Kadınların Yönetici Olma İsteğinde Personel Güçlendirme Uygulamalarının Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 3, 537 - 558, 01.08.2016

Mukadder Özan Seda Gündüzalp Zübeyde Yaraş Hakan Polat Gönül Şener

Öz

Birçok sektörde kadın yöneticilerin sayısı giderek artmaktadır. Eğitim sektöründe de oransal açıdan kadın yönetici sayısı artmakla birlikte, nicelik bakımdan bu sayının azlığı dikkat çekmekte ve kadınların neden eğitim alanında yöneticiliği tercih etmediği sorusu gündemdeki yerini korumaktadır. Kadın yönetici sayısının nicel olarak hala istenilen düzeyde olmamasından dolayı okul müdürlerinin kadın öğretmenlerin yöneticilik yapabilirliğine inancını ortaya çıkaracak ve onları cesaretlendirecek personel güçlendirme tekniklerini uygulamalarının önemi ve kadın öğretmenlerin yönetici olma istekleri üzerindeki etkisinin ortaya konulmasını sağlayan bu çalışmada vignette tekniği kullanılmıştır. Kadın öğretmenlerin görüşleri dikkate alınarak elde edilen vignettelerin incelenmesinde nitel araştırmaların çözümlemesinde kullanılan “içerik analizi” yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada genel anlamda, yöneticilerin personeli güçlendirici davranışlarının kadın öğretmenlerin yönetici olma isteğinde olumlu yönde etki bırakacağı sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın öğretmen, yönetici, personel güçlendirme

The impact of Staff Empowerment Applications in Women’s ambition for becoming Executive

Öz

The number woman executives tend to increase in a great deal of sectors. While the number of female managers increases in terms of ratio in education sector, the few number in terms of quantity attracts the attention and the question why the female teachers do not prefer management in education still keep its place on the agenda. Due to the reason that the women executive number is not still at a satisfactory quantitive level, vignette technique has been applied in this study enabling to reveal the school principles’ faith in female teachers’ managerial capability, the importance of applying staff empowerment techniques which will courage and revealing the impact on the ambition of becoming executive of the female teachers. “Content analysis” method has been used in analysing the qualitative researches, in examining the vignettes obtained by considering the opinions of female teachers. In the study, the result that the strengthening attitudes of the executives towards the personnel shall affect the womans’ ambition for becoming executive positively has been gained

