2018 ORTAOKUL ÖĞRETİM PROGRAMLARININ HUKUK OKURYAZARLIĞI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 906 - 928, 01.05.2019

Eser İrşi Ömer Faruk Sönmez Maksut Önlen Uğur Polat

Öz

Hukuk okuryazarlığı hukuka ait kaynakları doğru okuyabilmeyi, hukuk terimlerini doğru anlayabilmeyi ve hukukla ilgili kuralları hayata geçirebilmeyi ifade eder. Ülkemizde ilkokul ve ortaokullarda sosyal bilimleri temel alan çeşitli derslerin öğretim programlarında hukukla ilgili kazanım, kavram, beceri ve değerler yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı; ilkokul ve ortaokullarda okutulan, Sosyal Bilgiler, Hayat Bilgisi, İnsan Hakları Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi, Hukuk ve Adalet derslerine ait 2018-2019 eğitim öğretim yılında uygulanmaya başlanan öğretim programlarını hukukla ilişkili kazanım, kavram, beceri ve değer bağlamında incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre; 2018 Hayat Bilgisi Öğretim Programında yer alan 143 kazanımdan 15 kazanımın, 2018 İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi dersi öğretim programında yer alan 29 kazanımdan 19 kazanımın, Sosyal Bilgiler 4-7 öğretim programında yer alan 136 kazanımdan 23 kazanımın, Hukuk ve Adalet dersine ait 33 kazanımın, hukuk okuryazarlığı ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Kavram, beceri ve değerler açısından da söz konusu derslerin öğretim programlarında hukuk okuryazarlığına yer verildiği görülmüştür. Araştırma sonucunda; İlkokul İnsan Hakları Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi dersi, Hayat Bilgisi, Ortaokul Sosyal Bilgiler ve Seçmeli Hukuk ve Adalet dersi kazanım ve diğer program öğeleri 2018 programları çerçevesinde incelenmiş, söz konusu öğretim programlarında hukuk okuryazarlığına yer verildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Hukuk ve adalet, Hukuk okuryazarlığı, Öğretim programı

Investigation of 2018 Secondary School Curriculum in Terms of Legal Literacy

Öz

Legal literacy means being able to read the sources of law correctly, understanding the legal terms correctly and being able to implement the rules about law. In our country, in the curricula of various courses based on social sciences in primary and secondary schools, the acquisition, concepts, skills and values of law take place. The purpose of this research; The aim of the course is to examine the curriculums of Social Studies, Life Science, Human Rights, Citizenship and Democracy Education, Law and Justice courses that are taught in primary and secondary schools in the 2018-2019 academic year in the context of law-related acquisition, concept, skills and value. In the research, document analysis method which is one of the qualitative research methods was used. According to the findings; 15 of the 143 acquisitions in the 2018 Life Science Education Program, 19 of the 29 acquisitions in the 2018 Human Rights Citizenship and Democracy curriculum, 23 of the 136 acquisitions in the Social Studies 4-7 curriculum, 33 acquisition is associated with legal literacy. In terms of concepts, skills and values, it is seen that the related courses include legal literacy. As a result of the research; Elementary School Human Rights Citizenship and Democracy Education course, Life Science, Secondary School Social Studies and Elective Law and Justice course acquisition and other program elements were examined within the framework of 2018 programs and it was determined that legal literacy was included in the curriculum.

Anahtar Kelimeler

Education, Law and justice, Legal literacy, Curriculum

Kaynakça

• Alıcı, A and Van, N . (2016). Ortaokullarda okutulan “hukuk ve adalet” dersinin öğrenciler üzerinde hukuka yönelik duyuşsal eğilimler algısına etkisi. The Journal Of Europe - Middle East Social Science Studies, 2 (1), 107-131.
• Ay T. and Yavuz Ü. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde okuryazarlık becerilerini kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamalar. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(2) 31-63.
• Bal, H. (2003). Hukuk sosyolojisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları.
• Çakmak, E. (2013). Kil tabletten tablet bilgisayara okuryazarlık. E. Gençtürk, ve K. Karatekin içinde, Sosyal Bilgiler İçin Çoklu Okuryazarlıklar ( 1-19). Ankara: Pegem Akademi.
• Çengelci Köse, T. (2017). Hukuk ve adalet dersi öğretim programı ve öğretim materyalinde değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51) 656-664.
• Gülener, S. (2013). Türkiye’de hukuk ve adalet bilincinin geliştirilmesine yönelik önemli bir adım: hukuk ve adalet dersi. Güncel Hukuk.
• İrşi, E. (2017). Ortaokul hukuk ve adalet dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Kara ve Tangülü (2017). Sosyal bilgiler öğretim programında hukuk ve politik okuryazarlığı üzerine bir durum incelemesi. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 2 (1), 1-28.
• MEB. (2018a). İlkokul hayat bilgisi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu.
• MEB. (2018b). İnsan hakları yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2018c). Sosyal bilgiler öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2018d). Hukuk ve adalet dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Oğuz, S (2013). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde hukuk okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Patil, S. and Lavanya, C. (2012). A study on legal literacy among secondary school students. Indian Streams Research Journal.
• Ünlütepe, M. (2016). Temel ve Ortaöğretim Okullarında Hukuk Eğitimi Üzerine. Legal Hukuk Dergisi. 14(161), 2393–2407
• Zariski, A. (2017). Legal lıteracyan ıntroduction to legal studies. www.aupress.ca: http://www.aupress.ca/index.php/books/120240 adresinden alınmıştır.