SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞME KONUSUNDA KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİNE KARŞI TUTUMLARI

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 3, 971 - 991, 01.08.2017

Kader Birinci Konur Alipaşa Ayas

Öz

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞME KONUSUNDA KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİNE KARŞI TUTUMLARI

Öz

Kavramsal değişim metinleri, öğrencilerin kavram yanılgılarının ve sebeplerinin neler olduğunu belirten ve bu yanlış kavramaların yetersiz olduğunu örneklerle birlikte açıklayıp ortaya koyan metinlerdir. Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının fiziksel ve kimyasal değişim konusunda kullanılan kavramsal değişim metinlerine karşı tutumlarının belirlenmesidir. Araştırma, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi 2009 yılında Sınıf Öğretmenliği Programı 1.sınıfında öğrenim gören 30 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmişitr. Bu araştırmada deneysel araştırma modelinin kontrol grupsuz son test deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Kavramsal Değişim Metni Tutum Ölçeği KDMTÖ kullanılmıştır. Ayrıca kavramsal değişim metinleri ile ilgili öğretmen adaylarının yazılı görüşleri alınmıştır. Veri analizinde öğretmen adaylarının tutum ölçeğindeki her bir maddeye ilişkin ortalama puanları hesaplanmıştır. Yazılı görüşler ise belli kodlar altında sınıflandırılarak nitel olarak değerlendirilmiştir. Çalışmada, tutum ölçeğinden elde edilen bulgular öğretmen adaylarının kavramsal değişim metinlerine karşı tutumlarının oldukça yüksek olduğunu göstermiştir. Öğretmen adaylarının yazılı ifadelerinden elde edilen sonuçlar da tutumun bu derece yüksek olmasını destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Kavramsal değişim metinleri, Tutum, Fiziksel ve kimyasal değişme

