KİMYA DERS KİTAPLARININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 2, 313 - 333, 01.05.2015

Seyide Eroğlu Bayram Akarsu Oktay Bektaş

Öz

Bu çalışma, ortaöğretim 9-12. sınıflarda kullanılan kimya ders kitaplarının sahip olması gereken eğitimsel ölçütleri belirlemeyi ve bu ölçütlere göre ders kitaplarının kimya öğretmenlerince farklı açılardan değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Çalışma nicel araştırma desenlerinden tarama yöntemiyle yapılmış olup, görüşme verileriyle de desteklenmiştir. Çalışmanın örneklemini Kayseri Kocasinan ilçesindeki farklı liselerde görev yapan 38 kimya öğretmeni oluşturmaktadır. Öğretmenler rastgele örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmada Kimya ders kitaplarının değerlendirilmesi amacıyla "Kimya Ders Kitabı Değerlendirme Ölçeği" hazırlanmıştır. Ölçek 41 maddeden oluşmaktadır. Kullanılan ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.943 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca iki öğretmenle görüşmeler yapılmış ve öğretmenlerin ders kitapları ile ilgili görüşleri derinlemesine incelenmiştir. Sonuçlar, kimya öğretmenlerinin konu anlatımı sırasında ders kitaplarından çok fazla yararlanmadıklarını ancak ünite sonu soru ve alıştırmaların kaynağı olarak ders kitaplarını kullandıklarını göstermiştir. Önerilerde bulunulmuş ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, kimya eğitimi, kimya ders kitapları, değerlendirme ölçeği

Evaluation of Chemistry Textbooks in terms of Teachers Opinions

Öz

In this study, it was aimed to determine the educational criteria should have chemistry textbooks used in the secondary education and to evaluate from different point of views by chemistry teachers according to these criteria of these textbooks. Design of this study was the survey. Sampling of the study was consisted of 38 chemistry teachers who studied different schools in Kocasinan, Kayseri. Random sampling method was used to determine participants. In this study; chemistry textbook evaluation scale 41 items was prepared to use in the evaluation of chemistry textbooks. Cronbach alpha coefficient was found as .943 of this scale. Moreover, two teachers were intervieweed to collect detailed information regarding views of teachers. Results showed that chemistry teachers do not use too much of textbooks during the lectures. They stated that they use chemistry textbooks as a source of questions at the end of the unit. Implications were discussed

Anahtar Kelimeler

Science education, chemistry education, chemistry textbooks, evaluation scale

Kaynakça

• A.A.A.S.(2003). Middle grades science textbooks: A benchmarks-based evaluation instructionalanalysis.Websayfası:http://project2061.org/tools/textbook/mgsci/BSC S/BSCS_es3.htm.
• Akkuş, H., Kadayıfçı, H. ve Atasoy B. (2007). Lise kimya ders kitapları anlamlı öğrenmeye katkı sağlıyor mu? Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, Türkiye Kimya Derneği, İstanbul.
• Altun, M., Arslan, Ç. ve Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
• Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D. Turgut, M.F. (1997). Kimya Öğretimi. YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara.
• Aydın, A. (2010). Kimya I ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 11(1), 207-224.
• Bağçe, H., Koray, Ö. ve Köksal, M.S. (2006). Bilimsel süreç becerilerinin 10. ve 11. sınıf kimya ders kitapları ve kimya ders müfredatında temsil edilme durumları. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi, 7-9 Eylül 2006, Ankara, Türkiye
• Daniels, D. (1996). A Study of Science Textbook Readability. Australian Science Teachers Journal, 42(3), 61-65.
• Eren, E., (1990). Ortaöğretimde Biyolojide Programlarının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Fraenkel, J R & Wallen, N. E. (2000). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Ghaderi, M. (2010). The comparison analysis of the science textbooks and teacher's guide in Iran with America (science anytime). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5427-5440.
• Hasanoğlu, Y., Ceyhun, İ. ve Karagölge, Z. (2002). Ağrı ilinde kimya öğretiminin değerlendirilmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Işık, C. (2008). İlköğretim ikinci kademesinde matematik öğretmenlerinin matematik ders kitabı kullanımını etkileyen etmenler ve beklentileri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 163-176.
• Kabapınar-Mirzalar, F., (2006). Kimya öğretiminde kavramsal anlamayı kolaylaştırabilecek görsel araçlar olarak süreç aşamalı resimler: ders kitaplarında ve sınıf içi öğretimde kullanımı. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi, 7-9 Eylül 2006, Ankara, Türkiye.
• Kanlı, U. ve Yağbasan, R. (2004). Proje-2061’in ışığında fizik ders kitaplarının eğitimsel tasarımına eleştirel bir bakış, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 123-155.
• Kara, A. ve Özden, M. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin kimya dersine ilişkin tutumları. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Dağıtım.
• Koray, Ö., Bahadır, H. ve Geçgin, F. (2012). Bilimsel süreç becerilerinin 9. sınıf kimya ders kitabı ve kimya müfredatında temsil edilme durumları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 2(4), 147-156.
• Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H. ve Taşdelen, U. (2003). Yapılandırmacı öğrenme ortamı için bir fen ders kitabı nasıl olmalıdır?. (1. Baskı) Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kulm, G., Roseman, J., & Treistman, M. (1999). A benchmarks-based approach totextbook evaluation.Science Books & Films, 35(4).
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2007). Ortaöğretim 9. sınıf kimya dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2008). Ortaöğretim 10. sınıf kimya dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Morgil, İ. ve Yılmaz, A. (1999). Lise X. sınıf, kimya ıı ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi, BAÜ Fen Bilimleri Enstitü Dergisi, 1 (1), 26-41.
• Mulkey, L. M. (1987). The use of a sociological perspective in the development of a science textbook evaluation instrument. Science Education, 71(4), 511-522.
• Nakiboğlu, C. (2009). Deneyimli kimya öğretmenlerinin ortaöğretim kimya ders kitaplarını kullanımlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10( 1), 91-101.
• Özdemir, E. (2014). Tarama Yöntemi. Metin, M. (Edt.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s. 88-89). Ankara: Pegem Akademi.
• Özden, M. (2007). Kimya öğretmenlerinin kimya öğretiminde karşılaştıkları sorunların nitel ve nicel yönden değerlendirilmesi: Adıyaman ve Malatya illeri örneği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 40-53.
• Özden, M. ve Tekin, A. (2006). Türk fen ve teknoloji eğitimiyle ilgili sorunlar. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Shahmohammadi, N. (2013). Content analysis of elementary science text books based on the achievment motivation constructs. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 426-430.
• Sothayapetch, P., Lavonen, J. ve Juuti, K. (2013). An analysis of science textbooks for Grade 6: The electric circuit lesson. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 9(1), 59-72.
• Şen A.Z. ve Nakipoğlu, C. (2012). Ortaöğretim kimya ders kitaplarının bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 47-65.
• Tekbıyık, A. (2006). Lise fizik I ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi. 14 (2), 441-446.
• Üce, M., Özkaya, A.R.ve Şahin, M.(2000). Kimya eğitimi. 4.Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Yan, Z., & Lianghuo, F. (2002). Textbook use by sıngaporean mathematics teachers at lower secondary school level, Mathematics Education For A Knowledge-Based Era, 2, 38-47.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A., Seçken, N., Morgil, İ. (1998). Lise 11. sınıf kimya-3- ders kitaplarının kimya eğitimine uygunluklarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 73-83.