ÖĞRETMENLERİN YETİŞKİN EĞİTİMİ KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFORLAR ARACILIĞIYLA ANALİZİ

Özlem Lala; Taha Yazar; Aslı Çolak

ÖĞRETMENLERİN YETİŞKİN EĞİTİMİ KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFORLAR ARACILIĞIYLA ANALİZİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 3, 80 - 99, 01.08.2017

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin ‘yetişkin eğitimi’ kavramına yönelik sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırmada, nitel araştırma modellerinden olgubilim modeli kullanılmıştır. Araştırma grubunu, 2015-2016 eğitim- öğretim yılında Diyarbakır’da görev yapan 297 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, öğretmenlerin “Yetişkin eğitimi..…...gibidir, çünkü…….” cümlesini tamamlamalarıyla elde edilmiştir. Toplanan verilerin analizinde içerik analizi kullanılmış ve buna dayalı olarak yorumlanmıştır. Elde edilen araştırma bulgularına göre, katılımcılar “yetişkin eğitimi” kavramına ilişkin 155 adet farklı, toplam 297 metafor üretmiştir. Öğretmenlerin yetişkin eğitimine ilişkin en çok ‘ağaç’ 35 metaforunu kullandıkları görülmüştür. Kimi katılımcılar ağacı çevresi tarafından faydalanılan bir imge olarak 20 kullanırken; kimi katılımcılar ise ağacı, sabır isteyen, yetiştirilmesi ve bakılması güç bir uğraş anlamında 13 kullanmıştır Metaforların ortak özellikleri dikkate alınarak 12 farklı kategori elde edilmiştir. En çok metaforun bulunduğu kategoriler “Zorluk Olarak Yetişkin Eğitimi”, “Gelişim ve Değişim Olarak Yetişkin Eğitimi” ve “Yeni Bir Başlangıç Olarak Yetişkin Eğitimi” olarak belirlenmiştir. “Zorluk Olarak Yetişkin Eğitimi” kategorisi, araştırma bulgularında en çok metaforun 63 yer aldığı kategoridir.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Yetişkin eğitimi, Öğretmen.

Kaynakça

algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. , (3). 354. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/138049-20131107132143
Arslan, M.M. ve Bayrakçı. M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. , 108. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/171/171/8.pdf
Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Bayram, L. (2010). Polis koleji öğrenci, öğretim elemanı ve idari çalışanlarının okullarına ilişkin metaforik algıları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bilir, M. (2013). Yetişkin/halk eğitiminin tarihsel gelişimi. İçinde A. Yıldız ve M. Uysal (Der). Yetişkin
Eğitimi (229-254). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık. Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29, 431-444.
Cebeci, O. (2013). Metafor ve şiir dilinin yapısal özellikleri. İstanbul: İthaki Yayınları.
Celep, C. (2003). Halk eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim. 33 (147), 3-13. http://egitimvebilim.ted.Org.tr/index.php/EB/ article/view/682/132.
Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 269-283. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/219352.
Çetin, M., Tatık, R. Ş., Çayak, S. ve Doğan, B. (2015). Öğretmen adaylarının kariyer kavramına ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (4), 130. http://www.inesjournal.com/Makaleler/876125812_8-id-55.pdf
Darkenwald, G. G. ve Merriam, S. B. (1982). Adult education. foundations of practise, New York: Harper and Row.
Duman, A. (2007). Yetişkinler eğitimi. Ankara: Ütopya Yayınları.
Geray, C. (1978). Halk eğitimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim. 169, 126-141. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.Php/EB/ article/view/1825/501
Güneş, F. (1996). Yetişkin eğitimi (Halk Eğitimi). Ankara: Ocak Yayınları.
Goss, D. (2001). Chssing the rabbit: metaphors used by adult learners to describe their learning disabilities. Adult Learning, Spring 12 (2), 8-9.
Field, J. ve Leicester, M. (2002). Lifelong learning: Education across the lifespan. London: Routledge.
Knowles, M. (1973). The adult learner: A neglected species. Texas: Gulf.
Knowles, M., Holton, E., ve Swanson, R. (2012). Yetişkin Eğitimi. O. Gündüz (Çev.), İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
Komşu, U. C (2013). Yetişkin eğitimine katılım, eğitim ihtiyaçları, güçlükler ve kazanımlar
Karaduvar mahallesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 286 - 299. http://www.asosjournal.com/Makaleler/1236054454_47%20-%20Ufuk%20Cem%20KOM%C5%
Kurt, İ. (2014). Yetişkin eğitimi. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (2015). Metaforlar Hayat Anlam ve Dil. (G. Y. Demir Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
Martinez, M. A., Sauleda, N. ve Huber, G. L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching And Teacher Education, 17(8), 965-977.
Merriam, Sharan, B. ve Brockett, Ralph, G. (2007). The profession and Ppactice of adult education: An introduction. Jossey-Bass.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M.(1994).Qualitative data analysis ( Thousand Oaks, CA: Sage)
Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors and puzzle solving in organization theory.
Administrative Science Quarterly, 25, 605-622. Neslitürk, S., Çakmak, Ö.Ç. ve Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin veli kavramına ilişkin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 679-712. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/adyusbd/article/view/5000071169/5000065624
Okçabol, R. (2006). Halk eğitimi (Yetişkin Eğitimi). Ankara: Ütopya Yayıncılık.
Sayılan, F. (2013). Küreselleşme ve yetişkin eğitimi. İçinde A. Yıldız ve M. Uysal (Der.),Yetişkin Eğitimi
( 255-271). İstanbul: Kalkedon Yayınları. Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research. The Qualitative Report. 10(2), 358-394.
Senemoğlu, N.(2011). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Yayıncılık.
Taylor, N. (2008). Metaphors, discourse and identity in adult literacy policy. Literacy. 42(3), 131-136.
Türkoğlu, A. ve Uça, S. (2011). Türkiye’de halk eğitimi: tarihsel gelişimi, sorunları ve çözüm önerileri. Adnan Menderes Üniversitesi. Eğitim Fakültesi. Eğitim Bilimleri Dergisi. 2, 48-62. http://www.dergi.adu.edu.tr/egitimbilimleri/arsiv/2011_c2/2011_aralik/21_2001_s_uca/21_201 _s_uca.pdf
UNESCO. (2006). What is adult education? UNESCO answers. Florida: San Sebastian UNESCO Centre.
Ünhisarcıklıoğlu, Ö. (2013). Yetişkin eğitimin gerektiren nedenler. İçinde A. Yıldız ve M. Uysal (Der)
Yetişkin Eğitimi içinde (85-104). İstanbul: Kalkedon Yayınları. Yazar, T. (2012). Yetişkin eğitiminde hedef kitle. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi. 4, (7), 21-30. http://www.e-dusbed.com/Dusbed/ArchiveIssues/PDF/ea2a5864-6868- e711-80f0-00224d68272d
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.