Kaynakça

• Akbal, E. (2009). Ortaöğretim kimya eğitiminde mol konusunun öğretiminde kavramsal değişim metinlerinin başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. (2011). Coğrafya Eğitiminde Hava Basıncı Kavramıyla İlgili Yanılgıların Giderilmesinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkinliği, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2207-2222.
• Akkuş, H. (2004). Kavramsal değişim metinlerinin kimyasal denge başarısı üzerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akyürek, E. ve Afacan, Ö. (2013). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin “Hücre Bölünmesi ve Kalıtım” Ünitesindeki Kavram Yanılgılarının Tespiti ve Anoloji ile Kavramsal Değişim Metinleri Kullanılarak Giderilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 175-193.
• Altuntaş Aydın, M. (2011). Model ve kavramsal değişim metinlerinin birlikte kullanılmasının ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin “atomun yapısı” konusunu anlamaları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Alvermann, D.E. & Hague, S.A. (1989). Comprehension of counterintuitive science text: Effects of prior knowledge and text structure. Journal of Educational Research, 82, 197-202.
• Ausubel, D.P. (1968). Educational Psychology: A Cognitive View. New York: Holt, Rinehart & Winston.
• Ayas, A. (1993). A study of teachers' and students' view of the upper secondary curriculum and students' understanding of introductory chemistry concepts in the east black-sea region of Turkey. Doctoral Dissertation, University of Southampton, U.K.
• Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11,149-155.
• Aydın, G. ve Balım, A.G. (2013). Öğrencilerin hücre bölünmesi ve kalıtım konularına ilişkin kavram yanılgıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 338-348.
• Başer, M. ve Geban, Ö. (2007). Effect of instruction based on conceptual change activities on students’ understanding of static electricity concepts. Research in Science & Technological Education, 25(2), 243-267.
• Beeth, M.E. (1998). Teaching science in fifth grade: instructional goals that support conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1091-1101.
• Bodner, G.M. (1986). Constructivism: A Theory of knowledge, Journal of Chemical Education, 63,10, 873- 878.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Canpolat, N. (2002). Kimyasal denge ile ilgili kavramların anlaşılmasında kavramsal değişim yaklaşımının etkinliğinin incelenmesi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Cerit Berber, N. ve Sarı, M. (2009). Kavramsal degisim metinlerinin iş-güç-enerji konusunu anlamaya etkisi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Egitim Fakültesi Dergisi, 27, 159- 172.
• Chambers, S.K. & Andre, T. (1997). Gender, prior knowledge, ınterest, and experience in electricity and conceptual change text manipulations in learning about direct current. Journal of Research in Science Teaching, 34(2), 107-123.
• Coştu, B., Karataş, F.Ö. ve Ayas, A. (2003). Kavram öğretiminde çalışma yapraklarının kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14),33-48.
• Creswell, J.W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Çakır, Ö.S, Geban, Ö. ve Yürük, N. (2002). Effectiveness of conceptual change text-oriented instruction on students’ understanding of cellular respiration concepts. Biochemistry and Molecular Biology Education, 30(4), 239–243.
• Çetingül, İ., ve Geban, Ö. (2011). Kavramsal değişim metinleriyle verilen analojilerin asit-baz konusundaki kavram yanılgıları için kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 112-123.
• Çobanoğlu, E.O. ve Bektaş, H. (2012). Kavramsal değişim metinlerinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dolaşım sistemi konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. X.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi kongresi, Niğde, Bildiriler Kitabı. Davis, J. (2007). Conceptual Change. 15 Haziran 2010 tarihinde http://www.coe.uga.edu/epltt/conceptualchange.htm adresinden alınmıştır.
• Demir, M. (2010). Üstkavramsal faaliyetlerle zenginleştirilmiş kavramsal değişim metinlerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının kuvvet ve hareket konularını anlamalarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Durmuş, J. (2009). İlköğretim fen bilgisi dersinde kavramsal değişim metinlerinin ve deney yönteminin akademik başarıya ve kavram yanılgılarını gidermeye etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ersoy, F.N. (2012). Bilgisayar simülasyonlarının ve kavramsal değişim metinlerinin statik elektrik konusunun öğretimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Geban, Ö. ve Bayır, G. (2000). Effect of conceptual change approach on students’ understanding of chemical change and conservation of matter. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 79-84.
• Gilbert, J.K. ve Osborne, R.J. (1982). Children’s science and ıts consequenses for teaching, Science
• Education, 66, 623-633.
• Gökçe, M. (2002). Kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarını gidermedeki etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Guzzetti, B., Snyder, T. ve Glass, G. (1992). Promoting conceptual change in science: Can texts be used effectively. Journal of Reading, 35(8), 642-649.
• Gülçiçek, N. (2004). Kavramsal değişim metinlerinin öğrencilerin manyetizma konusunu anlamalarına ve fizik tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürefe, N., Yarar, S.H., Pazarbaşı, B.N. ve Eş, H. (2014). The effect of conceptual change texts on understanding of height concept of secondary school 5th class students. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 1(1), 58- 68.
• Hand, B. ve Treagust, D.F. (1991). Student achievement and science curriculum development using a constructivist framework, School Science and Mathematics, 91,4, 172-176.
