ÖĞRETMEN ADAYLARININ YAZMAYA İLİŞKİN ALGILARI VE YAZMA SÜRECİNDE KARŞILAŞTIKLARI GÜÇLÜKLER: RTEÜ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 573 - 593, 01.01.2017

Yasemin Baki Neslihan Karakuş

Öz

Bu araştırmanın temel amacı; Türkçe öğretmeni ve sınıf öğretmeni adaylarının yazma kavramına ilişkin algıları ve yazma sürecinde yaşadıkları sorunların tespit edilmesidir. Olgu bilim deseniyle tasarlanan araştırmada katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme türlerinden homojen örnekleme kullanılmıştır. Katılımcılar, 2014 akademik yılı güz döneminde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sınıf Öğretmenliği Bölümü birinci sınıfta öğrenim gören 132 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmadaki verilerin elde edilmesinde Metafor Belirleme Formu MBF ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu YYGF kullanılmıştır. Verilerin analizinde; metafor analizi ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının ürettikleri metaforlar; Terapi, Birikim, Düzen, Yansıtma, Rehber, Sonsuzluk, Karmaşa adı verilen yedi kavramsal kategori altında toplanmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının daha çok yazının planlanması ve cümlelerin bağlanmasında, Türkçe öğretmeni adaylarınınsa yazım kuralları ve noktalama işaretlerinde sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yazma, metafor, Türkçe ve sınıf öğretmeni adayları

Perceptions of Prospective Teachers Related to Writing And Challenges They Experience During Writing Process: The RTEU Case

Öz

The main objective of this study is to identify the perceptions of prospective Turkish and classroom teachers towards writing and the problems they experience on writing. Conducted within the framework of qualitative research approach using a phenomenologic design, this research used homogenous sampling method, which is one of the main types of purposeful sampling method identified with qualitative researches, in order to determine the participants. This study consists of a total of 136 prospective teachers who were studying in their first years at the department of Turkish and classroom teaching at RTE University, Faculty of Education in the academic year of 2013-2014. With the aim of determining the perceptions of prospective teachers towards writing, the Metaphor Identification Form MIF was used and in order to determine the opinions of them, the Semi-Structured Interview Form SSIF was used. When the problems that teacher candidates have about writing have been examined, it has been determined that most of the classroom teacher candidates have problems in planning the writing and connecting the cues. Turkish teacher candidates were found to have problems in writing rules and punctuation marks

