GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLERİN KULLANDIKLARI JESTLERLE İLGİLİ ARAŞTIRMALARIN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 625 - 641, 01.01.2017

Pınar Şafak Derya Uyar

Öz

Bu çalışmanın amacı, görme yetersizliği olan bireylerin kullandıkları jestlerle ilgili alanyazındaki araştırmaları gözden geçirerek bu konuya farkındalığın oluşmasını sağlamaktır. Bu doğrultuda 1990 ile 2016 yılları arasında söz konusu konuya yönelik hazırlanmış çalışmalar taranmış ve 10 araştırmaya ulaşılarak bu araştırmalar ortak özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflamalar çerçevesinde gören ve görmeyen bireylerin kullandıkları jestlerin karşılaştırıldığı araştırmalar ile körsağır ve çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların kullandıkları jestleri konu alan araştırmalara yönelik önemli bilgiler edinilmiştir. Çalışma sonucunda alanyazından elde edilen bilgilerle sadece görme yetersizliği olan bireylerin jest kullandıkları, ancak gören bireylerin kullandıkları jestlere göre sınırlılıklar içerebildiği gözlenmiştir. Bununla birlikte, körsağır ve çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen bireylerin de jest kullandıkları, jest kullanımını edinmeleri yönünde öğretim yapılabileceği görülmüştür. Ayrıca elde edilen değerli bilgilere rağmen alanyazında bu konuda araştırma sınırlılığının olduğu, farkındalığın ve iletişim becerilerinin geliştirilmesinin önemi doğrultusunda araştırma çeşitliliğine ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Görme yetersizliği olan çocuklar, çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocuklar, körsağır çocuklar, jestler

Review of the Studies of Gestures Used by Children With Visual Impairment

Öz

This study aims at ensuring the development of consciousness on the subject through a review of the studies on the subject of gestures used by children with visual impairment. In this respect, studies on the subject carried out between 1990 and 2016 were reviewed and 10 studies were accessed and these studies were classified according to their common characteristics. In the scope of the classifications, important information was gathered on studies which compare the gestures of children who have vision and visually impaired, and studies which investigate the gestures used by children who have vision, children who have deafblind and multiple disabilities with visually impaired. According to the data, it was observed that children with visual impairments use gestures, however, limitations compared to the gestures of children who have vision; children who have deafblind and multiple disabilities with visually impaired also use gestures and could be educated towards acquiring gesture usage

Anahtar Kelimeler

Visually impairment, multiple disabilities with visually impairment, deafblind, gesture

