RENK ADLARI İÇEREN VE İNSANI NİTELEYEN İTALYANCA DEYİMLERİN ANLAMSAL İNCELEMESİ

Sadriye Güneş

RENK ADLARI İÇEREN VE İNSANI NİTELEYEN İTALYANCA DEYİMLERİN ANLAMSAL İNCELEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 201 - 221, 01.08.2018

Öz

Bu çalışmada renk adları içeren ve insanı niteleyen İtalyanca deyimlerin anlamsal incelemesi yapılmıştır. Renkler, kültürün bir değişmezi, göstergebilim sistemi ve önemli ölçüde bilgi içeren dünya dil manzarasının bir bölümü olarak tanımlanır. Kültürel bir gösterge olan renkler sayesinde nesneler, sosyal yapılar, etik-ahlaki kavramlar ve insan nitelenebilir. Dünyayı algılamada ortaya çıkan ulusal-kültürel özellikleri en iyi yansıtan öğelerin başında renklerin geldiği belirtilir. Farklı toplumlar ve kültürler renklere karşı farklı tepkiler gösterir. Bu farklılık dillere yansıtılır ve en belirgin bir şekilde deyimlerde görülmektedir. Deyimler bir toplumun dil sözvarlığının en etkili ve güçlü anlatım araçlarından biridir. Renk adları içeren deyimlerde insan dış özellikleri, davranışları, zekası, ahlaki özellikleri, ruh halleri ve duyguları açısından nitelenir. Bu şekilde ortaya çıkan insan figürü toplumun kültür ve gelenekleri açısından önemlidir. Yabancı dil öğretiminde ve çeviri eğitiminde kültürlerarası yaklaşım doğrultusunda kültürel öğelerin aktarımı tartışmasız önemli bir unsurdur. Bu önem nedeniyle İtalyanca öğretimi, deyim öğretimi ve çeviri eğitimi açısından söz konusu deyimleri inceleme gereksinimi ortaya çıkmıştır. Konu çerçevesinde önce renk kavramı, renklerin işlevleri, renklere ilişkin araştırmalar, renklerin kullanıldığı deyimlerde değerlendirme konularına kısaca değinilmiştir. Daha sonra çalışmanın amacına, yöntem, bulgular, yorumlar ve sonuç bölümlerine yer verilmiştir. Bu araştırmada sözcükselanlamsal yaklaşım, belge tarama, tanım analizi, anlamsal analiz, sınıflandırma yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İtalyanca deyimler, Renk içeren deyimler, Deyim öğretimi