Anahtar Kelimeler

Writing, metaphor, Turkish and classroom teachers

Kaynakça

• Akyol, H. (2005). İlk okuma yazma öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Akyol, H. (2000). Yazı öğretimi. Millî Eğitim, 146, 37-48.
• Al‐Hasnawı, A. R. (2007). A cognitive approach to translating metaphors. Translation Journal, 11(3). [Online]: http://translationjournal.net/journal/41metaphor.htm adresinden 10.07. 2016 tarihinde erişilmiştir.
• Altun, S. A., & Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(3), 329-354.
• Aktekin, N. Ç. (2013). İngilizce öğretmenlerinin ve yabancı dil öğrenen öğrencilerin tutum ve inançlarının metafor yoluyla ortaya çıkarılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 405-422.
• Aydın, İ. S., & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
• Aykaç, N., & Çelik, Ö. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 39(173).
• Ayyıldız, M., & Bozkurt, Ü. (2006). Edebiyat ve kompozisyon eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 45-52.
• Aladağ, S., & Kuzgun, M. P. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının „değer‟ kavramına ilişkin metaforik algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 163-194.
• Bağcı, H. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatıma ve yazılı anlatım derslerine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 21(21), 29-61.
• Baltacıoğlu, İ. H. (1954). Grafoloji konusu metodu prensipleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2(12), 133-138.
• Bektaş, M., Okur, A., & Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 154-168.
• Beyreli, L.; Çetindağ, Z.,& Celepoğlu, A. (2005). Yazılı ve sözlü anlatım. Pegem A Yayınları, Ankara.
• Bozpolat, E. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies, 10(11), 313-340.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Calp, M. (2010). Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Camadan, F., & Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin rehber öğretmene (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Educational Sciences: Theory Pract, 13(3), 1371-1392.
• Cavkaytar, S. (2010). İlköğretimde yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde yazma süreci modelinden yararlanma. Journal of International Social Research, 3(10), 133-139.
• Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 121-140.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669-699.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research method in Education. London: Routledge.
• Corbett-Whittier, C. (2004). Writing apprehension in adult college undergraduates: Six case studies. Unpublished doctoral dissertation, University of Kansas. [Online]: ProQuest Digital Dissertations 01.02. 2014 tarihinde erişilmiştir.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research. Boston: Pearson Education.
• Çeçen, M. A. (2011). Yazma eğitimi açısından metin bilgisi. Murat Özbay (Ed.). Yazma eğitimi içinde (s. 127-146). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelik, M. E. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 727-743.
• Demirel, Ö., & Şahinel, Ö. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenlerine Türkçe öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Daly, J. A., & Miller, M. D. (1975). The empirical development of an instrument to measure writing apprehension. Research in the Teaching of English, 9(3), 242-249.
• Demir, T. (2011). İlköğretim öğrencilerinin yaratıcı yazma becerileri ile yazma öz yeterlik algısı ve başarı amaç yönelimi türleri ilişkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdoğan, T., & Erdoğan, Ö. (2013). A metaphor analysis of the fifth grade students‟ perceptions about writing, Asia-Pacific Edu Res, 22(4), 347–355.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erkınay, H. K. (2011). Türkçe öğretmenlerinin yazım kılavuzu kullanma konusundaki tutum ve görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 4(1), 1-24.
• Geçit, Y., & Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayımlanmamış doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık. (Eserin orijinali 2011‟de yayımlandı).
• Göçer, A., & Tabak, G. (2013). Öğretmen adaylarının „görsel okuryazarlık‟ ile ilgili algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013(11), 517-541.
• Göçer, A. (2011). Öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarının Türkçe öğretmenlerince değerlendirilmesi üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 71-97.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., & Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Yayınları.
• Güneyli, A., & Aslan C. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının „anadili‟ kavramına ilişkin olarak kullandıkları mecazlar. Proceedings International Conference on Educational Science ICES 08, 23 June 2008, Famagusta, 890-901.
• Gündüz, S. (2013). Öykü ve roman yazma sanatı. İstanbul: Toroslu Kitaplığı Yayınları.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güven, B., & Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
• Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., & Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: metafor analizi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of Educational Sciences Research, 1(1), 154-168.
• Hettich, R. L. (1994). Writing apprehension: a critique. Purdue University. Unpublished doctoral dissertation. [Online]: ProQuest Digital Dissertations 01.02. 2014 tarihinde erişilmiştir.
• Inbar, D. (1996). The free educational prison: metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77- 92.
• İlaslan, B. (2007). Ortaöğretim ikinci sınıf öğrencilerinde görülen yazılı anlatım bozuklukları ve bu bozuklukların giderilmesi için çeşitli öneriler-Kalecik/Pursaklar örneği. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kalyoncu, R. (2013). Classroom teacher candidates‟ metaphors about â art education lesson. Education Sciences, 8(1), 90-102.
• Kansızoğlu, H. B. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının medya okuryazarlığı dersine yönelik görüşleri. Elementary Education Online, 15(2), 469-486.
• Kapka, D., & Oberman, D. A. (2001). Improving student writing skills through the modeling of the writing process. Research Project, Saint Xavier University and SkyLight Professional Development Field-Based Masters Program. ERIC ED 453 536.
• Karaalioğlu, S. K. (1963). Sözlü-yazılı kompozisyon konuşmak ve yazmak sanatı. İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul.