Kaynakça

• Acredolo, L., & Goodwyn. S. (1988). Symbolic gesturing in normal infants. Child Development, 59, 450-466.
• Ayyıldız, E. (2012). Çok engelli görmeyen çocuklar için Söz Öncesi İletişim Becerileri Ölçeği’nin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bigelow, A. E. (2003). The development of joint attention in blind infants. Development and Psychopathology, 15, 259-275.
• Blass, T., Freedman, N., & Steingart, I. (1974). Body movement and verbal encoding in the congenitally blind. Perceptual and Mofor Skills, 39, 279-293.
• Brady, N. C., & Bashinski, S. M. (2008). Increasing communication in children with concurrent vision and hearing loss. Published in Final Edited Form As: Res Pract Persons Severe Disabl, 33(1-2), 59-70.
• Bruce, S. M., Mann, A., Jones, C., & Gavin, M. (2007). Gestures expressed by children who are congenitally deaf-blind: Topography, rate, and function. Joumal of Visual Impairment & Blindness, 101, 632-657.
• Crais, R. E., Watson, R. L., & Baranek, T. G. (2009). Use of gesture development in profiling children’s prelinguistic communication skills. American Journal of Speech-Language Pathology, 18, 95-108.
• Downing, J. E. (2005). Teaching communication skills to students with severe disabilities. Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
• Ekman, P., & Friesen, W. V. (1969). The repertoire of nonverbal behavior: Categories, origins, usage, and coding. Semiotica, 1, 49-98.
• Ekman, P., & Friesen, W. V. (1972). Hand movements. Journal of Communication, 22, 353-374.
• Frame, M. J. (2000). The rekationship between visual impairment and gestures. Journal of Visual İmpairment & Blindness. 94(3), 155-171.
• Gullberg, M., De Bot, K., & Volterra, V. (2010). Gestures and some key issues in the study Gestures in language development (pp. 3-33). Amsterdam: Benjamins. http://site.ebrary.com/lib/gazi/reader.action?docID=10436124 erişilmiştir. sayfasından Individuals with Disabilities Education Act, [İDEA} (1997). http://idea.ed.gov/explore/view/p/,root,regs,300,A,300%252E8 erişilmiştir. sayfasından
• Iverson, J. M. (1996). Gesture and speech: Context and representational effects on production in congenitally blind and sighted children and adolescents. Doctoral Dissertation, University of Chicago, Chicago.
• Iverson, J. M. (1999). How to get to the cafeteria: Gesture and speech in blind and sighted children's spatial descriptions. Developmental Psychology, 35(4) 1132- 1142.
• Iverson, J. M., & Goldin-Meadow, S. (1997). What's communication got to do with it? Gesture in children blind from birth. Developmental Psychology, 33(3), 453 467.
• Iverson, J. M., Tencer, H. L., Lany, J., & Goldin-Meadow, S. (2000). The relation between gesture and speech in congenitally blind and sighted language learners. Journal of Nonverbal Behavior, 24(2), 105-130.
• Iverson, J. M. & Thal, D. (1998). Communicative transitions: There’s more to the hand than meets the eye. In A. M. Wetherby, S. Warren & J. Reichle (Eds.), Transitions H. Brookes.
• Loots, G., Devise, I., & Sermijn, J. (2003). The interaction between mothers and their visually impaired infants: An intersubjective developmental perspective. Journal of Visual Impairment & Blindness, 97(7), 403-417.
• Marcos, H., Ryckebusch, C., & Rabain-Jamin, J. (2003). Adult responses to young children’s communicative gestures: Joint achievement of speech acts. First Language, 23(2), 213–237.
• McLean, J. E., McLean, L. K. S., Brady, N. C., & Etter, R. (1991). Communication profiles of two types of gesture using nonverbal persons with severe to profound mental retardation. Journal of Speech and Hearing Research, 34, 294-308.
• McLean, L. K. S., Brady, N. C., McLean, J. E., & Behrens, G. A. (1999). Communication forms and functions of children and adults with severe mental retardation in community and institutional settings. Joumal of Speech, Language, and Hearing Research, 42, 231-240.
• Pease, L. (2000). Creating a communicating environment. In S. Aitken, M. Buultjens, C. Clark, J. T. Eyre & L. Pease (Eds.), Teaching children who are deafblind: Contact, communication and learninf (pp. 37-82). London: David Fulton Publishers.
• Sapp, W. (2001). Maternal perceptions of preverbal communication in children with visual impairments. RE:view, 33(3), 133-144.
• Sharkey, W. F., Asamoto, P., Tokunaga, C., Haraguchi, G., & McFaddon-Robar, T. (2000). Hand gestures of visually impaired and sighted ınteractants. Journal of Visual Impairment & Blindness, 94, 549-563.
• Siegel-Causey, E., & Wetherby, A. M. (1993). Nonsymbolic communication. Instruction of students with severe disabilities. İn M. E. Snell (Ed.), Instruction of students with severe disabilities (pp. 290-312). New York: Merrill/Macmillan.
• Şafak, P. (2012). Ağır ve çoklu yetersizliği olan çocukların eğitimi. Ankara: Vize Basın Yayın.
• Töret, G., ve Özman, E. R. (2014). Erken çocukluk döneminde otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(3), 51-66.
• Uyar, D. (2016). Çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların kullandıkları jestler ile yetişkinlerin çocuklarla etkileşim davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Westling, D. L., & Fox, L. (2000). Teaching students with severe disabilities. Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.