The Distribution of the Listening Activities Based on the Cognitive Abilities in the Primary School Turkish Language Textbooks

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 1, 201 - 220, 01.01.2016

Ümit Özkanal Emel Bayrak

Öz

The study has been carried out to determine the distribution of the listening activities based on the cognitive abilities in the primary school Turkish language course books. The methodology of the study is document review. Based on the study, the listening activities between the 1st and 4th grades of primary school Turkish course books have been studied and classified based on the cognitive abilities aimed to improve the necessary abilities. The cognitive abilities available in the Turkish course books have been identified as guessing, analysing, envisioning, selective listening, research, recall, comparison, matching and writing. However, although they are in the program, it is seen that some cognitive abilities like questionning, problem solving and evaluation are not available in the course books

Anahtar Kelimeler

Listening Activities, Cognitive Abilities, Turkish Language Curriculum

İlkokul Türkçe Çalışma Kitaplarındaki Dinleme Etkinliklerinin Zihinsel Becerilere Göre Dağılımı

Öz

Bu araştırma, ilkokul çalışma kitaplarında yer alan dinleme etkinliklerinin geliştirmeyi amaçladığı zihinsel becerilere göre gösterdiği dağılımı belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sürecinde ilkokul 1-4. sınıf Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarında yer alan dinleme etkinlikleri incelenerek geliştirmeyi amaçladığı zihinsel becerilere göre sınıflandırılmıştır. Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarında yer alan zihinsel becerilerin “tahmin etme, analiz etme, zihinde canlandırma, seçici dinleme, araştırma, hatırlama, karşılaştırma, eşleştirme ve yazma” olduğu belirlenmiştir. Ancak Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yeri olmasına karşın “sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme, sentezleme, değerlendirme ve girişimcilik” zihinsel becerilerine ilişkin etkinliklere yer verilmediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme Etkinlikleri, Zihinsel Beceriler, Türkçe Dersi Öğretim Programı

Kaynakça

• Aksan, D. (2000). Her yönüyle dil ana çizgileri ile dilbilim. İkinci basım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları:439.
• Aras, B. (2004). İlköğretimde dinleme anlama becerisinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Arthur, C. (1993). Teaching science through discovery. Toronto: Macmillan Publishing Company 3-17
• Baddely, A (2000). “The episodic buffer: a new component of working memory” Trends
• In Cognitive Science 4, 417-423.
• Bayrak, E. (2011). ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama sürecinde
• kullandıkları zihinsel becerilerin değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
• Binbaşıoğlu, C. (1991). Öğrenme psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Brown, J. I. (1954). Can listening be taught? College English, 15, 290–291.
• Burleson, B (2011). “A constructivist approach to listening” International Journal Of
• Listening25(1), 27-46
• Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2003). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2005). Eğitim ve ders kitapları [Education and Textbooks]. Ö. Demirel, & K. Kıroğlu, (Eds.) Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim ikinci kademede bir dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Doğan, Y. (2010). Dinleme becerisini geliştirmede etkinliklerden yararlanma. Başkent
• Üniversitesi 1. Dünya Dili Sempozyumu. TÜBAR. 27. 263-274.
• Dökmen, Ü.(2001). İletişim çatışmaları ve empati. On yedinci basım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Duker, S. (1966). Listening: Readings. New York: The Scarecrow Press, Inc.
• Ensar, F. (2002). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin altı soruları üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Girmen, P., Kaya, M. F. ve Bayrak, E. (2010). Türkçe eğitimi alanında yaşanan sorunların lisansüstü tezlere dayalı olarak belirlenmesi”, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Elazığ, 133-138, Ankara: Nobel Yayınları.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(12).179-195.
• Güneş, F. (2001). “Dil öğretim yaklaşımları ve türkçe öğretimindeki uygulamalar”
• Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8 (15), 123-148
• Güneş, F.(2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Birinci Basım. Ankara: Nobel Yayınları
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 1-12.
• Harlen W. (1989). Developing science in the primary classroom. Harlow: Oliver and Boyd, 12-30
• Kaplan, H. (2004). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerileri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Koç, N. (2003). Dinleme becerilerini kazandırma yöntemlerinin uygulanması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale.
• Kurt, N. (1999). Türkçe dersi kitaplarının niteliği. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim okulları Türkçe dersi (1-5 Sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1
• Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi
• Özbay, M. (2003). Türkçe öğretimi bibliyografyası, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özbay, M (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi, Akçağ Yayıncılık, Ankara
• Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap ve Yayıncılık
• Özbay, M ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7,1, 89-97
• Özer, Z. (1996). Duyguları İşitebilme Becerisi, Etkin Dinleme. Bilim Teknik Dergisi, Ekim Sayısı, 56–60.
• Özer, K. (2011). İletişimsizlik becerisi. Onuncu basım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Rankin, P.T. (1929). The importance of listening ability. The English Journal, 17, 8, October. 623-630.
• Rost, M (2002). Teaching and researching listening,Pearson Education Limited, England
• Russo, M, Nicole, N, G, Trent, Zecker, G, Steven, Hayes, A, Erin, Kraus, N (2005).
• “Auditory training improves neural timing in the human brainstem” Behavioural Brain Research 156, 95-103
• Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Üçüncü basım. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, A. ve Aydın, G. (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi dinleme becerisi farkındalıklarını belirlemeye yönelik bir anket geliştirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2, 9, 454-464.
• Yangın, B. (1998). Dinlediğini anlama becerisini geliştirmede elves yönteminin etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Yıldırım, H. (2007). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin dinleme becerileri üzerine bir araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
• Yılmaz, İ. (2007). Türkçe öğretiminde dinleme becerisini geliştirmeye yönelik önerilen etkinliklerin değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 5. Baskı). Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Wolvin, A.D. ve Coakley, C.G. (1996). Listening. Beşinci basım. Madison, WI: Brown ve Benchmark Publishers.