ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENCİLERE YÖNELİK DEMOKRATİK TUTUMLARININ OLUŞUMUNDA ENFORMAL ÖĞRENMENİN ROLÜ

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 1, 296 - 310, 01.08.2019

Ayşe Caner Rahşan Sönmez Sezen Bayhan

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin iş yerinde diğer bir deyişle okulda gerçekleşen enformal öğrenme deneyimleri ile öğrencilere karşı demokratik tutum geliştirmeleri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Çalışmada kullanılan veri İstanbul’un bir ilçesinde devlet okulunda görev yapan 20 ilkokul 4. sınıf öğretmeni ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler sonucunda toplanmıştır. Öğretmenleri seçmek için Gözütok tarafından geliştirilen Demokratik Tutum Ölçeği kullanılmıştır ve dökümü yapılan mülakatlar içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma, okulda gerçekleşen enformal öğrenme sürecinin öğretmenlerin öğrencilere karşı demokratik tutum geliştirmelerinde etkili olduğu yönündedir. Öğretmenlerin yöneticileri, meslektaşları, ve de öğrencileri ile olan etkileşimleri sonucunda gerçekleşen enformal öğrenme süreci, onların öğrencilere karşı demokratik tutum geliştirmelerini teşvik edebilir veya bu sürece ket vurabilir. Öğretmenlerin anlatıları göstermektedir ki yönetimin baskısı öğretmenlerin öğrencilere karşı demokratik tutum geliştirmelerine engel olabilirken daha az hiyerarşik öğretmen-yönetici ilişkileri, bu yönde şahit olunan örnekler veya tecrübe edilen yönetici davranışları pozitif bir okul ortamı oluşmasına katkıda bulunmaktadır ve böylece öğretmenlerin öğrencilere karşı daha demokratik tutum içine girmelerini teşvik etmektedir. Araştırma bulguları aynı zamanda meslektaşlar ile etkileşim sonucu gerçekleşen enformal öğrenmenin önemine işaret etmekte ve bu tarz bir öğrenme deneyiminin ne şekilde öğretmenler tarafından kendilerinin öğrencilere karşı demokratik tutum geliştirmelerini destekleyici bir faktör olarak algılandığını aktarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enformal öğrenme, demokratik tutum, öğretmen öğrenmesi, katılımcı sınıf

ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENCİLERE YÖNELİK DEMOKRATİK TUTUMLARININ OLUŞUMUNDA ENFORMAL ÖĞRENMENİN ROLÜ

Öz

Kaynakça

• Adalsteinsdottir, K. (2004). Teachers’ behaviour and practices in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 48 (1), 95-113.
• Basu, S. J. ve Barton, A. C. (2010). A researcher-student-teacher model for democratic science pedagogy: Connections to community, shared authority, and critical science agency. Equity & Excellence Education, 43 (1), 72-87.
• Billett, S. (2001) Learning throughout working Life: Interdependencies at work. Studies in Continuing Education, 23 (1), 19-35.
• Çakmur, E. (2007). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin sınıf-içi davranışlarının demokratiklik düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Istanbul.
• Dündar, H. (2013). Relationship between values owned by teacher candidates and their democratic attitudes. International Journal of Social Science, 6 (2), 367-381.
• Eraut, M. (2004). Informal learning in the workplace. Studies in Continuing Education, 26, 247-273.
• Firestone, W.A. (1987). Meaning in method: The rhetoric of quantitative and qualitative research. Educational Researcher, 16 (7), 16-21.
• Gözütok, D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları. Ankara: Ekin Matbaacılık ve Yayıncılık.
• Hoekstra, A., Korthagen, F., Brekelmans, M., Beijaard, D. ve Imants, J. (2009). Experienced teachers’ informal workplace learning and perceptions of workplace conditions. Journal of Workplace Learning, 21 (4), 276-298.
• Hodkinson, H. ve Hodkinson P. (2005). Improving school teachers’ workplace learning. Research Papers in Education, 20 (2), 109-131.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim [Attitude, perception, communication]. İstanbul: Beykent University Publications.
• Jurasaite-Harbison, E. (2009). Teachers’ workplace learning within informal contexts of school cultures in the United States and Lithuania. Journal of Workplace Learning, 21 (4), 299-321.
• Jurasaite-Harbison, E. ve Rex, L.A. (2010). School as contexts for informal teacher learning. Teaching and Teacher Education, 26, 267-277.
• Kaya, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimindeki demokratik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Universitesi, Erzurum.
• Karahan, T. F., Sardoğan, M. E., Özkamalı E. ve Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 149-158.
• Livingstone D. W. (2001). Adults’ informal learning: Definitions, findings, gaps and future research. NALL Working Paper No 21, 1-49. 17.04.2015 tarihinde https://tspace.library.utoronto.ca/retrieve/4484 adresinden erişilmiştir.
• Lohman, M. C. (2003). Work situations triggering participation in informal learning in the workplace: A case study of public school teachers. Performance Improvement Quarterly, 16 (1), 40-54.
• Marsick, V. J. ve Watkins, K. (1990). Informal and incidental learning in the workplace. London: Routledge.
• Meirink, J. A., Meijer, P. C., Verloop, N. ve Bergen, T. C. M. (2009). How do teachers learn in workplace? An examination of teacher learning activities. European Journal of Teacher Education, 32(3), 209-224.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide design and implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
• Pellegrino, A. (2010). Pre-Service teachers and classroom authority. American Secondary Education, 38 (3), 62-78.
• Pepper, C. F. ve Henry, S. L. (1985). Using developmental and democratic practices to teach self discipline. Theory into Practice, 24 (4), 264-270.
• Straka, G. A. (2004). Informal learning: genealogy, concepts, antagonisms and questions. Institute Technology and Education, 1-27.
• Telatar, S. (2012). İlköğretimokullarında görev yapan öğretmenlerin demokratik tutumları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Anadolu yakası örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Istanbul.
• Üstün, G. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile demokratik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Istanbul.
• Yalçın, G. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin sınıf yönetiminde gösterdikleri davranışların demokratikliğine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri - Malatya ili örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Korkmaz Baylav, H. (1997). İlkokul fen öğretiminde araç-gereç kullanımı ve laboratuvar uygulamaları açısından öğretmen yeterlikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.