FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYOBİLİMSEL BİR KONUDAKİ ARGÜMANTASYON BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 734 - 760, 01.08.2018

Ümit Demiral Salih Çepni

Öz

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar GDO konusundaki argümantasyon becerilerini incelemektir. Çalışma, nicel araştırma desenlerinden nedensel-karşılaştırma üzerine inşa edilmiştir. Çalışmanın örnekleminde, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesinin Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı'nda öğrenim gören amaçlı örneklem yoluyla seçilmiş 20 öğretmen adayı yer almaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, GDO'lu Besinlere Yönelik Bilgi Testi, Watson-Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği, Somali’ye Yardım isimli senaryo ve bu senaryoya ilişkin görüşme soruları kullanılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının argümantasyon becerilerinin incelenmesi için 20 öğretmen adayı ile odak grup görüşmesi yapılmıştır. Verilerin analiz aşamasında, verilerin betimsel analizi için frekans f , yüzde % , aritmetik ortalama , standart sapma SD hesaplanmış ve gruplar arasındaki karşılaştırmalar için Man Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, gerekçe, karşı iddia, çürütme ve kanıt becerileri bakımından gruplar arasından anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bulgularda, konu alan bilgisi, motivasyon ve öz-yeterlik inancı üzerinde etkisini gösterirken, eleştirel düşünme becerilerinin, strateji kurma becerileri üzerinde etkisini gösterdiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda eleştirel düşünme becerisinin ve alan bilgisinin argümantasyon becerileri üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçla öğretmen adaylarının argümantasyon becerilerinin daha yüksek seviyelere getirilmesi için alan bilgilerinin ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, Sosyobilimsel konular, Genetiği değiştirilmiş organizmalar, Alan bilgisi, Eleştirel düşünme becerileri, Argümantasyon becerileri

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYOBİLİMSEL BİR KONUDAKİ ARGÜMANTASYON BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Kaynakça

