' self-efficacy in mathematical literacy and their attitudes towards mathematics. Journal of Education and Practice, 8(26), 170-179.
• Özgen, K. ve Bayram, B. (2018). Problem kurma öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. 27th International Conference on Educational Sciences, April 18-22 2018, Antalya, Abstract Book, pp. 2559-2562.
• Özgen, K. (2017). Problem posing skills towards mathematical literacy: The sample of teachers and pre- service teachers. International Conference on Education in Mathematics, Science & Technology (ICEMST), May 18-21, 2017 / Ephesus - Kusadasi, Turkey, Abstract Book, pp. 81-82.
• Özgen, K. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığına yönelik öz yeterlik inançları. Electronic Journal of Education Sciences, 4(7), 1-12.
• Özgen, K. ve Kutluca, T. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 1-21.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in achievement settings. Review of Educational Research, 66, 543-578.
• Pugalee, D. K. (1999). Constructing a model of mathematical literacy. The Clearing House, 73(1), 19-22.
• Schunk, D.H. (2009). Öğrenme teorileri eğitimsel bir bakış (5.Baskı). Çev. Ed. M. Şahin. Ankara: Nobel.
• Stacey, K. (2015). The real world and the mathematical world. In K. Stacey ve R. Turner (Eds.), Assessing mathematical literacy: The PISA experience (pp. 57–84). Cham, Switzerland: Springer International Publishing.
• Stoyanova, E. ve Ellerton, N. F. (1996). A framework for research into students’ problem posing in school mathematics technology in mathematics education (pp.518–525). Melbourne: Mathematics Education Research Group of Australasia.
• Sümen, Ö.Ö. ve Çalışıcı, H. (2016). The relationships between teachers’ mathematical literacy self efficacy beliefs, metacognitive awareness and problem solving skills. Participatory Educational Research, Special Issue 2016-II, 11-19.
• Tarım, K., Baypınar, K. ve Keklik, G. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı öz- yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(21), 846-869.
• Taşkın, N. ve Tuğrul, B. (2014). Investigating preschool candidates’ mathematics literacy self-sufficiency beliefs on various variables. Procedia Social and Behavioral Sciences, 116, 3067-3071.
• Tichá, M. ve Hošpesová, A. (2013). Developing teachers’ subject didactic competence through problem posing. Educational Studies in Mathematics, 83(1), 133–143.
• Toluk- Uçar, Z. (2009). Developing pre-service teachers understanding of fractions through problem posing. Teaching and Teacher Education, 25, 166-175.
• Uzun, M.S., Yanık, C. ve Sezen, N. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2, 212-221.
• Ünlü, M. ve Sarpkaya Aktaş, G. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma öz yeterlik ve problem çözmeye yönelik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 2040-2059.
• Yavuz, G., Günhan, B.C., Ersoy, E. ve Narlı, S. (2013). Self- efficacy beliefs of prospective primary mathematics teachers about mathematical literacy. Journal of College Teaching & Learning, 10(4), 279-287.
• Yenilmez, K. ve Turgut, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlik düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 253-258.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Zehir, K. ve Zehir, H. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz- yeterlik inanç düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 104-117.