II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ EĞİTİMCİLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİNDE EDEBÎ ÜRÜNLERİN VE MÜZİĞİN KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yahya Akyol

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ EĞİTİMCİLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİNDE EDEBÎ ÜRÜNLERİN VE MÜZİĞİN KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 3, 376 - 393, 01.08.2017

Öz

Ortaokul dönemindeki çocukları etkin ve sorumlu vatandaşlar olarak yetiştirmeyi hedef alan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, çocukları toplumsal yaşama hazırlamaktadır. Bu doğrultuda Sosyal Bilgiler dersi, öğretim programında yer alan değerleri bireylere kazandırmayı hedeflenmiştir. Okullarda yapılan değerler eğitiminde edebî eserlerden ve müzikten yararlanmak, etkili bir yöntem olarak kabul edilebilir. Okuma çalışmalarında olumlu karakter özelliklerinin edebî eserler aracılığıyla irdelenmesi, öğrencilerin hem ahlaki hayal güçlerini harekete geçirir hem de olumlu davranış ve tutumları değer olarak algılamalarını ve benimsemelerini sağlar. Günümüzde araştırmacılar değerler eğitiminde edebî ürünlerin kullanımı tartışmaktadır. Bu araştırma İkinci Meşrutiyet dönemi eğitimcilerinin değerler eğitiminde edebî ürünlerin ve müziğin kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın modeli tarama modelidir. Araştırmanın verileri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu amaçla öncelikle eğitimcilerin eserlerinden elde edilen veriler kodlanmıştır. Kodlanan bu veriler, daha sonra önceden belirlenen temalar çerçevesinde düzenlenip sınıflandırılmıştır. Son olarak da sınıflandırılan bu veriler, araştırmanın amacı doğrultusunda yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, İkinci Meşrutiyet dönemi eğitimcilerinin değerler eğitiminde edebî ürünlerin kullanılabileceği görüşünde oldukları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkinci meşrutiyet dönemi, Değerler, Edebî ürünler, Müzik