• Hewson, P.W. ve Hewson, M.G. (1984). The Role of conceptual conflict in conceptual change and the design of science instruction, Instructional Science, 13, 1-13.
• Hynd, C. ve Alverman, D.E. (1986). The role of refutation text in overcoming diffuculty with science concepts. Journal of Reading, 29(5), 440-446.
• Hynd, C., Alvermann, D. ve Qian, G. (1997). Preservice elemantary school teachers’ conceptual change about projectile motion: Refutation text, demonstration, affective factors and relevance. Science Education, 81, 1-27. Karakuyu, Y. ve Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal değişim yaklaşımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 867-890.
• Kasap, G. ve Ültay, N. (2014). Kavramsal değişim yaklaşımına göre hazırlanan etkinliklerin öğrencilerin yüzen-batan cisimleri anlamalarına etkisinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 455-472.
• Kaya, F. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarında fotosentez ve bitkilerde solunum konularında görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde bilgisayar destekli kavramsal değişim metinlerinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Köseoğlu, F. ve Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırmacı yaklaşım, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 139-148.
• Mikkilä, M. (2001). Improving conceptual change concerning photosynthesis through text design, Learning and Instruction, 11, 241-257.
• Ocak, S.Y. (2000). Effectiveness of conceptual change instruction on overcoming students' misconceptions of mechanical energy at 10th grade level. Master Thesis, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Osborne, R. & Wittrock, M.C. (1983). Learning Science: A Generative Process, Science Education, 67(4), 489-508.
• Önder, İ. (2006). Kavramsal değişim yaklaşımının öğrencilerin çözünürlük dengesi konusunu anlamasına etkisi. Doktora Tezi, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, Ö., Tekkaya, C. ve Geban, Ö. (2001). Ekoloji konularındaki kavram yanılgılarının kavramsal değişim metinleri ile giderilmesi. Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu.
• Özmen, H. (2007). The effectiveness of conceptual change texts in remediating high school students’ alternative conceptions concerning chemical equilibrium. Asia Pasific Education Review, 8(3),413-425.
• Özmen, H. (2002). Kimyasal reaksiyonlar ünitesindeki kavramların öğretimine yönelik rehber materyal geliştirilmesi ve uygulanması. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Özmen, H., Demircioğlu, G. ve Ayas, A. (2001). Bazı kimya kavramlarıyla ilgili öğrenci yanılgıları: Bir literatür araştırması. Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, İstanbul.
• Özsevgeç, T., Çepni, S. ve Özsevgeç, L. (2006). 5E Modelinin kavram yanılgılarını gidermedeki etkililiği: Kuvvet-Hareket Örneği, 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı.
• Pabuçcu, A. (2004). Effect of conceptual change texts accompanied with analogies on understanding of chemical bonding concepts. Master Thesis, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Posner, G., Strike, K., Hewson, D. ve Gertzog, W. (1982). Accommodation of a scientific conception: toward a theory of conceptual change, Science Education, 66(2), 211-227.
• Saka, A. ve Akdeniz, A.R. (2001). Biyoloji öğretmenlerine çalışma yaprağı geliştirme ve kullanma becerileri kazandırmak için bir yaklaşım. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, İstanbul.
• Sarı Ay, Ö. ve Aydoğdu, C. (2015). Maddenin halleri ve ısı konusunda kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim metinlerinin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 99-111.
• Sevim, S. (2007). Çözeltiler ve kimyasal bağlanma konularına yönelik kavramsal değişim metinleri geliştirilmesi ve uygulanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
• Tekkaya, C. (2002). Misconceptions as barrier to understanding biology. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 259-266.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazirlama kilavuzu (e-kitap), Üçüncü Sürüm, Mersin.
• Türnüklü, A. (2001). Eğitimbilim alaninda ayni araştirma sorusunu yanitlamak için farkli araştirma tekniklerinin birlikte kullanilmasi. Eğitim ve Bilim, 26,120, 8-13.
• Uzuntiryaki, E., Çakır, Ö. ve Geban, Ö. (2001). Kavram haritaları ve kavramsal değişim metinlerinin öğrencilerin asit bazlar konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi, Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, İstanbul, Bildiriler Kitabı: 281-284.
• Ünal Çoban, G. ve Ergin, Ö. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel bilginin varlık alanına yönelik görüşlerini belirleme ölçeği. İlköğretim Online Dergisi, 9(1),188-202.
• Ünal, S. 2007. “Atom ve molekülleri bir arada tutan kuvvetler” konularının öğretiminde yeni bir yaklaşım: bdö ve kdm’nin birlikte kullanımının kavramsal değişime etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Wang, T. ve Andre, T. (1991). Conceptual change text versus traditional text and application questions versus no questions in learning about electricity. Contemporary Educational Psychology, 16, 103- 116.
• Yalvaç, B. (1998). Effect of instruction on students’ understanding of electric current concept using conceptual change text and 6th grade. Unpublished Master Thesis, ODTÜ, Ankara.
• Yeşilyurt, H. (2002). Effectiveness of conceptual change instruction on overcoming students' misconceptions of fluid force at 7th grade level. Master Thesis, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yürük, N. (2000). Effectiveness of conceptual change text oriented instruction on understanding electrochemical cell concepts. Master Thesis, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.