ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMİ İLE ÖĞRENME STRATEJİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 3, 1010 - 1031, 01.08.2017

Ramazan Bulut Gürbüz Ocak

Öz

ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMİ İLE ÖĞRENME STRATEJİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalı’nda öğrenim gören öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu nedenle ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde öğrenim gören sosyal bilgiler öğretmen adayları, örneklemini ise 1, 2, 3 ve 4. sınıflardan tesadüfî yöntemle seçilmiş her sınıf düzeyinden ikişer sınıf oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kökdemir 2003 tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan “The California Critical Thinking Disposition Invetory” ve Tay 2002 tarafından geliştirilen “Öğrenme Stratejileri Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama araçları 220 kişiye uygulanmış olup bunlardan 204 tanesi işleme alınmıştır. Elde edilen veriler üzerinde; betimsel istatistik, korelasyon analizi, tek yönlü varyans Anova analizi ve Tukey HSD testi yapılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kullandıkları öğrenme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik elde edilen sonuçlara bakıldığında, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kullandıkları öğrenme stratejileri arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme eğilimi, Öğrenme stratejileri, Eleştirel düşünme eğilimi ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki

Kaynakça

• Acun, İ., Demir, M. ve Göz, N. L.(2010). Öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterlilikleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 107-123.
• Akar, C.(2007). İlköğretim öğrencilerinde eleştirel düşünme becerileri. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Beyer, B. K. (1985). Critical thinking: What is it. Social Education, 49(4), 270-276.
• Bulut, S.(2006). İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin matematik dersinde kullandıkları öğrenme stratejileri ve başarı güdüleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Büyüköztürk, Ş.(2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelikkaya, T. ve Kuş, Z.(2010). Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanma durumları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi,(29),321-336.
• Çelikkaya, T.(2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,11(3), 65-84.
• Çetin, A.(2008). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Deniz, E.(2009). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme beceri düzeyleri üzerine bir inceleme Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ennis, R. H.(1989). Critical Thinking and Subject Specificity: Clarification and needed research. Educatıonal Researcher,18(4), 4-10. (DOI: 10.3102/0013189X018003004)
• Gülveren, H.(2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Güven, M.(2004). Öğrenme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Hamurcu, H.(2002). Okulöncesi öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (23), 127–134.
• Hazer, N.(2011). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme yeterlilik düzeyleri (Malatya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Karakış, Ö. ve Çelenk, S.(2007). Farklı fakültelerde öğrenim gören öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri (A.İ.B.Ü. örneği). AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi,7(1), 26-46.
• Karakış, Ö., Gürcan, Z. ve Demirtaş, Z. (2009, Ekim). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri, 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Karasar, N.(2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayrı, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (posthoc) teknikleri. Fırat University Journal of Social Science, 19(1) , 51-64.
• Kete, R. ve Sucuoğlu, H.(2011). Biyoloji ve fen bilgisi öğretmen adaylarının kullandığı öğrenme stratejileri (DEÜ. örneği) Elementary Education Online, 10(1), 230-243. http://ilkogretim-online.org.tr (2013, Ocak 6)
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• McKendree, J., Small, C., Stenning, K. & Conlon, T.(2002). The role of representation in teaching and learning critical thinking. Educational Review, 54(1),57-67.
• Özdemir S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3).
• Şahin, H. ve Çakar, E.( 2011, 21 May). Eğitim fakültesi öğrencilerinin çoklu zeka kuramına göre zeka alanlarıyla öğrenme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi http://www.belgeler.com/blg/2dvv/gitim-fakultesi-ogrencilerinin-coklu-zeka-kuramina-gorezeka-alanlariyla-ogrenme-stratejileri-arasindaki-iliskinin-incelenmesi (2013, Mayıs 6)
• Şen, Ü.(2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal of World of Turks, 1(2), 69-89.
• Taşdemir, A. ve Tay, B.(2007). Fen bilgisi öğretiminde öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanmalarının akademik başarıya etkileri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 173-187.
• Tay, B.(2002). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde sınıf ortamında kullandıkları öğrenme stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tay, B.(2004). Sosyal bilgiler dersinde anlamlandırma stratejilerinin yeri ve önemi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 5(2), 1-12.
• Tunçer, B. K. ve Güven, B.(2007). Öğrenme stratejileri kullanımının öğrencilerin akademik başarıları, hatırda tutma düzeyleri ve derse ilişkin tutumları üzerindeki etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi,4(2), 1-20.
• Vural, R. ve A.; Kutlu, O. (2004). Eleştirel düşünme: ölçme araçlarının incelenmesi ve bir güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13(2), 189-199.
• Watson, G & Glaser, M. E. (1964). Watson-glaser critical thinking appraisal manual. New York: Harcourt, Brace & World Inc.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S.(2011). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldızlar, M.(2012). Öğretmen adaylarının öğrenme stratejileri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (42),430-440.
• Zahng, L. F.(2003). Contributions of thinking style to critical thinking disposition. The Journal of Psychology, 35(4), 477–487.
• Zayif, K.(2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.