Anahtar Kelimeler

Female teacher, manager, staff empowerment

Kaynakça

• Ailcan, F. (2015). Öğretmen ve Yöneticilere Göre Liselerde Çalışan Kadın Öğretmenlerin Okul Yöneticiliği Taleplerini Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı
• Akçakaya, M. (2010). Örgütlerde Uygulanan Personel Güçlendirme Yöntemleri: Türk Kamu Yönetiminde Personel Güçlendirme, Karadeniz Araştırmaları. sayı 25: 145-174
• Akın, M. (2010). Personeli Güçlendirme Algılaması, Örgüt İklimi Algılaması ve Yaratıcı Kişilik Özelliklerinin Örgüt Düzeyinde Yaratıcı Çıktılar Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29 (2 ) s.211-238
• Aksu, A., Çek, F. Ve Şenol, B. (2013). Kadınların Müdür Olmalarının Önündeki Cam Tavan ve Cam Tavanı Aşma Stratejileri’ne İlişkin İlköğretim Okulu Müdürlerinin Görüşleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013, 25: 133 – 160
• Altınışık, S. (1995). Kadın Öğretmenlerin Okul Müdürü Olmasının Engelleri. Eğitim Yönetimi, Yıl : 1 , Sayı : 3
• Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul, Kariyer Yayıncılık.
• Batman, O. ve Mesci, Z.A.( 2010) Personel Güçlendirme İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişki: Seyahat Acentalarında Bir Araştırma yüksek lisans tezi Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
• Binen, B. (2013).Kadın öğretmenlerin yönetici olma taleplerini etkileyen etkenler: Adana ili araştırması Yüksek Lisans Tezi Çağ Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Yönetimi Anabilim Dalı
• Boydak, Ö. M. ve Akpınar, B. (2002). Okul Yönetiminde Kadın Yöneticilerin Başarısı, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 219-234
• Boydak, Ö. M. (2009). Okul Yöneticiliğinde Cam Tavan Sendromunun Yaşanmadığı Bir Ada Örneği: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. C.8 S.29 (015-033)
• Can, N.(2008). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Cinsiyet Faktörüne İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Bilim 2008, Cilt 33, Sayı 147
• Carlson, B. E. (1996). Dating violence: students beliefs about consequences. Journal of Interpersonal Violence, 11, pp. 3-18.
• Carroll, A. (1994). What’s Behind “E” Word: Myths About Empowerment and Why You Need It , Interaction Design: 1-18.
• Ceylan, A. (2002). Çalışanların güçlendirme algıları üzerine tuzla bölgesindeki ticari bankalarda bir araştırma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi: Öneri, 5 (17), 113-120.
• Ceylan, A.K., Çelik, G.M. ve Emhan, A. (2015). Personel Güçlendirmesi ve Yönetici Desteğinin İş MemnuniyetiÜzerindeki Etkisi: Enerji Sektöründe Bir Uygulama Journal of Business Research-Türk 7/1 (2015) 168-185
• Conger, J. A. ve Kanungo R.N. (1988). The empowerment process: ıntegrating theory and practice”, Academy of Management Review, 13 (3), 471-482.
• Coşkun, R. (2002). Gücün ve Sorumluluğun Organizasyonlara Yayılması: Çalışanı Güçlendirme (Empowerment), Stratejik Boyutuyla Modern Yönetim Yaklaşımları, Ed: İsmail Dalay vd., Beta Yayınevi, İstanbul.
• Çavuş, M.F. (2008). Personel Güçlendirme: İmalat Sanayii İşletmelerinde Bir Araştırma Journal of Yasar University, 3(10), 1287-1300
• Çavuş, M.F. ve Demir Y. (2010). Liderlik Tarzının Personel Güçlendirme Üzerine Etkileri. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 45(2) : 1-14
• Çelikten, M. (2004). Okul Müdürü Koltuğundaki Kadınlar: Kayseri İli Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.17:91-118
• Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri.Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1) 2008, 35-46
• Çuhadar, M.T. (2005). Türk Kamu Yönetiminde Personel Güçlendirme: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 25, Temmuz – Aralık 2005, ss
• Demir, G. (1997). Eğitim-Meslek-Çalışma Bağlamında Kadının Konumu. Çağdaş Eğitim. 234:23-24.
• Demirbilek, S. ve Türkan, Ö. U.(2008). Çalışma Yaşamı Kalitesinin Artırılmasında Personel Güçlendirmenin Rolü, “İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi , Cilt:10 Sayı:1
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). İşletmelerde Personel Güçlendirme Kültürünün Yaratılmasıyla Müşteri Memnuniyetinin Sağlanması. S e l ç u k Ü n i v e r s i t e s i K a r a m a n İ . İ . B . F . D e r g i s i. Sayı 12 Yıl 9 Haziran
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 29.
• Ergün, Ş. (1996). İlköğretim Müfettişlerinin Okul Yönetiminde Kadınların ve Erkeklerin Yeteneklerine İlişkin Tutumları, Çağdaş Eğitim (Aralık), 21, (227), 24-29.
• Erstad, M. (1997). Empowerment and Organizational Change. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.9, no.7, pp. 325-333
• Finch, J. (1987). The Vignette Technique in Survey Research, Sociology, 21(1), 105–114
• Gökhan, D.(2012). Personeli Güçlendirme Ve Tükenmişlik İlişkisi: İş Yükü-Kontrolü Modeli Açısından Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı
• Gümüştekin, G. E. ve Emet, C.(2003). Güçlendirme Algılarındaki Değişimin Örgütsel Kültür ve Bağlılık Üzerinde Etkileşimi, http://Sbe.Dumlupinar.Edu.Tr/17/90- 116.Pdf, s. 22.
• Hales, C. ve Klidas, A. (1998). Empowermwnt in Five Stars Hotels: Choice, Voice or Rhetoric?, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 10 (3), 88-95.