• Karatay, H. (2013). Süreç temelli yazma modelleri 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modeli. (Ed: M. Özbay). Yazma Eğitimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Karatay, H. (2011). 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies, 6(3), 1029-1047.
• Karadağ, R., & Kayabaşı, B. (2011). Yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde okuma metinleri olarak gazete köşe yazılarının kullanılması. International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 989-1010.
• Kemal, M. (2003). Buddhist Türk çevresi eserlerinde metafor. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Küçük, M., & Yalçın, Y. (2014). Turkish elementary school teacher candidates‟ technology metaphors. Turkish Journal of Teacher Education, 3(1), 53-63.
• Küçüktepe, S. E., & Gürültü, E. (2014). Öğretmenlerin “yapılandırmacı öğretmen” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 282-305.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar/hayat, anlam ve dil (Çev. Yavuz, G.). İstanbul: Paradigma.Yayıncılık.
• Lakoff, G., & Mark, J. (2003). Metaphors we live by. Chicago: The University of Chicago Press. [Online]: http://shu.bg/tadmin/upload/storage/161.pdf 10.07. 2016 tarihinde erişilmiştir.
• Lewin, S. R. (1993). Language, concepts, and worlds: Three domains of metaphor, in A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought, (pp. 113-134), Cambridge: Cambridge University Press.
• Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin Algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 357-372.
• Maltepe, S. (2006a). Türkçe öğretiminde yazılı anlatım uygulamaları için bir seçenek: yaratıcı yazma yaklaşımı, Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 132, 58-59.
• Maltepe, S. (2006b). Yaratıcı yazma yaklaşımı açısından Türkçe derslerindeki yazma süreçlerinin ve ürünlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Matthews, D. A. H. (2001). In our voices: a pedagogical approach to reducing writing apprehension. Georgia State University. Unpublished doctoral dissertation. [Online]: ProQuest Digital Dissertations 01.02. 2014 tarihinde erişilmiştir.
• Miller, S. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational theory and practice. Educational Theory, 37, 219-227.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd. Ed.). USA: SAGE Publication.
• Ocak, G., & Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 293-310.
• Öz, F. (2011). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Özbay, M. (2007).Özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Özdemir, S. M. (2012). Metaphoric perceptions of prospective teachers regarding the concept of curriculum. Journal of Theoretical Educational Sciences, 5(3), 369-393.
• Özdemir, S. (2008). Orta öğretim seçme sınavında başarılı olan öğrencilerin yazılı anlatım becerileri üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). USA: SAGE Publication.
• Pilav, S., & Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Electronic Turkish Studies, 8(4), 1207-1220.
• Punch, K. F. (2011). Introduction to research methods in education. London: SAGE Publication.
• Reeves, L. L. (1997). Minimizing writing apprehension in the learner-centered classroom. English Journal, 86(6), 38-45.
• Reimer, C. N. (2001). Strategies for teaching to primary students using the writing process. Unpublished master thesis. Biola Üniversity, California. ED459471. ERIC veri tabanından 14. 10. 2015 tarihinde erişilmiştir.
• Saban, A. (2008b). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Saban, A. (2008a). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.
• Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461–522.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sevim, O., Veyis, F., & Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk üniversitesi örneği. Cumhuriyet International Journal of Education, 1(1), 38-47.
• Susar Kırmızı F., & Çelik, D. (2015). İlkokul öğrencilerinin ilk okuma yazma öğrenme sürecine ilişkin metafor algıları, Turkish Studies, 10(10), 793-816.
• Şahin, Ş., & Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: bir metafor analiz çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21( 1), 177-192.
• Şahin, H. (2011). Okulda kişilerarası ilişkiler ve iletişim. A. Kaya (Ed.). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim (Birinci Baskı) içinde (s. 274-293). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Tamimi, Y. (2005). Örgüt kültürünün metaforlarla analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları: İstanbul.
• Temizkan, M., & Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim 6. 7. 8. sınıf Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı yazma etkinliklerini uygulama durumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-91.
• Temizkan, M., & Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim 6. 7. 8. sınıf Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı yazma etkinliklerini uygulama durumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-91.
• Tepeli, Y., & Baydar, A. S. E. (2013). Yazılı anlatım becerisi kazandırma çalışmalarında anlatım türlerinin önemi. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 50, 319-326.
• TDK (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tiryaki, E. N., & Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 18-27.
• Tok, M., & Yılmaz, E. (2014). Türkçe öğretmen adaylarının metin algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 245-263.
• Tompkins, G. E. (2004). Teaching Writing. Balancing Process and Product. Upper Saddle River: Merrill Prentice Hall.
• Tompkins, G. E. (2002). Language arts: Content and teaching strategies. (5. bs.). Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
• Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe ve öğrenme alanları ile ilgili metaforları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 1-18.
• Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (2),461-472.
• Uygun M. (2012). Öz düzenleme stratejisi gelişimi öğretiminin yazılı anlatıma, yazmaya yönelik öz düzenleme becerisine, kalıcılığa ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yaşar, Ş., & Girmen, P. (2012). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersi konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-23.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G., & Yılmaz, Y. (2008). Ana dili öğretimi. C. Yıldız (Ed.). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde (Birinci Baskı) içinde (s. 45-76). Ankara: PegemA Yayıncılık.