İNSAN HAKLARI EĞİTİMİNDE GAZETELERDEN YARARLANMA

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 3, 64 - 79, 01.08.2017

Nazike Karagözoğlu

Öz

İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi ders içeriğinde yer alan insan haklarına ilişkin kazanımların güncel olaylarla ilişkilendirilmesinde gazeteler, öğretim aracı olarak kullanılabilmektedir. Bu araştırmanın amacı 4.sınıfta İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersi öğretim etkinliklerinde gazete kullanımının derse yönelik tutum ve başarı üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmada, öntest-sontest kontrol gruplu deneysel araştırma modeli kullanılmıştır. Deney grubunda dört hafta süre ile hak, sorumluluk ve çocuk hakları ile ilgili kazanımlar, gazete kullanımına dayalı olarak hazırlanmış etkinliklerle zenginleştirilerek işlenmiş, kontrol grubunda ise bu dersler gazete etkinlikleri kullanılmadan geleneksel öğretim yöntemi ile işlenmiştir. Araştırma, 2015-2016 eğitimöğretim yılında Ankara’nın Keçiören ilçesindeki bir ilkokulun 4. sınıflarında öğrenim gören 50 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin derse yönelik tutumlarını belirlemek için “İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Tutum Ölçeği” ve başarı düzeylerini belirlemek için ise “İnsan Hakları Başarı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde ortalama, standart sapma ve t-testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin insan hakları başarı düzeyi ve derse ilişkin tutumları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan hakları yurttaşlık ve Demokrasi dersi, İnsan hakları, Gazete kullanımı.

İNSAN HAKLARI EĞİTİMİNDE GAZETELERDEN YARARLANMA

Öz

Kaynakça

• Arın, D. (2006). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımının öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Başaran, T. (2007). İlköğretim okullarında vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programının uygulanışına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Bozbek, M. ve Demir, S.B. ( 2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersine yönelik tutum ölçeği; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 323- 351.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Carey, H. H., ve Greenberg, J. E. (1991). How to read a newspaper. (a social studies skills book). Newyork: Library of Congress Cataloging in Publication Data.
• Deveci, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımı. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 4(3), 159-166.
• Elkatmış, M. (2012). İnsan hakları ve vatandaşlık ara disiplini kazanımlarının gerçekleşme düzeyi. Akademik Bakış Dergisi, Mart-Nisan(29), 1-20.
• Erden, M. ve Akman, Y. (1998). Eğitim psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Gökburun, İ. (2007). Türkiye’de insan hakları düşüncesinin tarihsel gelişimi ve ilköğretim ders kitaplarına yansıması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Gözlügöl, S. V. (1999). Avrupa insan hakları sözleşmesi ve iç hukukumuza etkisi. Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık.
• Gülmez, M. (2001). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını.
• Gürel, D. (2016). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine yönelik görüşlerinin karşılıklı olarak incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),17(3), 641-660.
• Güven, S. ve Şahin, İ. F. (2003). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi öğretmenlerinin nitelikleri ve karşılaştıkları problemler: Erzincan ili örneği. Doğu Coğrafya Dergisi, 8(10), 215-226.
• Hubbart, C., (1989). Using the newspaper to teach geography. Georgia Social Science Journal, 20(2), 23-24
• Izgar, G. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi ders kitabının yapılandırmacı yaklaşım açısından analizi. İlköğretim Online, 16(2), 584-600. 09.10.2017 tarihinde http://ilkogretimonline.org.tr adresinden erişilmiştir.
• İnsan Hakları Eğitimi Ortak Çalışma Ağı (İHEA). (2015). Avrupa konseyi demokratik vatandaşlık ve insan hakları eğitimi şartı bakanlar komitesinin cm/rec (2010)7 sayılı tavsiye kararı. 12.12.2015 tarihinde http://www.ihea.net.tr/images/headers/1a.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kabapınar, Y. ve Baysal Z. N. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler ve hayat bilgisi derslerine yaşamın kendisini taşımak: gazete haberlerinin kullanıldığı bir öğretimin tasarlanması ve değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39, 384-419.
• Kaçar, H. ve Kaçar, M. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğretmenlerinin dördüncü sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine yönelik görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(8), 182-196.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koca, D. (1998). Vatandaşlık bilgisi ve insan hakları eğitimi dersinin öğretmen algısına göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kortner, A. N. (1988). Using newspapers as effective teaching tools. 10.09.2015 tarihinde https://www.ericdigests.org/pre-929/using.htm adresinden erişilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2008). İlköğretim 4-8. sınıf öğretim programlarının öğrenme-öğretme süreçlerinde gazete kupürlerinden yararlanma. 17 Kasım 2015 tarihinde http//ttkb.meb.gov. tr adresinden erişilmiştir.
• MEB (2015). İlkokul (4. sınıf) insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Sağlam, H. İ., Hayal, M. A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin “insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi” dersinin ilkokul 4. sınıfta yer almasına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 207-217.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Street, C. (2002). Teaching with the newspaper. Social Studies, 93, (3), 131-134.
• Tangülü, Z. (2013). 8. sınıf inkılâp tarihi ve atatürkçülük dersinde gazete kullanımının öğrencilerin bu derse ilişkin tutum ve başarısına etkisi. Turkish Studies, 8(5), 779-788.
• Tomal, N, Karadeniz, C. ve Demirkaya, H. (2008). Gazete haberlerinin coğrafya öğretimindeki önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 73-85.
• Ünlüer, G. (2008).Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Ünlüer, G. ve Yaşar, Ş. (2011). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımının dördüncü sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 109-120, 20.01.2016 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Ünlüer, G. ve Yaşar, Ş. (2012). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 43-57.
• Vavla, L. (2009). Benefits of using newspapers, magazines and books in classroom. LCPJ Publishing, 2(2), 12-17.
• Yahşi, İ. ve Keleş, H. (2013). Tarih öğretiminde gazete kullanımının çok perspektifliğe etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 693-710.
• Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 35-41.