• İnandı, Y. (2009). Kadın Öğretmenlerin Okul Müdürü Olmaları Önündeki Engeller (Mersin İli Örneği-Türkiye). Eurasian Journal of Educational Research 36(3)
• İnandı, Y., Özkan, S., Peker, S. Ve Atik, Ü. (2009). Kadın Öğretmenlerin Kariyer Geliştirme Engelleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, , ss. 77-96.
• Kanter, R.M. (1993). Men and Women of the Corporation, New York, Basic Books, (2nd Edition.)
• Karahan, A. Ve Yılmaz, H. (2010). Örgütsel Öğrenme, Personel Güçlendirme Ve Takım Performansı Arasındaki İlişkilerin Analiz Edilmesi: Sağlık Sektöründe Bir AraştırmaBalıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 13 Sayı 24
• Karahan, A.(2009). İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesine Katkısı Açısından Personel Güçlendirme Yaklaşımı: Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi Örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler, 7/1 (2009) s.95-114
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (27. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Klagge, J.(1998). The empowerment squeeze - views from the middle management position, The Journal of Management Development, Cilt.17, Sayı.8, s.548-558.
• Koçel, T.(2001). İşletme Yöneticiliği, Beta Yayın, İstanbul.
• Köroğlu, F. (2006). Okul yönetiminde cinsiyet etkeni ve kadın öğretmenlerin okul yöneticiliği talepleri. Fırat Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
• Laschinger, H.K.S., Finegan, J.E., Shamian, J., Wilk, P. (2004) “A Longitudinal Analysis of the Impact of Workplace Empowerment on Work Satisfaction” Journal of Organizational Behavior, 25(4):527-545.
• Manojlovich, M. (2007). Power And Empowerment in Nursing: Looking Backward to Inform The Future. The Online Journal of Issues in Nursing. 12:1.
• McKeganey, N., Abel, M., Taylor, A., Frischer, M., Goldberg, D.J. ve Green, S. (1995). The Preparedness To Share İnjecting Equipment: An Analysis Using Vignettes. Addiction, 90, pp. 1253-1260.
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nded.). Thousand Oaks, California: SAGE. Morahan- Martin, 1996.
• Moorhead, G. ve R. W. Griffin, 2001. Organizational Behaviour, 6th Edition, Houghton Mifflin Company, Boston.
• Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2011). Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Davranışsal ve Psikolojik Güçlendirme Algılamalarındaki Farklılıklar. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2011, Cilt:7, Yıl:7, Sayı:1, 7:1-28
• Polat, M., Meydan, C.H. ve Tokmak, İ.(2010). Personel Güçlendirme, Örgütsel Özdeşleşme Ve Örgütsel Sinizm İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Kho Bilim Dergisi Cilt: 20 Sayı: 2 Yıl: 2010
• Rahman, N. (1996). Caregivers’ Sensitivity To Conflict: The Use Of Vignette Methodology. Journal of Elder Abuse and Neglect, 8, pp. 35-47.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Sağlam, A.Ç. ve Bostancı A.B. (2012).Milli Eğitim Bakanlığı Merkez ve Taşra Örgütleri Yönetim Pozisyonlarında Kadınların Temsil Edilme Düzeyine Yönelik Yönetici Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2012) 5/2, 140-155
• Sarıaltın, H. ve Yılmazer, A. (2007). Orta Kademe Yöneticilerin Güçlendirme Algıları ve Güçlendirme Uygulamasında Üstlendikleri Roller: Adapazarı ve Kocaeli Bölgesi Otomotiv Sektör Örneği, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 18, s. 1.
• Spreitzer, G.M. (1995) “Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation” The Academy of Management Journal, 38(5):1442-1465.
• Spreitzer, G.M., Kizilos, M.A. ve Nason, S.W. (1997) A dimensional analysis of the relationship between psychological empowerment and effectiveness, satisfaction and strain, Journal of Management, 23 (5), 679-704.
• Şimşek, Nurbetül (2010). Kadın Öğretmenlerin Yönetici Olmalarını Engelleyen Önyargı ve Diğer Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Tan, M. (1996). Eğitim Yönetimindeki Kadın Azınlık. Amme İdaresi Dergisi. Cilt:29,Sayı: 4, Aralık. s. 33-42
• Taşar, M. F. (2006). Probing preservice teachers’ understandings of scientific konowledge by using a vignette in conjuction with a paper and pencil test. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 2(1), 53- 70.
• Thomas, K.W. ve Velthouse, B.S. (1990) “Cognitive elements of empowerment”, Academy of Management Review, 15 (4), 666- 681.
• Tolay, E., Sürgevil, O. Ve Topoyan, M. (2012). Akademik Çalışma Ortamında Yapısal ve Psikolojik Güçlendirmenin Duygusal Bağlılık ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri Ege Akademik Bakış . Cilt: 12 Sayı: 4, 449-465
• Usluer, L. (2000). Kadın Öğretmenlerin Yönetici Konumlara Yükseltilmeme Nedenleri Konusundaki Öğretmen ve Yönetici Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Ankara İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vogt, J. ve Murrel, K. (1990), Empowerment in Organization: How to Spark Exceptional Performance, University Associates, Inc., Amsterdam, s.5-8
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yüksel, Ö Ve H, Erkutlu; (2003), “Personeli Güçlendirme: Empowerment”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1/2003, 131-142.
• Zairi, M. (2002). Employee Empowerment: A UK Survey of Trends and Best Practices, Managerial Auditing Journal, 17 (5).