ERGENLER İÇİN İNTERNET BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 875 - 905, 01.05.2019

İbrahim Taş

Öz

Bu çalışma DSM 5 çevrimiçi oyun bağımlılığı tanı kriterlerine göre ergenler için internet bağımlılığı ölçeğini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma yaşları 10-18 arasında değişen 656 ergen üzerinde yapılmıştır. Deneme formu 42 kişi, açımlayıcı faktör analizi 349 kişi, doğrulayıcı faktör analizi 215 kişi ve test tekrar test çalışması ise 50 kişi ile yapılmıştır. Kapsam geçerliği uzman görüşü ile sağlanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda dokuz maddeli tek faktörlü yapının geçerliği doğrulanmıştır. Tek faktörlü yapının ölçeğe ilişkin varyansın yaklaşık %40’ını %39.901 açıkladığı görülmektedir. Ölçeğin KMO Kaiser-Meyer-Olkin değeri .820, Barlett’s Sphericity testi χ²= 850,521, p=.000 olarak bulunmuştur. Ölçek maddelerinin faktör ortak varyanslarının .300-.500, madde faktör yüklerinin .548-.707 aralığında olduğu tespit edilmiştir. DFA sonu elde edilen uyum indekslerinin X2/df =1.984, RMR=.028, GFI=.95, AGFI=.91, CFI=.93, RMSEA= .068 modelin doğrulanması için yeterli olduğu görülmektedir. Ölçek madde toplam korelasyonun .427-.587 aralığında yer aldığı, bir ay arayla yapılan test tekrar test korelasyon katsayısı r= .72, Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısının .81 olduğu ve alt üst % 27’lik gruplar için t testi sonuçlarının anlamlı olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar ölçeğin güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde ergenler için geliştirilen internet bağımlılığı ölçeğinin güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

İnternet bağımlılığı, Açımlayıcı faktör analizi, Doğrulayıcı faktör analizi, Ergenlik

Internet Addiction Scale for Adolescents: Validity and Reliability Study

Öz

This study aimed to develop an internet addiction scale for adolescents according to DSM V diagnostic criteria of internet gaming disorder. The study was conducted on 656 adolescents whose ages varied between 10 and 18 years. A pilot form was applied on 42 individuals; 349 individuals were subjected to an exploratory factor analysis, 215 individuals were subjected to a confirmatory factor analysis, and the test-retest study was performed with 50 individuals. The content validity was achieved with expert opinions. The factor analysis confirmed the validity of the nine-item and single-factor construct. The single-factor construct explains approximately 40% 39.901% of the scale’s variance. Scale’s KMO Kaiser-Meyer-Olkin value was found to be .820, and Bartlett’s Test for Sphericity is χ²= 850,521, p=.000. Common factor variances of the scale items were found to be ranging from .300 to .500, and item factor loadings from .548 to .707. The CFA achieved fit indexes X2 /df =1.984, RMR=.028, GFI=.95, AGFI=.91, CFI=.93, RMSEA= .068 which are adequate for the confirmation of the model. Item-total correlation of the scale is between .427 and .587; the correlation coefficient of the test-retest performed at one-month interval is r= .72; Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient is .81, and the t-test results for upper and lower 27% groups are significant. These results indicate that the scale is a reliable instrument. Addressing the results in overall, one can argue that the developed Internet Addiction Scale for Adolescents is a reliable and valid instrument.

Anahtar Kelimeler

Internet addiction, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, adolescence

Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
• Ayas, T., Çakır, Ö., & Horzum, M. B. (2011). Ergenler için bilgisayar bağımlılığı ölçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 339-448.
• Balkaya Çetin, A., & Ceyhan, A. A. (2014). Ergenlerin internette kimlik denemeleri ve problemli internet kullanım davranışları. Addicta, 1 (2). 5-46. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2014.1.2.063.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Canan, F., Ataoğlu, A., Nichols, L. A., Yıldırım, T., & Özturk, Ö. (2010). Evaluation of psychometric properties of the internet addiction scale in a sample of Turkish high school students. Cyberpsychol Behav Soc Netw; 13:317-320. https://doi.org/10.1089/cyber.2009.0160.
• Cao, F., & Su, L. (2006). Internet addiction among Chinese adolescents: prevalence and psychological features. Child: Care, Health and Development 33, 3, 275–281. http://dx.doi.org/10.1111/j.1365- 2214.2006.00715.x.
• Çelik, Ç. B. (2016). İnternet bağımlılığı eğilimini azaltmada eğitsel bir müdahale. Addicta, 3(3). 365-386. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0021.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Erkuş, A. (2016). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme I. Ankara: Pegem Akademi
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Griffiths, M. (1995, February). Technological addictions. In Clinical psychology forum (pp. 14-14). Division of Clinical Psychology of the British Psychol Soc.
• Kalaycı, Ş. (2014). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (6. Baskı). Ankara: Asil.
• Kayış A. (2014). Güvenirlik analizi. İçinde Kalaycı, Ş (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (401-420). 6. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
• Kuss, D. J., , Rooij, A. J. V, Shorter, G. W., GrifŞths, M. D., & Mheen, D. V., (2013). Internet addiction in adolescents: Prevalence and risk factors. Computers in Human Behavior 29 1987–1996. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.04.002.
• Kutlu, M., Savcı M., Demir, Y., & Aysan, F. (2016). Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formunun Türkçe uyarlaması: Üniversite öğrencileri ve ergenlerde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 69-76. https://doi.org/10.5455/apd.190501.
• Leung, L., & Lee, P. S. N. (2012). The influences of information literacy, internet addiction and parenting styles on internet risks. New Media & Society, 14(1) 117–136. https://doi.org/10.1177/1461444811410406.
• McNicol, M. L., & Thorsteinsson, E. B. (2017). Internet addiction, psychological distress, and coping responses among adolescents and adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20(5), 296-304.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Ostovar, S., Allahyar, N., Aminpoor, H., Moafian, F., Nor, M. B. M., & Griffiths, M. D. (2016). Internet addiction and its psychosocial risks (depression, anxiety, stress and loneliness) among Iranian adolescents and young adults: A structural equation model in a cross-sectional study. International Journal of Mental Health and Addiction, 14(3), 257-267.
• Pontes, H. M., & Griffiths, M. D. (2016). The Development and psychometric properties of the internet disorder scale–short form (IDS9_SF). Addicta, 3(3), 303-318. https://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0102.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2016). Bağlanma stilleri, akran ilişkileri ve duyguların internet bağımlılığını yordamadaki katkıları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(3) 401-432. https://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0028.
• Sharma, S. (1996). Applied multivariate techniques. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc..
• van den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S., & Valkenburg, P. M. (2016). The social media disorder scale. Computers in Human Behavior, 61, 478-487. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.038.
• Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology & behavior, 1(3), 237-244. https://doi.org/10.1089/cpb.1998.1.237.
• Young, K. S., Pistner, M.,O’mara, J., & Buchanan, J. (1999). Cyber Disorder: The mental health concern fort he new millennium. Cyber Psychology & Behavior, 2(5), 475-479.