Kaynakça

Aksan, D. (2000). Her yönüyle dil (Ana çizgileriyle dilbilim). Ankara: TDK.
Alpatov, V. M. (2011). Semantika cveta v japonskom. İçinde, Slovo i jazyjk. Sbornik statej k vos’midesjatiletiju akademika J.D. Apresjana (21-26). Moskva: Jazyjki Slavjanskih Kul’tur.
Corriere della Sera, Dizionario dei modi di dire. 12.01.2018 tarihinde http://dizionari.corriere.it/dizionario-modi-di-dire/ adresinden erişilmiştir.
Corriere della Sera. Dizionario di italiano. 20.07.2017 tarihinde http://dizionari.corriere.it/dizionario_italiano/ adresinden erişilmiştir.
Cvenger, L. V. (2017). Aspektyj izučenija cvetovyjh oboznačenij v lingvističeskih issledovanijah. İçinde, Mežkul’turnaja kommunikacija: lingvističeskie aspektyj: sbornik materialov VII Meždunarodnoj naučno- praktičeskoj konferencii (ss. 200-205). Novo-sibirsk: NGTU.
Čerdanceva, T.Z., Recker, Y.İ. ve Zor’ko, G. F. (1982). İtal’jansko-russkij frazeologičeskyj slovar’. Moskva: Russkij Jazyk.
Gabrielli, A. (2011). Grande dizionario italiano. Hoepli.it. 20.07.2017 tarihinde http://www.grandidizionari.it/Dizionario_Italiano.aspx adresinden erişilmiştir.
Gajdukova, T. M. (2012). Frazeologizmyj s cvetovyjm komponentom kak sredstvo harakteristiki čeloveka v nemeckom jazyjke. Vestnik ČGPU, (11), 248-264.
İsaev, A. A. (2006). Fenomen cveta v kontekste byjtija čeloveka. Opyjt filosofskogo analiza. Yayınlanmamış Doktora Tezi, MGU, Magnitogorsk.
Jakovleva, O.V. (2009). Funkcionirovanie kolorativnoi leksiki v romane Nabokova Korol’. Dama. Valet. 20.11.2017 tarihinde http://yspu.org/images/c/CO/Яковлева_статья.doc adresinden erişildi.
Klejner, Y. A. (2008). K Etimologii Latinskih cvetooboznačenij flavus, fulvus i falvus.. İçinde, İndoevropejskoe jazyjkoznanie i klassičeskaja filologija XII. Mater. čtenij, posv. Pamjati prof. İ.M. Tronskogo (ss. 246-253). SPb.: RAN.
Kozlova, N. K. (2010). Kognitivnyj mehanizm metaforizacii cveta. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İKLU, İrkutsk.
Kravčenko, A. V. (1996). Jazyjk i vosprijatie: Kognitivnyje aspektyj jazyjkovoj kategorizacii. İrkutsk: İzdatelstvo İrkutskogo Universiteta.
Kuzmina, M. A. (2008). Metaforičeskije Prilagatrlnyje cvetooboznačeniya v Russkom i İtal’janskom jazyjkah (na materiale tolkovnyjh slovarej). Vestnik NGU, Serija İstorija, Filologija, 7(2), 3-9.
La Repubblica.it. (2011). Dizionario di italiano dalla A alla Z. Hoepli. 20.07.2017 tarihinde http://dizionari.repubblica.it/italiano.php adresinden erişilmiştir.
Lopareva, Y. V. (2010). Vnutrennij Mirčeloveka Skvoz Prizmu cveta (na materiale frazeologizmov ispanskogo jazyjka). Vestnik VGU, Serija Lingvistika i Mejždunarodnaja Kommunikacia, (2), 129- 131.
Lurati, O. (2002). Per Modo di dire… Storia della lingua e antropologia nelle aocuzioni italiane ed europee. Bologna: CLUEB.
Luzzatto L. ve Pompas R. (1988). Il significato dei colori nelle civiltà antiche. Milano: Rusconi.
Mironova, L. H. (1993). Učenie o cvete. Minsk: Vyjšejšaja škola.
Muths, C. (2005). Cromoterapia. L'uso dei colori per la cura del corpo e della psiche. Çev., Brigitte Breuer. Roma: Edizioni Mediterranee.
Ohrickaja, N. M. (2010). Lingvokul’turologičeskij aspekt cvetonaimenovanij v ispanskih frazeologizmah. Vestnik ČGU. Filologija. İskusstvovedenie, Vyjp. 47, 29 (210), 110-116.
Pagani, C. (2001). Le variazioni antropologico-culturali dei cignificati cimbolici dei colori. 12.12.2017 tarihinde http://www.ledonline.it/leitmotiv/ adresinden erişilmiştir.
Piana, G. (1982). Colori e suoni. Milano: Unicopli.
Quartu, B. M. (2001). Dizionario dei modi di dire della lingua italiana. Milano: Rizzoli.
Rogulina, Y. E. (2006). Nacionalno-kulturnaja semantika cveta v ispanskoj frazeologii (na materiale pirenejskogo nacinalnogo varianta ispanskogo jazyjka). Yayınlanmamış Doktora Tezi, RUDN, Moskva.
Sokolova, K. A. (2013). Ustojčivyje komparativnyje konstrukcii s cvetovyjm komponentom “belyj” vo frazeologii zapadno-romanskih jazyjkov. Vestnik SpbGU, 9 (4), 137-142.
Sokolova, K. A. (2016). Strukturno-semantičeskiye osobennosti frazeologizmov s cvetovyjm komponentom v zapadno-romanskih jazyjkah (na materiale ispanskogo, francuzkogo i ital’janskogo jazyjkov). Yayınlanmamış Doktora Tezi, SPbGU, Sankt-Peterburg.
Treccani. 12.01.2018 tarihinde http://www.treccani.it/vocabolario/ adresinden erişilmiştir.
Vol’f, E. M. (1978). Grammatika i semantika prilagatel’nogo. Moskva: Nauka.
Vol’f, E. M. (2006). Funkcional’naja semantika ocenki. ( 3. Bs.). Moskva: KomKniga.
Wierzbicka, A. (1996). Oboznačenija cveta i universalii zritel’nogo vosprijatija. İçinde, Jazyjk. Kul’tura. Poznanije (ss. 231-292). Moskva: Russkie Slovari.
Wierzbicka, A. (1999). Ponimaie kul’tur čerez posredstvo ključevyjh slov. Vvedenie. İçinde, Semantičeskie universalii i opisanie jazyjkov (ss. 263-305). Çev., D. Šmelev. Moskva: Jazyjki Russkoj Kul’turyj. 12.10.2017 tarihinde http://philologos.narod.ru/ling/wierz2.htm adresinden erişilmiştir.
Zingarelli, N. (1996). Vocabolario della lingua italiana (12. Bs.). Bologna: Zanichelli.