Kaynakça

Alkan, M. (2004). İmparatorluktan Cumhuriyet’e modernleşme ve ulusçuluk. İçinde Karpat, K. (Ed.), Osmanlı geçmişi ve bugünün Türkiyesi (s. 71-104). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Apaydın, A.İ., ve Arslan, F. (2015). Antik Yunan felsefesinde ahlaki eğitim aracı olarak müzik. Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), 323-342. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/302333
Atuf, N. (1916). Fikret'i düşünüyorken. Muallim Dergisi, 504-506.
Balcı, A., ve Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1) 195-213. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/aeukefd/article/view/5000086797/5000080726
Baltacıoğlu, İ. H. (1995). Talim ve terbiyede inkılap. İstanbul: Milli Eğitim Yayınevi.
Cemil, S. (1911). Nazariyet kısmı: ameli olalım. Yeni Mektep Dergisi, s. 65-70.
Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel eğitim sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Deniz, Fatma.B. (2010). İkinci Meşrutiyet dönemi süreli çocuk yayınlarında dini motifler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Deveci, H., Belet, D., ve Türe, H. (2013). Dede Korkut hikayelerinde yer alan değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 294-321. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/70492
Duman, D., ve Tuna, E. (2012). II. Meşrutiyet dönemi ilk vatandaşlık kitaplarından biri olan Rehber-i İttihad'ın içerik analizi. Turkish Studies, 7 (4), 1631-1648. http://turkishstudies.net/Makaleler/1343182941_93_ Duman Do% C4%9 Fan-Erhan%20Tuna_S-1631-1648.pdf
Ekşi, H., ve Okudan, A. Y. (2011). Eğitim yöneticilerinin bakış açısı ile değerler eğitimi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (2), 178-190. http://www.tused.org/internet/tused/archive/v8/i2/text/tusedv8i2s12.pdf
Elbir, B., ve Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8 (1), 1321-1333. http://www.turkishstudies .net/Makaleler/192 359 7175_65_ElbirBilal-Canba%C4%9Fc%C4%B1-edb.pdf
Ersoy, M. A. (1912). Edebîyat. Sebilürreşad , 12-15.
Ersoy, M. A. (1909). Mukallitliği de yapamıyoruz. Sırat-ı Müstakim , 15-16.
Gömleksiz, M. N., ve Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95-134. file:// /C:/Users/Toshiba / Downloads/1299-4476-3-PB.pdf
Gövsa, İ. A. (1925). Bedii terbiye . İstanbul: Tanin Matbaası.
Gövsa, İ. A. (2007). Çocuk şiirleri. Ankara: Nar Yayınları.
Gurbetoğlu, A. (2007). II. Meşrutiyet dönemi çocuk dergilerinde ahlak eğitimi ve ahlaki değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (1), 720-732. http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler/cilt_IV/a_gurbetoglu.pdf
Güçlü, M. (2015). Türkiye'de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (38), 720-732. http:/ /www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sa yi38pdf/5egitim /guclu_mu stafa.pdf
İleri, C. N. (2013). Osmanlı'nın çöküşü. Ankara: Akademisyen Yayınları.
Karagöz, B. (2013). İlköğretim öğrencilerine değerlerin okul şarkıları yoluyla kazandırılması. Doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kenan, S. (2009). Modern eğitimde kaybolan nokta: Değerler eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (1), 259-295. http://www.kuyeb.com/pdf/tr/54d56e9dec16fbaeac76687d92d3c7c7full1.pdf
Kızılçelik, S., ve Erjem, Y. (1996). Açıklamalı sosyoloji sözlüğü. Konya: Saray Kitabevleri.
Kurudayıoğlu, M., ve Çakıcı, E. (2013). Türk edebîyatı dersinin öğretiminde değerler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 41-57. http://www.anadiliegitimi.com/download/article-file/14864
Mindivanlı, E., Küçük, B., ve Aktaş, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 93-101. http://www. jret.org/File Upload /ks281142/File/11z.mindivanli.pdf
Nami, K. (1934). Muallimin meslek ahlakı. İstanbul: Devlet Matbaası.
Nami, K. (1932). Terbiyevi yazılar. İstanbul: Matbaacılık ve Neşriyat.
Nurdoğan, A. (2009). II. Abdülhamid döneminde Rumeli’de maarifin teftişi. Anakara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, 1 (26), 193-220. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1586/sayi1586.pdf
Öztürk, C., ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem A Yayınları.
Tarcan, S. S. (1945). Müziğin dili. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Tarcan, S. S. (1934). Radyo konferanslarım. İstanbul: Ülkü Matbaası.
Tuna, E. (2008). Bir Osmanlı vatandaşlık ders kitabı olan Rehber-i İttihad çerçevesinde 2.Meşrutiyet döneminde vatandaşlık eğitimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Uyanık, E. (2009). II. Meşrutiyet dönemi'nde toplumsal mühendislik aracı olarak eğitim: İttihat ve Terakki Cemiyetinin eğitim politikaları(1908-1918). Amme İdaresi Dergisi, 42 (2), 67-88. http://www. todaie.edu.tr/resimler/ekler/aeeefd603950882_ek.pdf?dergi=Amme%20Idaresi%20Dergisi
Ünlü, S. (2011). Mektebli dergisindeki şiir ve manzumelerin çocuk edebîyatı açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Vecdi, F. (1923). Maarife verilecek istikamet. Anadolu Terbiye Mecmuası , 84-87.
Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19 (1), 499-522. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/view/5000072921/5000067145
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, S. (2013). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (14), 645-679. http://dergipark .ulakbim. gov.tr/adyusbd/article/view/5000041609/5000039137
Yiğittir, S., ve Öcal, A. (2011). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,13 (20), 117-124. http:// dergipark. ulakbim.gov.tr /kmusekad article/view/5000134368
Yükrük, S., ve Akarsu, S. (2015). İlkokul(1-4) müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların değerler bakımından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebîyat Kültür Eğitimi Dergisi, 4 (4), 1684-1707. http:/ /www. tekedergisi.com/Makaleler/2013204107_18akarsu.pdf