• Acar, Ö. (2010). Argumentation skills and conceptual knowledge of undergraduate students in physics by inquiry class. Unpublished Phd. Dissertation, Ohio State University, USA.
• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. 5. Baskı. Pegem A Yayınları.
• Bekiroğlu-Ogan, F., & Eskin, H. (2012). Examination of the relationship between engagement in scientific argumentation and conceptual knowledge. International Journal of Science and Mathematics Education, 10, 1415–1443.
• Braund, M., Scholtz, Z., Sadeck, M., & Koopman, R. (2013). First steps in teaching argumentation: A South African study. International Journal of Educational Development, 33, 175-184.
• Brickman, P., Gormally, C., Armstrong, C., & Hallar, B. (2009). Effects of inquiry-based learning on students’ science literacy skills and confidence. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3, (2).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12.baskı). Bilimenin yolları, bilimsel yöntem, araştırmaların sınıflandırılması, araştırma etiği, problem tanımlama, örnekleme yöntemleri, veri toplama teknikleri, nicel ve nitel araştırma desenleri, APA raporlaştırma Türkiye. Pegem.
• Cevizci, A. (2012). Bilgi Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.
• Cross, D., Taasoobshirazi, G., Hendricks, S., & Hickey, D. T. (2008). Argumentation: A strategy for improving achievement and revealing scientific identities. International Journal of Science Education, 30(6), 837-861.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (4. Baskı). Trabzon.
• Çıkrıkçı, N. (1993). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (Form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 559–569.
• Dawson, V. M., &Schibeci, R. (2003). Western Australian high school students' attitudes towards biotechnology processes. Journal of Biological Education, 38(1), 7-12.
• Erduran, S., & Jiménez-Aleixandre, M. P. (2008). Argumentation in science education. Perspectives from classroom-Based Research. Dordre-cht: Springer.
• Facione, P. A. (1998). Critical thinking: What it is and why it counts. 20.06.2017 tarihinde https://www.nyack.edu/files/CT_What_Why_2013.pdf adresinden erişilmiştir.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. &Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th edition). New York: McGraw-Hill.
• Green, S., Salkind, N., & Akey, T. (2000). Using SPSS for Windows: Analyzing and understanding data. New Jersey: Practice Hall.
• Jimenez-Aleixandre, M., P., & Puig, B. (2012). Argumentation, evidence evaluation and critical thinking. In B. J. Fraser, K. G. Tobin & C. J. McRobbie (Eds.), Second International Handbook of Science Education (pp. 1001–1015). Springer, International Handbooks of Education, ISBN 978- 1-4020-9040-0.
• Kalaycı, S. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Khishfe, R. (2012). Relationship between nature of science understandings and argumentation skills: A role for counterargument and contextual factors. Journal of Research in Science Teaching, 49(4), 489–514.
• Kılınç, A., Kartal, T., Eroğlu, B., Demiral, Ü., Afacan, Ö., Polat, D., Demirci Güler, P., & Görgülü, Ö. (2013). Preservice science teachers’ efficacy regarding a socioscientific issue: A belief system approach. Research in Science Education, 43(6), 2455-2475.
• Kilinc, A., Demiral, U., & Kartal, T. (2017). Resistance to dialogic discourse in SSI teaching: The effects of an argumentation‐based workshop, teaching practicum, and induction on a preservice science teacher. Journal of Research in Science Teaching, 54(6), 764-789.
• Kuhn, D. (2005). Education for thinking. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Kurnaz, A. (2011). Eleştirel düşünme öğretimi etkinlikleri. Planlama-uygulama ve değerlendirme. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Lin, S. S., & Mintzes, J. J. (2010). Learning argumentation skills through instruction in socioscientific issues: The effect of ability level. International Journal of Science and Mathematics Education, 8(6), 993–1017.
• Mason, L. (1998). Sharing cognition to construct shared knowledge in school context: The role of oral and written discourse. Instructional Science, 26, 359–389.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). MEB Yayınları, Ankara.
• Miles, M., & Huberman, A. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. Thousand Oaks: Sage Publications. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Paul, R., & Elder, L. (2008). The miniature guide to critical thinking-concepts and tools (5th. Ed.), Foundation for Critical Thinking Press, Dillon Beach, CA 94929.
• Sadler, T., D., Chambers, F. W., & Zeidler, D., L. (2002, April). Investigating the crossroads of socioscientific issues, the nature of science, and critical thinking. A paper presented at the National Association for Research in Science Teaching Annual Meeting in New Orleans, LA.
• Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005a). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision-making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112–138.
• Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005b). The significance of content knowledge for informal reasoning regarding socioscientific issues: Applying genetics knowledge to genetic engineering issues. Science Education, 89(1), 71–93.
• Sadler, T. D., & Fowler, S., R. (2006). A threshold model of content knowledge transfer for socioscientific argumentation. Science Education, 90(6), 986–1004.
• Sadler, T. D., & Donnelly, L., A. (2006). Socioscientific argumentation: The effects of content knowledge and morality. International Journal of Science Education, 28(12), 1463–1488.
• Sadler, T. D. (2011). Situating socio-scientific issues in classrooms as a means of achieving goals of science education. In Socio-scientific Issues in the Classroom (pp. 1-9). Springer, Dordrecht.
• Salkind, N. J. (Ed.). (2010). Encyclopedia of research design (Vol. 1). Sage.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri, Prentice hall, 5. Baskı
• Snyder. C. R. ve Lopez S. (2002). Handbook of positive psychology, Oxford University Press US.
• Sönmez, A., & Kılınç, A. (2012). Science teachers' self-efficacy beliefs about teaching GM Foods: The potential effects of some psychometric factors. Necatibey Journal of Science and Mathematics Education. 6(2), 49-76.
• Topcu, M. S., Sadler, T. D., & Yilmaz‐Tuzun, O. (2010). Preservice science teachers’ informal reasoning about socioscientific issues: The influence of issue context. International Journal of Science Education, 32(18), 2475-2495.
• Toulmin, S. (1958). The uses of argument. Cambridge: Cambridge University Press.
• Tsai, C. (2002). A science teacher’s reflections and knowledge growth about STS interaction after actual implementation. Science Education, 86(1), 23–41.
• von Aufschnaiter, C., Erduran, S., Osborne, J., & Simon, S. (2008). Arguing to learn and learning to argue: Case studies of how students' argumentation relates to their scientific knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 45(1), 101–131.
• Watson, G., & Glaser, E., M. (1980). Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. Cleveland, OH: The Psychological Corporation.
• Zeidler, D. L., Walker, K. A., Ackett, W. A., & Simmons, M. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science Education, 86(3), 343- 367.
• Zeidler, D. L. (2003). The role of moral reasoning on socioscientific issues and discourse in science education. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Zeidler, D., L., Sadler, T., D., Simmons, M., L., & Howes, E., V. (2005). Beyond STS: A research-based framework for socioscientific issues education, Science Education, 89(3), 357–377.